10ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
7-16 Μαρτίου 2008
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟY
ΚΟΥΒΕΝΤΑΖΟΝΤΑΣ 14/3
Στο Κουβεντιάζοντας, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 14 Μαρτίου στην αίθουσα Excelsior του Electra Palace συμμετείχαν οι σκηνοθέτες: Astrid Bussink (The lost colony), Udo Maurer (About Water: People and yellow cans), Catherine Van Campen (Eternal Mash), Γεράσιμος Ρήγας (Πάρβας, Άγονη γραμμή), ο παραγωγός της ταινίας Eternal Mash, Joost Seelen και η executive director της εταιρείας διανομής “Women Make Movies”, Debra Zimmermann. Η συζήτηση στράφηκε γύρω από ζητήματα που αφορούν στον χρόνο δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ, στον προϋπολογισμό και την εξεύρεση πόρων, αλλά και στο θέμα της αισθητικής των ταινιών ντοκιμαντέρ.
Ο Γεράσιμος Ρήγας (Πάρβας, άγονη γραμμή) παρουσίασε την ταινία του λέγοντας, πως πρόκειται για την ιστορία της καθημερινότητας μιας οικογένειας, που ζει σ’ ένα ελληνικό νησί και διαδραματίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια των τελευταίων 6 μηνών ζωής του κεντρικού ήρωα. «Δίνω ιδιαίτερη έμφαση στην αισθητική, καθώς στο ντοκιμαντέρ με ενδιαφέρει να έχω περισσότερο μια κινηματογραφική ματιά, παρά δημοσιογραφική», είπε ο Έλληνας σκηνοθέτης. Μίλησε ακόμη για τα διλήμματα που δημιουργούνται στους κινηματογραφιστές, όταν αναγκάζονται να “αφήσουν πίσω” τους ανθρώπους, με τους οποίους συνδέονται κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Η Astrid Bussink (The lost colony) διάβασε σε μια εφημερίδα ένα άρθρο που αναφερόταν στο «άνοιγμα» ενός φακέλου της KGB, σχετικό με τα πειράματα που έκανε ο Στάλιν για τη διασταύρωση ανθρώπων με πιθήκους, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει ένα καινούριο ανθεκτικότερο «ανθρώπινο είδος», όπως είπε. Το άρθρο αυτό αποτέλεσε την αφορμή για να κάνει μια ταινία για το παλαιότερο εργαστήριο πειραμάτων σε πιθήκους, που καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του αγώνα για ανεξαρτησία της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας της Αμπχαζίας. Καταγράφει τις προσπάθειες των εργαζομένων σ’ αυτό να αποκαταστήσουν τη δόξα του. «Από την πρώτη στιγμή που βρέθηκα εκεί με μάγεψε το φυσικό περιβάλλον, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισα μέχρι να καταφέρω να μπω στη χώρα λόγω της πολιτικής κατάστασης», είπε η σκηνοθέτις. Τόνισε το πόσο σημαντικό είναι να κερδίσει ένας κινηματογραφιστής την εμπιστοσύνη των «ηρώων» του, καθώς και το σεβασμό που οφείλει να δείχνει απέναντι τους, γιατί «κατά κάποιο τρόπο τους εκμεταλλευόμαστε, για να κάνουμε τις ταινίες μας», είπε χαρακτηριστικά. Παρατήρησε ότι υπάρχει μια λεπτή γραμμή, όσον αφορά το κατά πόσο θα πρέπει ένας κινηματογραφιστής να ανταμείβει χρηματικά τους χαρακτήρες που συμμετέχουν στη δουλειά του. Αποκάλυψε ότι η ίδια το έκανε σε κάποια σκηνή, που συμπεριέλαβε και στην ταινία, ωστόσο δεν σταμάτησε να αναρωτιέται «αν αυτό είναι το σωστό».
Ο Udo Maurer μετά την ενασχόλησή του για περίπου 20 χρόνια με την τηλεόραση αποφάσισε να κάνει την ταινία About Water: People and yellow cans, για τους ανθρώπους εκείνους που πασχίζουν καθημερινά για να έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. «Στο Ναϊρόμπι οι γυναίκες περπατούν μέχρι και 6 ώρες την ημέρα για να βρουν νερό», υπογράμμισε ο σκηνοθέτης. Εξήγησε ότι στο ντοκιμαντέρ του συμμετέχουν κατά κύριο λόγο γυναίκες, γιατί αυτές διαχειρίζονται καθημερινά προβλήματα, όπως αυτό της εξασφάλισης νερού για την οικογένεια. Αναφερόμενος στην αισθητική των ντοκιμαντέρ ο Udo Maurer είπε ότι για τον ίδιο παίζει καθοριστικό ρόλο και ότι «οι εικόνες πρέπει να ταιριάζουν στην ταινία». Η ειλικρίνεια απέναντι στους “πρωταγωνιστές” και η υπευθυνότητα είναι στοιχεία που για εκείνον – όπως τόνισε - πρέπει να διακρίνουν τους κινηματογραφιστές.
Η Catherine Van Campen (Eternal Mash) ήθελε μέσα από το ντοκιμαντέρ της να μιλήσει για το περιβάλλον και τα φυτικά είδη, που εξαφανίζονται λόγω των ανθρώπινων παρεμβάσεων στο περιβάλλον. Χρειάστηκε ένας χρόνος για να ολοκληρωθεί η ταινία, προθεσμία που της όρισε ο παραγωγός της Joost Seelen, ωστόσο όπως είπε, ήταν αρκετό διάστημα για να οδηγηθεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αναφορικά με τη σπουδαιότητα της αισθητικής σε ένα ντοκιμαντέρ η C. Van Campen σημείωσε: «Εμένα μου αρέσει να κάνω ωραίες εικόνες, γιατί έτσι μπορείς να κερδίσεις τις εντυπώσεις του κοινού». Ο παραγωγός της ταινίας Joost Seelen απαντώντας σε ερώτηση, για το πως επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα μιας ταινίας, η χρονική διάρκεια που έχει στη διάθεση του ένας σκηνοθέτης είπε: «Εγώ μιλώντας ως παραγωγός θα πω ότι δεν αφήνω μεγάλο περιθώριο χρόνου. Θεωρώ πως είναι καλύτερο ένας σκηνοθέτης να προετοιμάζεται κάνοντας μεθοδική έρευνα και να γνωρίζει τις επιλογές του πριν αρχίσει να κινηματογραφεί, κερδίζοντας χρόνο από αχρείαστα γυρίσματα».
Η διανομέας Debra Zimmermann, ανέφερε σχετικά με την αισθητική των ντοκιμαντέρ, ότι δεν έχει να κάνει με την ομορφιά της εικόνας, όσο με το κατά πόσο βγαίνει στην επιφάνεια η κεντρική ιδέα της ταινίας. «Οι εικόνες θα πρέπει να μπορούν να “λένε” την ιστορία χωρίς λόγια», σχολίασε η D. Zimmermann.
