Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης και με το Γερμανικό Ινστιτούτο Γκαίτε, με την ευκαιρία της επετείου των 60 χρόνων από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διοργανώνει από τις 13 έως τις 19 Οκτωβρίου το θεματικό αφιέρωμα «Κατοχή και Αντίσταση στο γαλλικό και γερμανικό κινηματογράφο».
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν έξι ταινίες από τη Γερμανία και έξι από τη Γαλλία, οι οποίες αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις της αναπαράστασης στον κινηματογράφο του φαινομένου της Συνεργασίας και της Αντίστασης στη διάρκεια της Κατοχής. Οι ταινίες δείχνουν τον τρόπο με τον οποίον εξελίχθηκαν αυτές οι κινηματογραφικές αναπαραστάσεις στην περίοδο από το 1945 έως το 2005, χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο έγινε η παραγωγή των επιλεγμένων ταινιών.
Την τελευταία ημέρα του αφιερώματος, Τετάρτη 19 Οκτωβρίου (20.00) στο Ολύμπιον θα πραγματοποιηθεί συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Αντίσταση και Δωσιλογισμός». Στην ανοιχτή συζήτηση (με ταυτόχρονη μετάφραση στα ελληνικά) θα συμμετέχουν καθηγητές πανεπιστημίου από τις τρεις χώρες: ο Γκέρχαρντ Χίρσφελντ (Γερμανία), ο Ολιβιέ Βιβιόρκα (Γαλλία) και ο Νίκος Μαραντζίδης (Ελλάδα). Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Νότης Φόρσος, διευθυντής του Ολύμπιον – κριτικός κινηματογράφου. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να καταθέσει τις εμπειρίες και τις απόψεις του αλλά και να θέσει τα ερωτήματά του. Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης θα προβληθεί η ταινία «Το κανόνι και τ’ αηδόνι» των Ιάκωβου και Γιώργου Καμπανέλλη.
Τιμές εισιτηρίων: 5 € (γενική είσοδος) και 4 € (CinekartaF).
Η είσοδος στη συζήτηση της 19ης Οκτωβρίου και την προβολή της ταινίας που θα ακολουθήσει είναι ελεύθερη στο κοινό με προσκλήσεις που διατίθενται από τα Γραφεία του Φεστιβάλ στο Ολύμπιον (πλατεία Αριστοτέλους 10, 6ος όροφος).
Οι ταινίες του αφιερώματος
Γερμανία: Die Mörder sind Unter Uns / The Murderers are Among Us του Βόλφγκαγκ Στάουντε, Jakob der Lügner / Jacob the Liar του Φρανκ Μπάγιερ, Mephisto / Μεφίστο του Ιστβάν Ζαμπό, Nicht Versöhnt oder Es Hilft nur Gewalt, wo Gewalt Herrscht / Not Reconciled or Only Violence Helps Where Violence Rules του Ζαν-Μαρί Στράουμπ, Aus einem deutschen Leben / Death is my Trade του Τέοντορ Κοτούλα, Stauffenberg / Operation Valkyrie του Τζο Μπάιερ
Γαλλία: La Bataille du Rail του Ρενέ Κλεμάν, Un condamné à mort s’ est échappé του Ρομπέρ Μπρεσόν, Au revoir les Enfants του Λουί Μαλ, Monsieur Klein του Τζόζεφ Λόουζι, Lacombe Lucien του Λουί Μαλ, L’ Armée des Ombres του Ζαν-Πιερ Μελβίλ
Ελλάδα: Το κανόνι και τ’ αηδόνι των Ιάκωβου και Γιώργου Καμπανέλλη
La Bataille du Rail
Γαλλία, 1946
Σκηνοθεσία & Σενάριο: Ρενέ Κλεμάν, Φωτογραφία: Ανρί Αλεκάν, Μοντάζ: Ζακ Ντεσανιό, Ήχος: Κωνσταντίν Ευαγγέλου, Ηθοποιοί: Μαρσέλ Μπαρνό, Ζαν Κλαριό, Ζαν Ντοράν, Ζακ Ντεσανιό, Παραγωγή: ¶λμπερ Μπρασέτ, Αρμάν Μπεκί, Ασπρόμαυρο, 85’
Σε έναν επαρχιακό σιδηροδρομικό σταθμό δυο άντρες, o σταθμάρχης ¶θος και ο βοηθός του Καμαράγκ, οργανώνουν τη δική τους αντίσταση. Μετατρέπουν τον επαρχιακό σταθμό σε δίοδο για τους δραπέτες, σε κέντρο συγκέντρωσης μυστικής αλληλογραφίας από το εξωτερικό, σε τυπογραφείο επαναστατικών προκηρύξεων. Διοργανώνουν σαμποτάζ, εκτελούν ομήρους. Λίγες ημέρες πριν την απόβαση της Νορμανδίας η «Σιδερένια Αντίσταση» είναι έτοιμη. Οι Γερμανοί στέλνουν στρατεύματα για ενίσχυση του μετώπου στην Νορμανδία. Συγκεντρώνουν δώδεκα τρένα, γεμάτα στρατιώτες και προμήθειες ώστε να φύγουν για το επίμαχο μέτωπο. Μία βλάβη όμως στο σιδηροδρομικό δίκτυο, τους αναγκάζει να γυρίσουν πίσω. Το σχέδιο της «Σιδερένια Αντίστασης» έχει τεθεί σε λειτουργία.
Un Condamné à mort s’ est échappé
Γαλλία, 1956
Σκηνοθεσία: Ρομπέρ Μπρεσόν, Σενάριο: Ρομπέρ Μπρεσόν, Αντρέ Ντεβινιέ, Φωτογραφία: Λεόνς-Ανρί Μπουρέλ, Μοντάζ: Ρεϊμόντ Λαμί, Ηθοποιοί: Φρανσουά Λετεριέ, Σαρλ ντε Κλανς, Μορίς Μπιρμπλόκ, Ρολάν Μονό, Παραγωγή: Αλάν Πουαρέ, Ζαν Τουιλιέ. Ασπρόμαυρο, 99’
Ο Αντρέ Ντεβινί αντιστέκεται στο καθεστώς της γερμανικής κατοχής.
Έρχεται όμως η στιγμή που συλλαμβάνεται από τους Ναζί. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του, αφιερώνει όλο τον χρόνο και την ενέργεια του στον σχεδιασμό της απόδρασης του. Γρήγορα όμως τα σχέδια του ανατρέπονται, καθώς του ανακοινώνεται ότι καταδικάζεται σε θανατική ποινή. Την ίδια μέρα αποκτά συγκρατούμενο στο κελί του. Ξαφνικά ο ήρωας μας βρίσκεται μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα. Να τον σκοτώσει; Ή να ρισκάρει να μιλήσει σε κάποιον που μπορεί να είναι πληροφοριοδότης της Γκεστάπο;
Ο αριστουργηματικός Ρομπέρ Μπρεσόν παρακολουθεί τις τελευταίες μέρες ενός άντρα καταδικασμένου σε θάνατο, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς, η ταινία εκτυλίσσεται μέσα στο κελί του Αντρέ Ντεβινί. Προσεγγίζοντας ρεαλιστικά το υλικό του, ο Μπρεσόν καθηλώνει τον θεατή και μεταφέρει με αμεσότητα το δίλημμα ζωής που αντικρίζει ο πρωταγωνιστής.
Au Revoir les Enfants
Γαλλία-Δυτική Γερμανία, 1987
Σκηνοθεσία & Σενάριο: Λουί Μαλ, Φωτογραφία: Ρενάτο Μπέρτα, Μοντάζ: Εμμανουέλ Καστρό, Μοντάζ: Ντανιέλ Κουτό, Κοστούμια: Κορίν Ζορί, Ηθοποιοί: Γκασπάρ Μανές, Φρανσίν Ρασέτ, Φρανσουά Μπερλεάν, Φρανσουά Νεγκρέ, Παραγωγός: Λουί Μαλ, Παραγωγή: Γουίλι Χολτ, Έγχρωμο, 104’
Χειμώνας του 1944 και οι μαθητές του καθολικού κολεγίου Σαν-Κρουά επιστρέφουν στο σχολείο μετά από ολιγοήμερες διακοπές. Μέσα στη δίνη του πολέμου το κολέγιο Σαν-Κρουά φαντάζει στα μάτια τους σαν ένας επίγειος παράδεισος. Μία νέα άφιξη όμως θα κλονίσει την τάξη και την ασφάλεια. Ο Ζιλιέν γίνεται αμέσως φίλος με τον καινούργιο συμμαθητή και συγκάτοικό του, τον Μπονέ. Ο Ζιλιέν δεν αργεί να καταλάβει ότι ο Μπονέ κρύβει ένα μεγάλο μυστικό. Ένα κρύο πρωινό του Γενάρη η Γκεστάπο εισβάλλει στο κολέγιο. Ο πατήρ Ζαν και οι τρεις νέοι μαθητές συλλαμβάνονται και οδηγούνται στο ¶ουσβιτς.
Βασισμένο σε αυτοβιογραφικά στοιχεία του σκηνοθέτη το Au Revoir les Enfants, παρουσιάζει ίσως την πιο σκληρή πλευρά του πολέμου. Παιδιά να γίνονται θύματα της πιο άδικης εκδοχής της πραγματικότητας. Η πλοκή της ταινίας διανθίζεται με συγκινητικές σκηνές που εκτυλίσσονται μεταξύ των παιδιών. Όσο και αν κάποιος φαντάζεται το τέλος αυτής της ιστορίας δεν μπορεί να είναι προετοιμασμένος για το μεγάλο φινάλε.
Monsieur Klein
Γαλλία-Ιταλία, 1976
Σκηνοθεσία: Τζόζεφ Λόουζι, Σενάριο: Κώστας Γαβράς, Φερνάντο Μοράντι, Φράνκο Σολίνας, Φωτογραφία: Τζέρι Φίσερ, Μουσική: Εγκίστο Μάτσι, Πιέρε Πόρτε, Μοντάζ: Μαρί Κάστρο-Βάσκεθ, Ανρί Λανόε, Μισέλ Νενί, Σκηνικά: Πιερ Σαρόν, Ζεράρ Τζέιμς Ηθοποιοί: Αλέν Ντελόν, Ζαν Μορό, Φρανσίν Μπερζέ, Ζιλιέ Μπερτό, Παραγωγή: Ραλφ Μπάουμ, Αλέν Ντελόν, Ρομπέρ Κούπερμπεργκ. Έγχρωμο, 123’
Ο σαραντάχρονος έμπορος Ρομπέρ Κλάιν επωφελείται της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία, ώστε να διευρύνει τους επαγγελματικούς ορίζοντές του. Όλα στην ζωή του μοιάζουν να είναι ελεγχόμενα. Μένει σε ένα άνετο διαμέρισμα, είναι ερωτευμένος με τη γυναίκα του, οι δουλειές του πηγαίνουν καλά. Έχοντας συνάψει στενές σχέσεις με εβραίους εμπόρους, όλοι εκ των οποίων βρίσκονται σε δυσμενή θέση, καθώς η γαλλική κυβέρνηση έχει ψηφίσει περιοριστικούς νόμους εναντίον τους, αγοράζει έργα τέχνης σε πολύ χαμηλές τιμές. Ξαφνικά όμως η ηρεμία του διαταράσσεται, καθώς συνειδητοποιεί ότι στο Παρίσι ζει κάποιος Εβραίος που έχει ακριβώς το ίδιο ονοματεπώνυμο μαζί του. Πολύ σύντομα αυτή η περίεργη συνωνυμία τραβάει την προσοχή της αστυνομίας. Η ώρα που οι μυστικοί πράκτορες θα χτυπήσουν την πόρτα του διάσημου εμπόρου τέχνης, δεν αργεί.
Ο Αλέν Ντελόν δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας σε μία ταινία γεμάτη ανατροπές. Μέσα στη δίνη του πολέμου, όπου η ανθρώπινη αλαζονεία μοιάζει ατιμώρητη, ο Τζόζεφ Λόουζι κινηματογραφεί την άνοδο και την πτώση ενός επιτήδειου εμπόρου. Ακολουθώντας τα βήματά του, μας οδηγεί σε ένα φινάλε που κόβει την ανάσα.
Lacombe Lucien
Γαλλία-Δυτική Γερμανία, Ιταλία, 1974
Σκηνοθεσία: Λουί Μαλ, Σενάριο: Λουί Μαλ, Πατρίκ Μοντιανό, Φωτογραφία: Τονίνο Ντέλι Κόλι, Μοντάζ: Σουζάν Μπαρόν, Ήχος: Ζαν-Κλοντ Λορέ, Κοστούμια: Κορίν Ζορί, Ηθοποιοί: Πιερ Μπλεζέ, Αουρόρε Κλεμέν, Στεφάν Μποί, Λουμί Λακομπεσκό Παραγωγή: Λουί Μαλ, Κλοντ Μεντχάρ, ‘Εγχρωμο, 137’
Ο Λακόμπ Λισιέν είναι 18 χρονών και ζει σε μία μικρή πόλη στην νοτιοδυτική Γαλλία. Το καλοκαίρι του 1944 προσπαθεί μάταια να γίνει μέλος της Γαλλικής Αντίστασης. Ο πατέρας του είναι αιχμάλωτος πολέμου στη Γερμανία. Η μητέρα του έχει γίνει η ερωμένη του δημάρχου. Βρισκόμενος σε αδιέξοδο ο Λακόμπ, αποφασίζει να δουλέψει στη Γκεστάπο. Τη στιγμή όμως που ο δρόμος του διασταυρώνεται με εκείνον της Φρανς Ορν, της κόρης ενός πλούσιου εβραίου ράφτη, όλα αλλάζουν. Πολύ σύντομα μετακομίζει στο σπίτι της οικογένειας Ορν και προσπαθεί, μέσω της Γκεστάπο όπου εργάζεται, να συλλέξει πληροφορίες ώστε να τους φυγαδέψει στην Ισπανία. Αυτή η περιπέτεια όμως δεν θα έχει καλό τέλος για κανέναν.
Το Lacombe Lucien προκάλεσε έντονες συζητήσεις και προβληματισμό στο κοινό όταν προβλήθηκε το 1974 στους κινηματογράφους της Γαλλίας. Ήταν η πρώτη ταινία για τον πόλεμο που τόλμησε να έχει ως πρωταγωνιστή έναν συνεργάτη της Γκεστάπο και όχι κάποιον αντιστασιακό. Ο Λουί Μαλ τόλμησε να σπάσει το «κατεστημένο» των πολεμικών ταινιών και να παρουσιάσει μία κοινωνία στο απόλυτο σημείο παρακμής της.
L’ Armée des Ombres
Γαλλία-Ιταλία, 1969
Σκηνοθεσία: Ζαν-Πιερ Μελβίλ, Σενάριο: Ζοζέφ Κεσέλ, Ζαν-Πιερ Μελβίλ, Φωτογραφία: Πιερ Λομ, Βάλτερ Βότιτζ, Μουσική: Ερίκ Ντεμαρσάν, Μοντάζ: Φρανσουάζ Μπονό, Ήχος: Ζακ Καρέρ, Σκηνικά: Τεομπάλντ Μερίζ, Κοστούμια: Κολέτ Μποντό, Ηθοποιοί: Λίνο Βεντούρα, Πολ Μερίζ, Ζαν-Πιερ Κασέλ, Σιμόν Σινιορέ, Παραγωγή Ζακ Ντόρφμαν, Έγχρωμο, 136’
Κατεχόμενη Γαλλία, 1942. Ο πολιτικός μηχανικός Φιλίπ Ζερμπιέ είναι ένας από τους αρχηγούς της Γαλλικής Αντίστασης. Ένας προδότης όμως τον καταδίδει στη Γκεστάπο και ο Φιλίπ μεταφέρεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Καταφέρνει όμως να αποδράσει και προσχωρεί στο αντιστασιακό δίκτυο της Μασσαλίας. Προσαρμόζεται στην καθημερινότητα των συντρόφων του και μοιράζεται μαζί τους την μοναξιά, τους φόβους κα την αγωνία τους για την κατάληξη του πολέμου. Ο Φιλίπ όμως, εκτός από την αφοσίωση του στον αγώνα, πρέπει ταυτόχρονα να εντοπίσει τον προδότη.
Die Mörder sind Unter Uns / The Murderers are Among Us
Γερμανία, 1946
Σκηνοθεσία: Βόλφγκαγκ Στάουντε Σενάριο: Φριτζ Στάουντε, Βόλφγκαγκ Στάουντε Φωτογραφία: Φριντλ Μπεν-Γκρουντ, Όιγκεν Κλάγκεμαν Μουσική: Έρνστ Ρότερς Μοντάζ: Χανς Χάινριχ Έγγερ Ήχος: Δρ. Κλάους Γιουνγκ Ηθοποιοί: Ε. B. Μπόρχερτ, Χίλντεγκαρντ Κνεφ, Έλι Μπούργκμερ, Έρνα Ζέλμερ, Χίλντε Αντόλφι Παραγωγός: Χέρμπερτ Ούλριχ Παραγωγή: Ότο Χούντε, Μπρούνο Μόντεν. Ασπρόμαυρη, 85΄.
Η Σουζάνε Βάλνερ επιστρέφει μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στα ερείπια του Βερολίνου, και ανακαλύπτει ότι κάποιος έχει εγκατασταθεί στο διαμέρισμά της. Πρόκειται για τον Δρ. Χανς Μέρτενς, ο οποίος πάσχει από κατάθλιψη και έχει καταφύγει στον αλκοολισμό – στίγματα που του άφησε ο πόλεμος. Η Σούζαν του ζητά να φύγει, αλλά εκείνος δεν θέλει, κι έτσι αποφασίζουν να μοιραστούν το διαμέρισμα. Σύντομα ανακαλύπτουν μια αμοιβαία συμπάθεια και τρυφερότητα που καταλήγει σε αγάπη. Η σχέση του με την Σουζάνε εμψυχώνει πρόσκαιρα τον Χανς μέχρι που μαθαίνει κάτι που αλλάζει τη ζωή του: Ο Φέρντιναντ Μπρίκνερ είναι ακόμη ζωντανός και ζει επίσης στο Βερολίνο. Ο Μπρίκνερ ήταν ο λοχαγός του κατά τη διάρκεια του Πολέμου, που τον διέταξε να σκοτώσει περισσότερους από 100 αθώους ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους δεκάδες γυναίκες και παιδιά, τα Χριστούγεννα του 1942 στην Πολωνία.
Πρόκειται για την πρώτη γερμανική ταινία που γυρίστηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Χίλντεγκαρντ Κνεφ είναι εξαιρετική στον πρώτο πρωταγωνιστικό της ρόλο. Ο Βόλφγκανγκ Στάουντε καταφέρνει να αναπαραστήσει με ακρίβεια τη βαριά ατμόσφαιρα που επικρατούσε στη Γερμανία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναδεικνύοντας τα κεντρικά ζητήματα που στιγμάτισαν ολόκληρη τη μεταπολεμική γενιά της χώρας: την ενοχή, τις τύψεις και την καταπίεση, αξιοποιώντας με μαεστρία το περιβάλλον του κατεστραμμένου Βερολίνου.
Jakob, der Lügner / Jacob the Liar
Γερμανία, 1975
Σκηνοθεσία: Φρανκ Μπάγιερ Σενάριο: Γιούρεκ Μπέκερ, Φρανκ Μπάγιερ Φωτογραφία: Γκίντερ Μαρτζινκόβσκι Μουσική: Γιοακίμ Βερτσλάου Μοντάζ: Ρίτα Χίλερ Ήχος: Χορστ Μάθουσεκ, Γκέρχαρντ Ρίμπεκ Κοστούμια: Γιοακίμ Ντίτριχ Ηθοποιοί: Βλαστιμίλ Μπρόντσκι, Έρβιν Γκεσόνεκ, Χένρι Χίμπχεν, Μπλανς Κόμερελ, Παραγωγός: Χέρμπερτ Έλερ Σχεδιασμός παραγωγής: ¶λφρεντ Χιρσμάγιερ, Έγχρωμη, 100΄.
Ο Γιάκομπ Χέιμ συλλαμβάνεται από την αστυνομία γιατί δεν συμμορφώθηκε με την απαγόρευση του ωραρίου που είχαν επιβάλλει οι Γερμανοί στο πολωνικό γκέτο. Κατά τη μεταφορά του στην Αστυνομία ακούει στο ραδιόφωνο ότι ο Κόκκινος Στρατός προωθείται. Αποφασίζει να διαδώσει τα ελπιδοφόρα νέα στους συγκρατούμενούς του για να τους ανεβάσει το ηθικό. Ωστόσο, για να μην αμφισβητήσουν τα λεγόμενά του και θεωρήσουν ότι είναι προδότης των Γερμανών, προσποιείται ότι έχει καλά κρυμμένο το δικό του ραδιόφωνο και από εκεί μαθαίνει τα νέα. Αυτοστιγμεί ανακηρύσσεται σε ήρωα καθώς όλοι στο γκέτο στηρίζουν τις ελπίδες τους στα ευχάριστα νέα που εκείνος επινοεί.
Η ταινία βασίζεται στο μπεστσέλερ του Γιούρεκ Μπέκερ. Ο πρωταγωνιστής Βλαστιμίλ Μπρόντσκι βραβεύθηκε με την Αργυρή ¶ρκτο στην Μπερλινάλε του 1975, ενώ η ταινία προτάθηκε για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1977. Η ταινία ξαναγυρίστηκε το 1999 με τον Ρόμπιν Γουίλιαμς στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Mephisto / Μεφίστο
Γερμανία, 1981
Σκηνοθεσία: Ιστβάν Ζαμπό Σενάριο: Πέτερ Ντομπάι, Κλάους Μαν , Ιστβάν Ζαμπό Φωτογραφία: Λάγιος Κολτάι. Μουσική: Ζντενκό Ταμάσι Ήχος: Γκιόργκι Φεκ, Αντράς Ζερεντάς. Μοντάζ: Ζούζα Τσακάνι Σκηνικά: Γιάνος Π. Νάγκι, Γιόζεφ Ρομβάρι Κοστούμια: ¶γκνες Γκιαρμάθι Μακιγιάζ: Αμπρίσνε Βασιλίντις, Ροζαλία Ζεγκέντι Ηθοποιοί: Κλάους Μαρία Μπραντάουερ, Κριστίνα Γιάντα, Ιλντικό Μπανσαγκί, Ρολφ Χόπε, Παραγωγός: Μάνφρεντ Ντουρνιόκ Παραγωγή: Λάγιος Οβάρι, Έγχρωμη, 144΄.
Ένας φιλόδοξος και ταλαντούχος ηθοποιός παντρεύεται την κόρη ενός σημαντικού αξιωματούχου, στη Γερμανία την περίοδο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, προκειμένου να προωθήσει την καριέρα του. Καθώς η επιρροή των Ναζί μεγαλώνει, «ξεφορτώνεται» τη γυναίκα του και χρησιμοποιεί τις νεοαποκτηθείσες διασυνδέσεις του για να γίνει διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, ενώ προσαρμόζει την τέχνη του στις φασιστικές πεποιθήσεις των πατρόνων του.
Οι εξαιρετικές ερμηνείες όλων των ηθοποιών και ένα ισορροπημένο σενάριο αφήνουν τον θεατή με δέος να αναρωτιέται γιατί εκατομμύρια ανθρώπων στη Γερμανία ενέδωσαν στην καινοφανή θεατρική απήχηση του Ναζισμού. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Κλάους Μαν, γιου του Τόμας Μαν, η ταινία μεταφέρει τον μύθο του Φάουστ στο ναζιστικό πλαίσιο. Μεταξύ άλλων διακρίσεων σε διεθνή φεστιβάλ, το έργο κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1982, ενώ βραβεύθηκε επίσης στο Φεστιβάλ των Κανών (Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου και Βραβείο FIPRESCI).
Nicht Versöhnt oder Es hilft nur Gewalt, wo Gewalt herrscht / Not Reconciled or Only Violence Helps Where Violence Rules
Δυτική Γερμανία, 1965
Σκηνοθεσία: Ζαν-Μαρί Στράουμπ Σενάριο: Χάινριχ Μπελ, Ντανιέλ Ουιλέ, Ζαν-Μαρί Στράουμπ Φωτογραφία: Κρίστιαν Μπλάκγουντ, Γκέρχαρντ Ρις, Βέντελιν Ζάχτλερ, Ζαν-Μαρί Στράουμπ. Μοντάζ: Ντανιέλ Ουιλέ, Ζαν-Μαρί Στράουμπ. Ηθοποιοί: Χάινριχ Χαργκεσχάιμερ, Καρλχάιντς Χαργκεσχάιμερ, Μάρθα Στέντνερ, Ντανιέλ Ουιλέ, Παραγωγοί: Ντανιέλ Ουιλέ, Ζαν-Μαρί Στράουμπ. Ασπρόμαυρη, 55΄.
Με αφορμή την επανένωση των μελών μιας οικογένειας στην Κολονία το 1956, ξυπνάνε οι αναμνήσεις του παρελθόντος. Ο θάνατος δύο παιδιών της αυταρχικής Τζοάνα και του συζύγου της Χένρι στον Μεγάλο Πόλεμο, η επακόλουθη σύλληψη της Τζοάνας για υπονόμευση του αυτοκράτορα και η κατά διαστήματα νοσηλεία της σε ψυχιατρικά ιδρύματα, στιγματίζουν την ιστορία της οικογένειας. Οι τραγικές στιγμές δεν σταματούν εδώ και οι αναμνήσεις τους κατακλύζονται από τον θάνατο του Ότο, γιου ενός ζεύγους ναζιστών κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την πτήση του φοιτητή γιου τους, Ρόμπερτ, στο ¶μστερνταμ μετά από συνωμοσία με τους συμμαθητές να σκοτώσουν τον φασίστα δάσκαλό τους Φακάνο, τον επακόλουθο επαναπατρισμό του Ρόμπερτ και την κατεδάφιση του αρχιτεκτονικού αριστουργήματος του Χάινριχ, του Αβαείου του Αγίου Αντωνίου, ως διαμαρτυρία ενάντια στον πόλεμο. Κατά τον εορτασμό των 80ών γενεθλίων του Χάινριχ η Τζοάνα δηλώνει την πρόθεσή της να δολοφονήσει τον Φακάνο σε μια στρατιωτική παρέλαση, ωστόσο ο άντρας της την αποτρέπει, προτείνοντας εναλλακτικά την δολοφονία ενός εξέχοντος υπουργού. Μετά την αποτυχία της απόπειρας δολοφονίας του γραφειοκράτη ο Χάινριχ καθησυχάζει την οικογένειά του, λέγοντας ότι η Τζοάνα δεν θα τιμωρηθεί λόγω του διαταραγμένου ψυχικού της παρελθόντος.
Η ταινία παρουσιάζει με φλας μπακ την ιστορία τριών γενεών μιας μεσοαστικής γερμανικής οικογένειας που βίωσε τους δύο παγκόσμιους πολέμους. «Μια ταινία πνευματικών αξιώσεων και ταυτόχρονα μια από τις πιο βασανιστικές ταινίες του γερμανικού κινηματογράφου» - «New York Times».
Aus einem Deutschen Leben / Death is my Trade
Δυτική Γερμανία, 1977
Σκηνοθεσία: Τέοντορ Κοτούλα. Σενάριο: Τέοντορ Κοτούλα, Ρόμπερτ Μέρλε. Φωτογραφία: Ντίτερ Νάουτζεκ. Μουσική: Έμπερχαρντ Βέμπερ. Μοντάζ: Γκαμπριέλ Φρίντριχς, Βόλφγκανγκ Ρίχτερ. Ήχος: Μάνφρεντ Ελσλέγκελ, Χανς Πάμπουχ. Κοστούμια: Ούτα Βίλχελμ. Μακιγιάζ: Ανέτ Γκρόσουπ, Γκερντ Σούμπερτ. Ηθοποιοί: Γκετς Γκέοργκε, Ελίζαμπεθ Σβαρτς, Κουρτ Χίμπνερ, Χανς Κόρτε, Παραγωγοί: Βόλκερ Κανάρις, Νιλς Νίλσον. Παραγωγή: Χανς Ντ. Αντενάκερ, Γιόχανς Γκέμπελ, Φρεντ Ίλγκνερ. Ασπρόμαυρη / Έγχρωμη, 145΄.
Ο Φραντζ Λανγκ ήταν ένας από τους διοικητές των στρατοπέδων συγκέντρωσης του ¶ουσβιτς, ο οποίος φρόντιζε να εκτελεί τις εντολές που δεχόταν από ανωτέρους του όσο καλύτερα γινόταν, όποιες κι αν ήταν αυτές. Η ταινία παρακολουθεί την καριέρα του Λανγκ, ξεκινώντας από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και δείχνει με λεπτομέρεια πως εκείνος κατάφερε να κατακτήσει την θέση του διοικητή στο ¶ουσβιτς. Χωρίς να κρίνει την ηθική του πρωταγωνιστή, η ταινία τον παρατηρεί μέχρι την ανάκρισή του στο τέλος του πολέμου από Αμερικανούς αξιωματούχους.
Η ταινία βασίζεται στα απομνημονεύματα του Ρούντολφ Χες, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών της ζωής του, σε μια πολωνική φυλακή πριν από την εκτέλεσή του το 1947. Βραβεύθηκε το 1978 στα Γερμανικά Κινηματογραφικά Βραβεία.
Stauffenberg / Operation Valkyrie
Γερμανία, 2004
Σκηνοθεσία - σενάριο: Τζο Μπάιερ. Φωτογραφία: Γκούναρ Φους. Μουσική: Ένζοτ Σνάιντερ. Μοντάζ: Κλάρα Φάμπρι. Ήχος: Σέρεν Μπλίτγκεν. Σκηνικά: Μάνφρεντ Λόμαρ. Κοστούμια: Ούρσουλα Βέλτερ. Μακιγιάζ: Βαλέσκα Σίτχελμ. Ηθοποιοί: Σεμπάστιαν Κοχ, Ούλριχ Τουκούρ, Κρίστοφερ Μπουχολτς, ¶ξελ Μίλμπεργκ, Παραγωγοί: Καρλ Μπεργκενγκρούεν, Τζον Χαντσιν, κ.ά. Παραγωγή: Ούλι Χάνις. Έγχρωμη, 90΄.
Μερίδα αξιωματικών του γερμανικού στρατού διαβλέπει την ήττα του ναζιστικού καθεστώτος. Τον Ιούλιο του 1944 ένας από αυτούς, ο Κλάους φον Στάουφενμπεργκ, τοποθετεί μια βόμβα κάτω από το τραπέζι του Χίτλερ, στο αρχηγείο του.
Πρόκειται για μια πολυδιαφημισμένη, ακριβή παραγωγή για την γερμανική τηλεόραση που πραγματεύεται ένα από τα πλέον σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης γερμανικής ιστορίας: την απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ τον Ιούλιο του 1944. Η ταινία κέρδισε το 2004 το βραβείο της καλύτερης τηλεταινίας της Γερμανικής Τηλεόρασης.
Το κανόνι και τ’ αηδόνι
Ελλάδα, 1968
Σκηνοθεσία: Ιάκωβος και Γιώργος Καμπανέλλης. Σενάριο: Ιάκωβος Καμπανέλλης. Φωτογραφία: Συράκος Δανάλης, Νίκος Καβουκίδης. Μουσική: Νίκος Μαμαγκάκης. Μοντάζ: Γιάννα Σπυροπούλου. Ηθοποιοί: Γιώργος Δάνης, Γιώργος Καμπανέλλης, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Νίκη Τριαντραφυλλίδη, Μάνος Κατράκης, Γιώργος Τζώρτζης, Βαγγέλης Καζάν.
Παραγωγή: Ιάκωβος Καμπανέλλης. Ασπρόμαυρο, 105'
Τρεις ιστορίες –μια κωμωδία, μια τραγωδία και μια σάτιρα– δομημένες γύρω από ένα κοινό θέμα: την Κατοχή και την Αντίσταση. Η πρώτη ιστορία αφηγείται την αρκετά πρωτότυπη μορφή αντίστασης των κατοίκων της Σύρου, οι οποίοι, εμπνευσμένοι από ένα πραγματικό αίσθημα αλληλεγγύης, κάνουν «κατάσχεση» σε ένα μπιτόνι λάδι, το οποίο οι Ιταλοί φυλάνε για να λαδώνουν τον μηχανισμό του ρολογιού του χωριού. Η δεύτερη ιστορία έχει ως θέμα τον αγώνα των Κυπρίων κατά των Βρετανών (το 1957), ιδωμένο από την πλευρά των πολιτών και κυρίως της γυναίκας ενός ήρωα. Στην τρίτη ιστορία ένας Έλληνας καταφέρνει να διώξει από το κατασχεμένο σπίτι του έναν γερμανό αξιωματικό. Οι δύο «εχθροί» γίνονται φίλοι από τη στιγμή που απαρνιούνται την ανθρώπινη λαλιά. Στο τέλος αποχαιρετιούνται με ένα γάβγισμα όλο θλίψη.
Σπονδυλωτή ταινία τριών επεισοδίων, που αναφέρονται στη γερμανική, ιταλική και αγγλική κατοχή (στην περίπτωση της Κύπρου), μέσα από τα οποία σατιρίζεται η εξουσία και αναζητείται η χαμένη ανθρωπιά. Η ταινία είχε την ατυχία να βγει στους κινηματογράφους ένα μήνα πριν από τη Δικτατορία, με αποτέλεσμα να απαγορευτεί.
