Κατοχή και Εμφύλιος στον Ελληνικό Κινηματογράφο
Αίθουσα ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ
11 - 17 Μαΐου 2006
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και το Δίκτυο για τη Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων παρουσιάζει το κινηματογραφικό αφιέρωμα με τίτλο «Kατοχή και Eμφύλιος στον Ελληνικό Κινηματογράφο», με το οποίο επιχειρεί να ανιχνεύσει εικόνες της πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας στην κινηματογραφική του μυθοπλασία. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει επτά μεγάλου μήκους ταινίες και θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» από τις 11 έως τις 17 Μαΐου.
«Παρά την πληθώρα της μεταπολεμικής παραγωγής στην Ελλάδα, οι ταινίες για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο δεν πλεονάζουν –είναι λίγες συγκριτικά με εκείνες που αγγίζουν άλλα ζητήματα και καταστάσεις. Ενδεχομένως να μπορεί κανείς να αποδώσει το γεγονός στο μετεμφυλιοπολεμικό τραύμα και στη λογοκρισία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι σε εκείνες τις ταινίες που υπάρχουν για την εποχή, η αντίσταση μένει χωρίς όνομα κι ο εμφύλιος αποσιωπάται, σχεδόν ολότελα, ώς τη μεταπολίτευση. Οι λίγες εξαιρέσεις απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα της σιωπής, ακολουθούν κι εκφράζουν τις πολιτικές εξελίξεις (όπως η ταινία «Οι Γερμανοί ξανάρχονται» εκφράζει το συμφιλιωτικό πνεύμα της εποχής Πλαστήρα). Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας έρχεται η ώρα να ειπωθούν πολλά πράγματα με το όνομά τους, όχι τόσο πια για την ιστορία την ίδια, όσο για τις οδυνηρές της συνέπειες στη ζωή των ανθρώπων και του τόπου. Bλέποντας τις ταινίες του προγράμματος και τοποθετώντας τις στις συνθήκες της εποχής που γυρίστηκαν έχει κανείς μπροστά του την πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας οι εκδοχές της Κατοχής και του Εμφυλίου πρέπει να διαβαστούν μαζί με τις αποσιωπήσεις τους», σημειώνει σχετικά η διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δέσποινα Μουζάκη.
Αναλυτικά το πρόγραμμα του αφιερώματος περιλαμβάνει τις ταινίες: Οι Γερμανοί ξανάρχονται του Αλέκου Σακελλάριου, Η κάθοδος των εννιά του Χρήστου Σιοπαχά, Το μπλόκο του ¶δωνι Κύρου, τα Πέτρινα Χρόνια του Παντελή Βούλγαρη, το Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση; του Ντίνου Κατσουρίδη, Το Ταξίδι στα Κύθηρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου και το Δώστε τα χέρια του Ερρίκου Ανδρέου.
Επιπλέον, στο πλαίσιο του κινηματογραφικού αφιερώματος, θα πραγματοποιηθούν και δύο συζητήσεις, η πρώτη με θέμα «Μνήμες της Κατοχής και του Εμφυλίου» (Πέμπτη 11 Μαΐου στις 20.00, ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ) και η δεύτερη με θέμα «Ο ελληνικός κινηματογράφος και η δεκαετία του ’40» (Τετάρτη 17 Μαΐου στις 20.00, ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ) με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ακαδημαϊκής κοινότητας και του κινηματογραφικού χώρου.
Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948)
Σκηνοθεσία: Αλέκος Σακελλάριος Σενάριο: Αλέκος Σακελλάριος, Χρήστος Γιαννακόπουλος Φωτογραφία: Ζόζεφ Χεπ Μουσική: Κώστας Γιαννίδης Ηθοποιοί: Βασίλης Λογοθετίδης, Βαγγέλης Πρωτόπαπας, Λαυρέντης Διανέλλος, Ντίνος Δημόπουλος, Γεωργία Βασιλειάδου, Χρήστος Τσαγανέας, Νίτσα Τσαγανέα, Μίμης Φωτόπουλος Α/M, 90’
Ο Θόδωρος είναι ένας φιλήσυχος ανθρωπάκος που ζει στην Αθήνα. Βρισκόμαστε στο 1947, η Κατοχή είναι παρελθόν και οι Γερμανοί έχουν φύγει, οι Έλληνες, όμως, φαγώνονται μεταξύ τους. Ο Εμφύλιος είναι η νέα εθνική τραγωδία και ο αμέτοχος στις έντονες κομματικές διαμάχες Θόδωρος απογοητεύεται, καθώς βλέπει πως η ομοψυχία της Κατοχής έχει δώσει τη θέση της στο διχασμό. Ένα μεσημέρι, γυρνώντας αποκαμωμένος στο σπίτι του, κοιμάται στην πολυθρόνα του. Και βλέπει έναν εφιάλτη: τους Γερμανούς να ξανάρχονται…
Πρόκειται για την πρώτη ελληνική ταινία που γυρίστηκε στη χώρα μας, με σύγχρονη εγγραφή εικόνας και ήχου, δηλαδή χωρίς ντουμπλάζ.
«Κήρυγμα άξιο να το δει ο καθένας μας», χαρακτήριζε την ταινία κριτικός της εποχής. Εκφράζοντας την άποψη του «μέσου ανθρώπου» της εποχής, που έπειτα από μια πενταετία πολέμου και καταστροφής έβλεπε με τρόμο τη δεξιά και την αριστερά να σηκώνουν και πάλι τα όπλα, ο Σακελλάριος επιλέγει μέσα από το είδος της κωμωδίας να καταγγείλει τους «επαγγελματίες της κουμπούρας» και από τις δύο πλευρές. Μέσα από το εύρημα του εφιάλτη της επιστροφής των Γερμανών προειδοποιεί για την εύθραυστη ελευθερία που καταστρέφεται επειδή «σκοτωνόμαστε μεταξύ μας». Ταυτόχρονα, με μια κλασική αντιστροφή, χρησιμοποιεί έναν τρόφιμο ψυχιατρείου για να διατυπώσει τη μόνη λογική σκέψη μέσα στο όνειρο. Πρόκειται για τον μονόλογο του Τσαγανέα: «Προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός; Για όλους υπάρχει γη, για όλους υπάρχει ήλιος». Την ίδια στιγμή που αυτά τα λόγια ακούγονται στις αίθουσες, έξω από τις μεγάλες πόλεις ο εμφύλιος πόλεμος μαίνεται –και μάλιστα με αμφίρροπη ακόμη την έκβασή του. Ένα εν θερμώ σχόλιο για τον ελληνικό εμφύλιο και για πολλά χρόνια μια από τις ελάχιστες ταινίες που θα τολμήσουν να αναφερθούν σε αυτόν.
Το μπλόκο (1965)
Σκηνοθεσία: ¶δωνις Κύρου Σενάριο: Γεράσιμος Σταύρου Φωτογραφία: Γρηγόρης Δανάλης, Γιώργος Πανουσόπουλος Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Ηθοποιοί: Κώστας Καζάκος, Μάνος Κατράκης, Αλεξάνδρα Λαδικού, Γιάννης Φέρτης, Ξένια Καλογεροπούλου, Γιώργος Νέζος, Ζωρζ Σαρρή, Σταύρος Τορνές A/M, 90’
Bραβεία: Τιμητική διάκριση στην 6η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1965, συμμετοχή στο τμήμα «Εβδομάδα της Κριτικής» στο Φεστιβάλ Κανών 1965
Καλοκαίρι, 1944. Στην Κοκκινιά, ο μαυραγορίτης Κοσμάς διασκεδάζει νυχτιάτικα με τους φίλους του. Συλλαμβάνεται από γερμανική περίπολο με επικεφαλής έναν προδότη. Ο προδότης πιέζει τον Κοσμά να καταδώσει όσους αντιστασιακούς γνωρίζει, διαφορετικά θα τον εκτελέσουν. Την επόμενη μέρα, ο Κοσμάς, φορώντας μαύρη κουκούλα, υποδεικνύει τους αντιστασιακούς που έχουν συγκεντρωθεί δια της βίας στην κεντρική πλατεία της συνοικίας…
Με τη σκευή του διεθνούς φήμης θεωρητικού του κινηματογράφου, αλλά και την ιδιότητα του αντιστασιακού, ο ¶δωνις Κύρου δημιουργεί ένα φιλμ που εκθέτει, ίσως πιο ανοιχτά από οποιοδήποτε άλλον μέχρι τότε, την οπτική της αριστεράς για την εμπειρία της Κατοχής. Ξεκινώντας από το μπλόκο της Κοκκινιάς, η ταινία «προσπαθεί να αποτελέσει μια σύνθεση της κατοχικής Ελλάδας [...] πέρα από τις επιμέρους πολιτικές διαφοροποιήσεις», σύμφωνα με τον Γεράσιμο Σταύρου. Ή, όπως λέει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, η ταινία δείχνει την «αντικειμενική αδυναμία του σύγχρονου ανθρώπου να μένει αμέτοχος στα μεγάλα γεγονότα», όπως εκείνα που είχαν ξεσπάσει τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς... Ταινία ρεαλιστική, που επιζητεί «την αλήθεια του ντοκουμέντου», επιχειρεί να συμβιβάσει την ανάγκη του θεωρητικού για αφαίρεση και διερεύνηση του μηχανισμού των γεγονότων με εκείνη του δημιουργού για λυρισμό, που «δικαιωματικά κατέχει θέση σε μια ιστορία ανθρώπινου πάθους». Ίσως το χαρακτηριστικότερο κινηματογραφικό παράδειγμα της «χαμένης άνοιξης» της δεκαετίας του ’60...
Δώστε τα χέρια (1971)
Σκηνοθεσία: Ερρίκος Ανδρέου. Σενάριο: Βασίλης Μανουσάκης. Φωτογραφία: Δημήτρης Παπακωνσταντής. Μουσική: Γιώργος Κατσαρός. Ηθοποιοί: Χρήστος Πολίτης, Βέρα Κρούσκα, Χρήστος Νέγκας, Ελένη Θεοφίλου, Νικήτας Πλατής. Έγχρωμη, 90΄.
Ο Γιώργος Δουμάκης και ο Χρήστος Αποστόλου είναι παιδικοί φίλοι. Όταν ξεσπά ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η αδελφή του Χρήστου, η Φιλιώ, ακολουθεί τον Γιώργο στο βουνό, πολεμώντας τον κατακτητή. Θα συλληφθεί, όμως, και θα πεθάνει στη φυλακή από τα βασανιστήρια. Κατά την διάρκεια του Εμφυλίου, οι δύο φίλοι θα βρεθούν σε αντίπαλα στρατόπεδα: ο Γιώργος είναι αντάρτης, ενώ ο Χρήστος, αξιωματικός του ελληνικού στρατού, είναι ο επικεφαλής του αποσπάσματος που τον καταδιώκει. Ο Γιώργος θα συλληφθεί και θα περάσει από στρατοδικείο. Κατά τη διάρκεια της δίκης, οι δύο τους θα αντιληφθούν την δυσχερή θέση στην οποία τους έχει φέρει η πολιτική αντιπαλότητα…
Η ταινία ανασυνθέτει την εμφύλια σύγκρουση υιοθετώντας την οπτική του καθεστώτος της χούντας και, συνολικότερα, της μετεμφυλιακής αντικομμουνιστικής ιδεολογίας. Δημιουργώντας εξαιρετικά στερεοτυπικούς χαρακτήρες, παρουσιάζει ένα σκληρό και αμφίρροπο εμφύλιο, τον οποίο ο στρατός κέρδισε αφού πρώτα χιλιάδες φαντάροι έχασαν τη ζωή τους στο μέτωπο. Όμως, αν και νικητής, εμφανίζεται να αντιμετωπίζει με κατανόηση τους ηττημένους και να προωθεί την «εθνική συμφιλίωση». Στις σκηνές του στρατοδικείου ο βασιλικός επίτροπος κηρύσσει «λήξασα την ξενοκίνητο ανταρσία», ενώ ο κομμουνιστής κατηγορούμενος, μεταμελημένος, κατηγορεί συλλήβδην τους «ψευτοπολιτικάντηδες, που ήταν η συμφορά του τόπου μας» (δηλαδή το κοινοβουλευτικό καθεστώς). Η ρητορική του φιλμ, απηχώντας την προπαγάνδα του καθεστώτος, δεν περιορίζεται στον εκδικητικό αντικομμουνιστικό λόγο που εμμένει στον αποκλεισμό, αλλά, «υπόσχεται» την εθνική συμφιλίωση με την προϋπόθεση της υποταγής των ηττημένων.
Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση; (1971)
Σκηνοθεσία: Ντίνος Κατσουρίδης Σενάριο: Ασημάκης Γιαλαμάς, Ντίνος Κατσουρίδης Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης Μουσική: Μίμης Πλέσσας Ηθοποιοί: Θανάσης Βέγγος, Έφη Ροδίτη, Κατερίνα Γώγου, Γρηγόρης Ευαγγελάτος, Αντώνης Παπαδόπουλος, Χρήστος Καλαβρούζος, Καίτη Λαμπροπούλου, Νικήτας Πλατής A/M, 92’
Βραβεία: Καλύτερης ταινίας και Α΄ανδρικού ρόλου στο Θανάση Βέγγο στο 12ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1971
Αθήνα, 1942. Ο Θανάσης δουλεύει σε εργοστάσιο και προσπαθεί, με δυσκολία, να τα βγάλει πέρα. Θα κληθεί να καταθέσει ως μάρτυρας σε δίκη με κατηγορούμενο τον ταβερνιάρη γείτονά του. Η κατηγορία που του προσάπτουν; Ότι τάισε… γάτο σε πελάτες του που παρήγγειλαν… λαγό! Ο Θανάσης θα φυλακισθεί για ψευδορκία και θα οδηγηθεί σ’ ένα κελί όπου βρίσκεται μια ομάδα αντιστασιακών. Μια σειρά παρεξηγήσεων θα οδηγήσει τους κατακτητές στο συμπέρασμα πως ο Θανάσης δεν είναι άλλος από τον… Ιβάν, τον καταζητούμενο αρχηγό μιας αντιστασιακής ομάδας! Έτσι, χωρίς να το θέλει, ο Θανάσης θα μπλέξει με την Αντίσταση…
Χρησιμοποιώντας τον πάντοτε ανατρεπτικό λόγο της κωμωδίας, με τον Θανάση Βέγγο να ενσαρκώνει μια φιγούρα που συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά του Καραγκιόζη, τη θυμοσοφία, την υποταγή αλλά και την αντίσταση, ο Ντίνος Κατσουρίδης επικεντρώνει το βλέμμα του στον καθημερινό άνθρωπο της Κατοχής. Σε εκείνον που, όσο κι αν το επιθυμεί, δεν μπορεί να παραμείνει αμέτοχος, αλλά παρασύρεται στη δίνη της συλλογικής δράσης. Εδώ, ένας απλός εργάτης, πεινασμένος, φυλακίζεται, βασανίζεται και βρίσκεται να κάνει ακούσια αντίσταση. Η εστίαση στο στρατό κατοχής και τα βασανιστήρια, αλλά και στο μήνυμα αντίστασης, χρησιμοποιούνται εδώ σαν μια υπόγεια παραβολή για το καθεστώς της χούντας. Η ταινία υπήρξε μια από τις τελευταίες μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες του ελληνικού σινεμά της εποχής.
Η κάθοδος των εννέα (1984)
Σκηνοθεσία: Χρήστος Σιοπαχάς Σενάριο: Θανάσης Βαλτινός Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης Μουσική: Μιχάλης Χριστοδουλίδης Ηθοποιοί: Χρήστος Καλαβρούζος, Αντώνης Αντωνίου, Βασίλης Τσάγκλος, Χρήστος Ζορμπάς, Ηλίας Γιαννίτσος, Κώστας Χαραλαμπίδης Έγχρωμη, 125’
Βραβεία: Πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, Μουσικής και Β΄ανδρικού ρόλου (Βασίλης Τσάγκλος) στο 25ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1985, Μεγάλο Βραβείο στο Φεστιβάλ Μόσχας 1985.
Το καλοκαίρι του 1949, μια ομάδα εννιά αντρών του δημοκρατικού στρατού που βρίσκονται αποκλεισμένοι στα ορεινά της Πελοποννήσου, προσπαθούν να βρουν διέξοδο φυγής και να φτάσουν στην θάλασσα. Μάταια όμως. Ο αγώνας έχει χαθεί, κανείς δεν τους περιμένει και δεν μπορούν να βασιστούν παρά μόνο στον εαυτό τους. Ο Καπετάν-Νικήτας και οι 8 άνδρες του εξοντώνονται ο ένας μετά τον άλλο από τον ελληνικό στρατό, αλλά και από τους οπλισμένους χωριάτες που βρίσκουν στο διάβα τους. Ο μόνος που επιβιώνει είναι ο 18χρονος Νάσιος, ο μικρότερος της παρέας.
Το διήγημα του Θανάση Βαλτινού δημοσιεύθηκε το 1963 και μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη είκοσι χρόνια αργότερα από έναν πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη. Στην απεικόνιση του Εμφυλίου απουσιάζει η γενναιότητα, η αυτοθυσία, ο ηρωισμός. Αντίθετα, αυτό που κυριαρχεί είναι η σωματικότητα, η υλικότητα της εμπειρίας του πολέμου, αλλά και η βίωση της ήττας, η αποτύπωσή της τη στιγμή που συμβαίνει. Σ’ αυτήν την «κάθοδο στον ¶δη» επικρατεί η βεβαιότητα της ήττας, που τροφοδοτεί την απελπισία και την αίσθηση του αδιεξόδου. Τα ιδεολογικά προστάγματα δίνουν τη θέση τους στις αναγκαιότητες του πολέμου και το ένστικτο της επιβίωσης αμβλύνει τη διάκριση μεταξύ καλού και κακού, καθώς οι πρωταγωνιστές-αντάρτες απογυμνώνονται από τα ηρωικά χαρακτηριστικά τους. Ο σκηνοθέτης, δεν επιδιώκει να προσφέρει ερμηνευτικά ή δικαιωτικά σχήματα του εμφυλίου και η μανιχαϊστική προσέγγιση αντικαθίσταται από τη ρεαλιστική αποτύπωση του πολέμου.
Ταξίδι στα Κύθηρα (1984)
Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Θανάσης Βαλτινός, Τοnino Guerra Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης Μουσική: Ελένη Καραΐνδρου Ηθοποιοί: Μάνος Κατράκης, Μαίρη Χρονοπούλου, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Γιώργος Νέζος, Αθηνόδωρος Προύσαλης Έγχρωμη, 137’
Bραβεία: Σεναρίου και Fipresci στο Φεστιβάλ Καννών 1984
Μετά από 32 χρόνια αυτοεξορίας στην Τασκένδη, όπου κατέφυγε το 1949, ο κυρ-Σπύρος επιστρέφει στην πατρίδα. Τα πάντα, όμως, του φαίνονται ξένα. Ένας σκηνοθέτης, ο Αλέξανδρος, που θέλει να γυρίσει μια ταινία για τους πολιτικούς πρόσφυγες, γοητεύεται από τον κυρ-Σπύρο (που μοιάζει με τον πατέρα του) και τον ακολουθεί. Ο κυρ-Σπύρος, όμως, απογοητευμένος, απ’ την στιγμή που αισθάνεται εξόριστος στον ίδιο του τον τόπο, θα καταφύγει στο μοναδικό πράγμα που πραγματικά μπορεί να τον υποδεχτεί: τη θάλασσα…
Το Ταξίδι στα Κύθηρα σηματοδοτεί την απαρχή μιας στροφής όχι μονάχα για το έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, αλλά του συνολικού τρόπου με τον οποίο ο ελληνικός κινηματογράφος αντιμετώπισε τη δεκαετία του ’40. Η Ιστορία συνεχίζει να είναι πάντα παρούσα, επικαθορίζοντας τις συμπεριφορές των πρωταγωνιστών, όμως πλέον το βλέμμα μετατοπίζεται στο υπαρξιακό βίωμα της ήττας και της εξορίας, που μέσα από την αδυναμία επιστροφής καταλήγει σε ένα ταξίδι στην τραγικότητα της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης. Η επιστροφή του πρόσφυγα αντάρτη στις πόλεις, η απροθυμία αποδοχής ενός παρελθόντος που όλοι επιζητούν να ξεχάσουν, καταλήγει σε μια δεύτερη εξορία, εσωτερική τούτη τη φορά, όπου ο αναστοχασμός για την αλληλοσφαγή καταλήγει στη διαπίστωση της (υπαρξιακής) ήττας και των δύο πλευρών.
Πέτρινα χρόνια (1985)
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης. Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης. Ηθοποιοί: Θέμις Μπαζάκα, Δημήτρης Καταλειφός, Μαρία Μαρτίκα, Ειρήνη Ιγγλέση, Νίκος Μπιρμπίλης, Θάνος Γραμμένος. Έγχρωμη, 142΄.
Βραβεία: Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και γυναικείας ερμηνείας (Θέμις Μπαζάκα) στο 26ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1985, Ειδική μνεία για την ερμηνεία της Θέμιδος Μπαζάκα στο Φεστιβάλ Βενετίας
Η 18χρονη Ελένη κι ο 22χρονος Μπάμπης γνωρίζονται κι ερωτεύονται στη Θεσσαλία, το 1954. Ο Μπάμπης θα συλληφθεί και θα φυλακισθεί ως μέλος του (παράνομου τότε) ΚΚΕ. Η Ελένη, που επίσης καταζητείται, καταφεύγει στην Αθήνα όπου θα ζήσει, στην παρανομία, μέχρι το 1966. Στο τέλος εκείνης της χρονιάς ο Μπάμπης αποφυλακίζεται και ολοκληρώνουν για πρώτη φορά τον έρωτά τους. Το 1967 η Ελένη θα φυλακισθεί από την δικτατορία. Στις φυλακές Αβέρωφ θα γεννήσει και θα μεγαλώσει τον καρπό του έρωτά της με τον Μπάμπη και θα είναι ο γιος της εκείνος που θα την παντρέψει με τον πατέρα του μέσα στις φυλακές! Τα βάσανά τους θα τελειώσουν το 1974, με την μεταπολίτευση…
Με τα Πέτρινα χρόνια ο Π. Βούλγαρης ανατέμνει την εμπειρία της φυλακής μέσα από την αφήγηση της πραγματικής ιστορίας της σχέσης ενός ζευγαριού που λόγω των διώξεων και της φυλακής έζησε μαζί «70 ώρες σε 14 χρόνια», όπως κάποια στιγμή μονολογεί η ηρωίδα της ταινίας. Η φυλακή είναι αλληγορία για το ασφυκτικό κλίμα της καταστολής και των απαγορεύσεων της μετεμφυλιακής Ελλάδας, όπου παρανομία-φυλακή-αποφυλάκιση εξομοιώνονται. Παράλληλα αποτυπώνει, από τη σκοπιά μιας γυναίκας, χωρίς μελοδραματισμό ή διάθεση ηρωοποίησης τη μοναχικότητα και τη σκληρότητα της δοκιμασίας των χιλιάδων ανθρώπων που φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. Η ταινία δεν αφορά τον εμφύλιο πόλεμο αλλά τις συνέπειές του.
Kριτικά σχόλια ταινιών: Πολυμέρης Bόγλης
ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ
Μνήμες της Κατοχής και του Εμφυλίου
Πέμπτη 11 Μαΐου, ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ, 20:00
Ομιλητές:
• Γιάννα Αθανασάτου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Βενετία Αποστολίδου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Πολυμέρης Βόγλης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Γιώργος Αντωνίου, Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας
Συντονιστής: Νίκος Μαραντζίδης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Ο ελληνικός κινηματογράφος
και η δεκαετία του ’40
Τετάρτη 17 Μαΐου, ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ, 20:00
Ομιλητές:
• Θανάσης Βαλτινός, Συγγραφέας και Πρόεδρος της Εταιρίας Συγγραφέων
• Παντελής Βούλγαρης, Σκηνοθέτης
• Γρηγόρης Θεοδωρίδης, Ιστορικός του κινηματογράφου
• Στέλιος Κυμιωνής, Κινηματογραφικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών
Συντονιστής: Νότης Φόρσος, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Πρόγραμμα Προβολών
20:00 Συζήτηση: Μνήμες της Κατοχής και του Εμφυλίου
22:30 Οι Γερμανοί ξανάρχονται, του Αλέκου Σακκελάριου (1948)
Παρασκευή 12/5
20:30 Η κάθοδος των εννιά, του Χρήστου Σιοπαχά (1984)
23:00 Το μπλόκο, του ¶δωνι Κύρου (1965)
Σάββατο 13/5
20:30 Πέτρινα χρόνια, του Παντελή Βούλγαρη (1985)
23:00 Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;, του Ντίνου Κατσουρίδη (1971)
Κυριακή 14/5
20:30 Ταξίδι στα Κύθηρα, του Θόδωρου Αγγελόπουλου
23:00 Το μπλόκο, του ¶δωνι Κύρου (1965)
Δευτέρα 15/5
20:30 Οι Γερμανοί ξανάρχονται, του Αλέκου Σακκελάριου (1948)
23:00 Πέτρινα χρόνια, του Παντελή Βούλγαρη (1985)
Τρίτη 16/5
20:30 Δώστε τα χέρια, του Ερρίκου Ανδρέου (1971)
23:00 Η κάθοδος των εννιά, του Χρήστου Σιοπαχά (1984)
Τετάρτη 17/5
20:00 Συζήτηση: Ο ελληνικός κινηματογράφος και η δεκαετία του
22:30 Ταξίδι στα Κύθηρα, του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1984)
