ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΜΕΞΙΚΑΝΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
ΕΜΙΛΙΟ "ΕΛ ΙΝΤΙΟ" ΦΕΡΝΑΝΤΕΣ
Σε συνέχεια του ιδιαίτερα επιτυχημένου αφιερώματος στο Λατινοαμερικάνικο Κινηματογράφο που διοργάνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού/Διεύθυνση Κινηματογράφου και Οπτικοακουστικών Μέσων σε συνεργασία με 9 πρεσβείες χωρών της Λατινικής Αμερικής τον Οκτώβριο του 2005 αλλά και του αφιερώματος στο Μεξικανικό Κινηματογράφο, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 46ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Νοέμβριος 2005) , το Υπουργείο Πολιτισμού /Διεύθυνση Κινηματογράφου και Οπτικοακουστικών Μέσων, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και η Μεξικανική Πρεσβεία διοργανώνουν ένα αφιέρωμα στον κορυφαίο Μεξικανό δημιουργό Εμίλιο «Ελ Ίντιο» Φερντάντες με τίτλο Bienvenidos al Salon Mexico. Το πρόγραμμα του αφιερώματος, που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη από 12-18 Ιανουαρίου 2006 στον κινηματογράφο ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ (Πλατεία Αριστοτέλους 10) και στην Αθήνα από 19-25 Ιανουαρίου 2006 στον κινηματογράφο «Φιλίπ» (Θάσου 11, πλ. Αμερικής), περιλαμβάνει την προβολή δέκα αντιπροσωπευτικών ταινιών του:
Το αγριολούλουδο/Flor silvestre (1943)
Μαρία Καντελάρια/Maria Candelaria (1944)
Μπουκαμβίλια/Bugambilia (1944)
Ερωτευμένη/Enamorada (1946)
Το μαργαριτάρι/La Perla (1947)
Salon Mexico (1948)
Μακλόβια/Maclovia (1948)
Η Χωριατοπούλα/Pueblerina (1948)
Οι κόρες της αμαρτίας/Victimas del pecado (1951)
Το δίχτυ/La Red (1953)
Εμίλιο «Ελ Ίντιο» Φερνάντες
Ηθοποιός, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, γεννήθηκε το 1903 και πέθανε το 1986 στο Μεξικό. Υπήρξε ένας από τους πιο παραγωγικούς και χαρισματικούς Μεξικανούς σκηνοθέτες της δεκαετίας του ‘40. Οι ταινίες του πραγματεύονταν τα προβλήματα και τις αντιφάσεις της μεξικανικής κοινωνίας, προπαντός την εγκατάλειψη και τη μοιρολατρία των φτωχών και των αυτοχθόνων. Γύρισε 42 μεγάλου μήκους ταινίες και απέσπασε πολλές διεθνείς διακρίσεις.
Ο κινηματογράφος του Εμίλιο Φερνάντες συμφιλιώνει την πλαστική έννοια, τον αισθητισμό, την ομορφιά των λήψεων και τη λάμψη των εικόνων με το λόγο, τις ιδέες, τη θέση. Ο κινηματογράφος κατ’ αυτόν πρέπει να ανταποκρίνεται σε έναν ιδεολογικό στόχο. Το ουσιώδες σε μια ταινία είναι η θέση της: «Ένα έργο είναι μεγάλο, στο μέτρο που είναι μεγάλη η θέση του. Πλοκή χωρίς θέση δεν έχει για μένα καμία σημασία. Αν δεν υπάρχει κοινωνικό ή ηθικό περιεχόμενο, ένα μήνυμα ή μια έκφραση που να δείχνουν πόνο ή μια κατάσταση βιωμένη από το λαό, το έργο δεν έχει για μένα καμία σημασία», όπως έλεγε ο ίδιος. Υπό αυτή την έννοια, ο κινηματογράφος και οι ιδέες οφείλουν να βρίσκονται σε αρμονία με τη ζωή.
Οι θέσεις του «Ελ Ίντιο» εκφράζονται σε όλες του τις ταινίες: ο εθνικισμός, η ζωή των αυτοχθόνων, η ανάγκη για εκπαίδευση, θέματα που σχετίζονται με τη ζωή των αυτοχθόνων. Πρέπει να σημειωθεί ότι το σινεμά του Φερνάντες δεν αποβλέπει στο ρεαλισμό ή το νατουραλισμό. Η πραγματικότητα που δημιουργεί είναι ένας κόσμος ξεχωριστός, με έναν ιδιαίτερο κώδικα αξιών: «Εμάς βλέπουμε, όπως θα θέλαμε να είμαστε»...
Κατά τον ίδιο «ο καλός κινηματογράφος οφείλει να αναζητά ισορροπία ανάμεσα στο διάλογο και την εικόνα έστω κι αν «ο καλός κινηματογράφος είναι πριν απ’ όλα εικόνα».
Κανένας ήρωας του Φερνάντες -είπαν- δε μιλά σαν απλό και φυσιολογικό πρόσωπο. Είναι η φωνή της φυλής, οι κοινωνικές δυνάμεις και οι αντιλήψεις του σκηνοθέτη. Τις θέσεις του Φερνάντες «μεταφέρουν» θέματα, όπως οι κυνηγημένοι και δυστυχισμένοι έρωτες, σε ταινίες όπου είναι πάντα παρόντα τα ζητήματα της εκπαίδευσης, των χωρικών, των ιθαγενών, η περιθωριοποίηση, η αδικία, που θύμα τους είναι οι ιθαγενείς. Στις ταινίες του είμαι ιθαγενής σημαίνει δεν είμαι λευκός ή πολιτισμένος.
Ορισμένοι έκριναν αυτό τον κινηματογράφο «των καλών αγρίων» ως αφελή, ρητορικό, δημαγωγικό, που υποκύπτει στην ομορφιά των εικόνων, στο φολκλόρ, στον εξωτισμό θυσιάζοντας το περιεχόμενο. Περιόρισαν την αξία του σε μεμονωμένες σκηνές, όμως αυτές δε θα ήταν συγκινητικές έξω από το πλαίσιο που τους δίνει νόημα. Είναι φανερό ότι η βίαιη ομορφιά των εικόνων του δείχνει κάτι περισσότερο από το απλό στυλ: κάτι που δίνει συναίσθημα και ζωή στον κινηματογράφο του. Πίσω από τις ιστορίες που μας αφηγείται, υπάρχει μια ανθρώπινη προβληματική, στην οποία η πλαστικότητα και η θέση είναι ο δρόμος για να μας οδηγήσει στο δράμα, στη σύγκρουση ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο του. Εκεί βρίσκεται η βάση του σινεμά του, το υπόβαθρό του. Παρά τα φαινόμενα, ο κινηματογράφος του Εμίλιο Φερνάντες δεν είναι κριτικός. Το έδαφός του βρίσκεται αλλού, στις βαθύτατες πεποιθήσεις, στις τελετές που αναπαριστά. Αγγίζει έναν κόσμο ιερό.
Ο Εμίλιο Φερνάντες συνδυάζει παράδοση και νεωτερισμό, προσωποποιεί και σημαδεύει τον μεξικανικό κινηματογράφο. Του οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό την ιδέα που σχημάτισε ο κόσμος γι αυτή τη χώρα, αλλά ίσως και την εικόνα που έχουν οι ίδιοι οι Μεξικανοί για τον εαυτό τους.
«Για να καταλάβει κανείς τον κινηματογράφο του Εμίλιο Φερνάντες πρέπει να καταλάβει τον άνθρωπο. Πρέπει να καταλάβει ότι ο Φερνάντες έφτιαξε τη ζωή του όπως τους ήρωες των ταινιών του, με το ίδιο πάθος. Πρέπει να καταλάβει ότι είναι μια προσωπικότητα αντάξια των ταινιών του», όπως γράφτηκε χαρακτηριστικά για τον σκηνοθέτη.
Χορηγοί επικοινωνίας: ΕΡΤ (www.ert.gr) KOSMOS93,6FM
