ΔΙΑΛΕΞΗ: ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Στην κατάμεστη αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ (Προβλήτα 1, Λιμάνι), πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 6 Απριλίου και ώρα 12.00 στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ – Εικόνες του 21ου Αιώνα, διάλεξη για τον Πολιτικό Κινηματογράφο. Στο πλαίσιο της διάλεξης προβλήθηκε η ταινία των Andrei Cairola και Susan Gray «Πολίτης Μπερλουσκόνι». Παρών στην προβολή ήταν ο παραγωγός της Stefano Tealdi, ο οποίος μετά το τέλος της έδωσε διάλεξη για τον πολιτικό κινηματογράφο και συζήτησε με το κοινό.
Ο Διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κ. Δημήτρης Ειπίδης, παρουσιάζοντας τον παραγωγό της ταινίας Stefano Tealdi είπε χαρακτηριστικά «Κοιτάτε έναν άνθρωπο ο οποίος έχει το παρατσούκλι «κύριος Ευρώπη», και είναι εδώ μαζί μας για να μας παρουσιάσει μια ταινία για το πρόσωπο που έχασε χτες στις ιταλικές δημοτικές εκλογές». Στην εισαγωγή του ο κ. Ειπίδης τόνισε επίσης τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο παραγωγός της ταινίας ώστε να βρει επαρκή χρηματοδότηση. Δεδομένου ότι το «Πολίτης Μπερλουσκόνι» είναι μία κριτική και ίσως, επικριτική ματιά ως προς το ποιόν του πρωθυπουργού της χώρας, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ελέγχει το μεγαλύτερο τμήμα των ιταλικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ήταν πολύ δύσκολο να βρεθούν χρηματοδότες μέσα από τον ιταλικό χώρο και για αυτόν τον λόγο η ταινία τελικά χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από ξένα κεφάλαια.
Παίρνοντας τον λόγο ο Stefano Tealdi είπε ότι η βασική ιδέα προήλθε από έναν νεαρό σκηνοθέτη στα τέλη του 2002, ο οποίος πρότεινε να κάνουν μία ταινία για τους δημοσιογράφους που βρίσκονται στις μαύρες λίστες στην Ιταλία. «Δεν θέλαμε να σκιαγραφήσουμε ένα πορτρέτο του κ. Μπερλουσκόνι, αλλά να καταδείξουμε το τι συμβαίνει όταν ένας πολιτικός παράγοντας συγκεντρώνει όλη την δύναμη στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. ¶ρα πρόκειται για την σχέση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με την πολιτική.» Τα γυρίσματα έγιναν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2003 και όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο Stefano Tealdi «το τραγικό είναι ότι η ταινία παραμένει μέχρι και σήμερα κάτι περισσότερο από επίκαιρη».
Η ταινία, όπως μαρτυρά ο τίτλος, φιλοτεχνεί το πορτρέτο του ισχυρότερου άντρα στην Ιταλία, του πρωθυπουργού Silvio Berlusconi. Πρόκειται για τον πρώτο μεγιστάνα του Τύπου που κυβερνά μια δυτική δημοκρατία. Με ένα δίκτυο μέσων μαζικής ενημέρωσης που στοιχίζει περισσότερα από 13 δις. Ευρώ, ο Berlusconi ελέγχει πάνω από το 90% της ιταλικής τηλεόρασης, το ¼ των εκδοτικών οίκων και δύο από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της χώρας (η μία ανήκει στον αδελφό του και η άλλη στη σύζυγό του). Ελέγχει, επίσης, το 60%των σημαντικότερων δικτύων διανομής Τύπου και ταινιών.
Το ντοκιμαντέρ φωτίζει όλες τις πλευρές της προσωπικότητάς του προσπαθώντας να προσδιορίσει τα όρια πολιτικής δύναμης και διαφθοράς: ο Berlusconi είναι προσφιλής στο ιταλικό Κοινοβούλιο, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που οι δουλειές τους εξαρτώνται από αυτόν. Έχοντας λοιπόν την ευχέρεια να κατασκευάζει και να αναιρεί νόμους μέσα από τους οποίους πιέζει και, συχνά, εκβιάζει καταστάσεις και πρόσωπα. Οι κατηγορίες και οι παρανομίες που τον βαρύνουν δεν κατάφεραν να τον εγκλείσουν στη φυλακή και βέβαια ούτε να τον σταματήσουν. Πάνω από όλα, προσπαθεί να δώσει φωνή σε όλους αυτούς που επιθυμούν να σταματήσουν την αυτοκρατορική κυριαρχία του Berlusconi και να δουν να ξημερώνει στη χώρα μια ημέρα δημοκρατίας και ισονομίας.
Μετά το τέλος της προβολής και αφού το ντοκιμαντέρ καταχειροκροτήθηκε από το κοινό, ο διευθυντής του EDN (European Documentary Network) Tue Steen Muller σε συζήτηση που ακολούθησε με τον Stefano Tealdi, επικεντρώθηκε στο θέμα της χρηματοδότησης της ταινίας. Το φιλμ όπως είπε ο Stefano Tealdi χρηματοδοτήθηκε από το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο PBS κατά 50%. Το PBS ενδιαφέρθηκε να χρηματοδοτήσει την παραγωγή, γιατί θεώρησε ενδιαφέρον το γεγονός ότι μερικούς μήνες αργότερα ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι θα αναλάμβανε την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το υπόλοιπο μέρος της χρηματοδότησης ήρθε από οκτώ τηλεοπτικούς σταθμούς της Σκανδιναβίας και των Κάτω-Χωρών και από το πρόγραμμα διανομής Media της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το συνολικό κόστος παραγωγής ανήλθε σε 250.000 Ευρώ.
Το ντοκιμαντέρ μέχρι σήμερα έχει προβληθεί σε 13 τηλεοπτικούς σταθμούς στην Ευρώπη και την Αυστραλία και η μόνη χώρα που δεν έχει προβληθεί είναι η Ιταλία. Μόνο το ιταλικό περιοδικό Internazionale την κυκλοφόρησε σε μορφή dvd σε 20.000 αντίτυπα, ενώ έχει κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο. Αυτό όμως που τόνισε ο Stefano Tealdi περισσότερο από κάθε τι άλλο ήταν ότι στόχος των δημιουργών είναι να καταφέρουν να προβληθεί στην ιταλική τηλεόραση. Δυστυχώς όμως, όπως είπε, «ο στόχος αυτός πολύ φοβούμαστε ότι δεν θα εκπληρωθεί. Θέλουμε να την δουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν ψηφίσει στο παρελθόν τον Σίβιο Μπερλουσκονι.» Σε ερώτηση που τέθηκε από το κοινό σχετικά με το αν προσπάθησαν να προβληθεί το φιλμ στο πλαίσιο κάποιου ιταλικού φεστιβάλ, ο Stefano Tealdi απάντησε ότι προσπάθεια έγινε, αλλά αποδείχθηκε άκαρπη καθώς όλα τα φεστιβάλ στην Ιταλία χρηματοδοτούνται, και επομένως ελέγχονται, από την «αυτοκρατορία» του Μπερλουσκόνι. Ε
πίσης ρωτήθηκε, αν κατά την διάρκεια των γυρισμάτων δέχθηκαν τηλεφωνήματα ή απειλές από τους ανθρώπους του Μπερλουσκόνι. Η απάντηση ήταν πως όχι, αν και η ιταλική αστυνομία τους είχε προειδοποιήσει πολλές φορές ότι αν χρησιμοποιήσουν την εικόνα του Μπερλουσκόνι σε δημόσιες εμφανίσεις του, θα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα με τις Αρχές.
Τέλος ο Stefano Tealdi σχολίασε ότι η χθεσινή εξέλιξη στις ιταλικές δημοτικές εκλογές όπου ο Μπερλουσκόνι νικήθηκε από τον συνασπισμό του Ρομάνο Πρόντι είναι ένα πολύ θετικό γεγονός, ενώ ο Tue Steen Muller επισήμανε ότι πρέπει όλοι να προβληματιστούμε με αφορμή το ντοκιμαντέρ «Πολίτης Μπερλουσκόνι», καθώς η Ιταλία μπορεί να μην είναι η μόνη χώρα που βασανίζεται από την διαπλοκή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με την πολιτική εξουσία.
