Στην κατάμεστη αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ (Προβλήτα 1, Λιμάνι), πραγματοποιήθηκε Πέμπτη 18 Μαρτίου και ώρα 12.00 στο πλαίσιο του 6ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ – Εικόνες του 21ου Αιώνα, η Ημερίδα με θέμα «Τρομοκρατία – Η Πολιτική της Βίας». Στο πάνελ των ομιλητών συμμετείχαν οι: Μαίρη Μπόση (Ελλάδα), ο Γιώργος Παπακωνσταντής (Ελλάδα), ο Αντόνιο Σολάρο (Ιταλία), David Ofek (Ισραήλ), Ismat Sabri (Παλαιστίνη) και Jon Blair (Μ.Βρετανία). Στη συζήτηση που συντόνισε ο δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου πήραν επίσης μέρος έγκριτοι πολιτικοί αναλυτές, όπως η κα Ιωάννα Μάνδρου από το ΒΗΜΑ και ο κος Γιώργος Βότσης από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, εκπρόσωποι ακτιβιστικών οργανώσεων, όπως από το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ, και φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ο κ. Blair σε ερώτηση σχετικά με το τι είναι τρομοκρατία και για το κατά πόσο κάποιοι θεώρησαν κάποτε τον ίδιο τρομοκράτη είπε: «Κατάγομαι από μια χώρα τη Ν. Αφρική που αντιμετωπίζει την τρομοκρατία με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Το 19ο αιώνα οι λευκοί Ολλανδοί αποικιοκράτες επιβλήθηκαν με μια σειρά τρομοκρατικών καταστάσεων για παράδειγμα. Όταν εγώ πήγα στη Βρετανία στη δεκαετία του ’60 κάποιοι με χαρακτήρισαν τρομοκράτη λόγω του θάρρους μου. Κάποιοι άνθρωποι από κάποιους θεωρούνται ήρωες ενώ από το καθεστώς θεωρήθηκαν τρομοκράτες. Στη Βρετανία αναρωτιότανε από την άλλη πως εγώ επικοινωνούσα με το καθεστώς –κατ’ αυτούς τρομοκράτες- όσο βρισκόμουν στη Ν. Αφρική. Τον Μαντέλα ακομα και το ’95 τον θεωρούσαν τρομοκράτη σε κάποια μέρη. Ένα ανέκδοτο λέει οτι ο πιο πετυχημένος τρομοκράτης δεν είναι άλλος από τον πρόεδρο. Όλα αυτά τα λέω για να πω οτι δεν υπάρχει ένας αλλά πολλοί ορισμοί για την τρομοκρατία. Όλοι χαρακτηρίζονται από το οτι η απόπειρά τους δεν ορίζει την ίδια την τρομοκρατία, αλλά τους τρόπους καταπολέμησης. Ο ΟΗΕ αρνήθηκε να χαρακτηρίσει την τρομοκρατία όταν του ζητήθηκε. Η τρομοκρατία ειναι σαν ένας ελέφαντας στην πόρτα σου, ξέρεις οτι είναι εκεί, δεν υπάρχει ανάγκη ορισμού. Η τρομοκρατία βέβαια αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις γκρίζες ζώνες. Δε συμφωνώ με την Αλ Κάιντα, δε θέλω να ζήσω με την Αλ Κάιντα. Για να την καταπολεμήσεις όμως πρέπει να την καταλάβεις και για να την καταλάβεις πρέπει να δεις τους στόχους της».
Η κ. Μπόση συνέχισε την προβληματική της πάνω στην τοποθέτηση του κ. Blair λέγοντας ότι ο ορισμός της τρομοκρατίας είναι μια έννοια καθαρά υποκειμενική. «Η ουσία της βίας εκπορεύεται από κράτη και όχι από οργανώσεις». Αναρωτήθηκε για το κατά πόσο οι Παλαιστίνιοι για παράδειγμα δρουν τρομοκρατικά ή με στρατιωτική στρατηγική. «Η Ευρώπη κατανοούσε περισσότερο τον αγώνα των Παλαιστινίων, αλλά στα τέλη της δεκαετίας του ’70 με αρχές του ’80 δημιουργήθηκαν νέες έννοιες από μισθωμένους ανθρώπους που άλλαξε την αντίληψη και οδήγησε σε τρομοκρατικές έννοιες.. Σήμερα υπάρχει μια μορφή δικτυακής τρομοκρατίας που δικαιολογεί την ανατροπή της τάξης ή προληπτικούς πολέμους. Πάντως πρέπει να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, άλλο Χαμάς και άλλο Αλ Κάιντα. Ωστόσο η διαιώνιση της βίας στη Μ. Ανατολή επιτρέπει να έχουμε τρομοκρατικές καταστάσεις».
Ο κ Ofek ρωτήθηκε για το πως αντιμετωπίζει ο ίδιος το γεγονός οτι το ίδιο το Ισραήλ συμμετείχε σε τρομοκρατικές επιθέσεις κατά τη δημιουργία του Ισραηλινού κράτους. «Νομίζω οτι η συσχέτιση που κάνετε πρέπει να συζητηθεί. Τότε υπήρχε και διάλογος για το πώς πρέπει να λυθεί το θέμα. Το σημερινό πρόβλημα έχει να κάνει με την αποσύνδεση τρομοκρατίας και κατοχής. Όποτε συμβαίνει μια παλαιστινιακή τρομοκρατική επίθεση, το Ισραήλ αντεπιτίθεται και συνεχίζεται ο ίδιος φαύλος κύκλος. Αλλά αυτός που κερδίζει είναι η εξουσία του Ισραήλ που μένει στη θέση της. Τα φτωχότερα στρώματα είναι αυτά που διατρέχουν τον κίνδυνο, αυτοί πλήττονται».
Ο κ. Sabri για το αν υπάρχουν άλλοι τρόποι αντίδρασης είπε: «Αν κάποιος δεν ξεκινήσει με αφορμή την κατοχή και τις αποφάσεις του ΟΗΕ και των υπολοίπων διεθνών οργανισμών για την κατοχή δεν μπορούμε να φωτίσουμε το θέμα, αγνοώντας την κατακραυγή της διεθνούς κοινότητας. Νομίζαμε ότι η εποχή που έπρεπε να αποδείξουμε πέρασε, αλλά μάλλον αυτό δεν έγινε. Το ’74 αναγνωρίστηκε και από τον ΟΗΕ και από το συμβούλιο ασφαλείας η δράση του Παλαιστινιακού αγώνα. Στη συνέχεια ο κ. Sabri έκανε αναφορά στην επίθεση Γκολντστάιν και για το τι σήμαινε αυτό για την έναρξη των Παλαιστινιακών επιθέσεων. Ο κ. Blair παρεμβαίνοντας τόνισε την ανάγκη να σπάσει αυτός ο συνεχούμενος κύκλος βίας λέγοντας οτι ο Γκολντστάιν δεν είχε την υποστήριξη του επίσημου Ισραήλ. Συνέχισε εμμένοντας στην άποψή του οτι η βία φέρνει βία και οτι πρέπει να σπάσει ο κύκλος αυτός όπως στην περίπτωση του IRA που μπήκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τονίζοντας παράλληλα τη γενναιότητά της. «Από τη στιγμή που αναζητάμε παραπλανητικές απαντήσεις δεν πρόκειται να σπάσει αυτός ο κύκλος βίας».
Σε ένα φορτισμένο κλίμα ο κ. Sabri είπε οτι σαφώς όλες αυτές οι ενέργειες δεν πρέπει να υιοθετούνται από κανέναν τη στιγμή που όλοι είναι θύματα, και οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί. Τόνισε όμως την ανάγκη να δοθεί συγκεκριμένη λύση στο Παλαιστινιακό ζήτημα και το γεγονός οτι δεν έχει γίνει μέχρι τώρα αποτελεί προσβολή. «Ξέρουμε την ανθρώπινη αξία πολύ περισσότερο από πολλούς που σήμερα μιλούν για αυτήν. Αλλά ποιός μιλούσε όταν μας καταδίωκαν; Έχουμε επίγνωση της κατάστασης και ξέρουμε οτι η διεθνής κοινότητα είναι εναντίον μας».
Ξεκαθαρίζοντας τη θέση του ο κ. Blair τόνισε: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ;oτι θεωρώ οτι το Ισραήλ δρα τρομοκρατικά. Η τρομοκρατία εξυπηρετεί έναν στρατιωτικό σκοπό. Οι Παλαιστίνιοι πάντως θα πρέπει να αξιολογούν τα απoτελέσματα των πράξεών τους και κατά πόσο κερδίζουν πραγματικά κάτι από αυτές. Κάποιος χαρακτήρισε την τρομοκρατία ως την ατομική βόμβα των φτωχών, μεταφορά που τη θεωρώ πολύ πετυχημένη. Δεν τίθεται θέμα δίκαιου σκοπού, αλλά η τρομοκρατία είναι στρατηγικό μέσο ακι όχι αυτοσκοπός».
Ο κ. Solaro διατύπωσε την άποψή του για την κατάσταση στην Ιταλία και για το κατά πόσο υπάρχει ανησυχία μετά την επίθεση στη Μαδρίτη. Είπε ότι υπάρχει φυσικά ανησυχία και μάλιστα παλιότερα είχε υπάρξει μια μικρότερη επίθεση. Η ανησυχία συνίσταται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι συμμετείχε στον πόλεμο στο Ιράκ με την φανερή υποστήριξή της, ενώ δεν είχε την έγκριση της βουλής με πρόσχημα ανθρωπιστικούς λόγους. Ο απλός κόσμος φοβάται τώρα πια το μετρό και προτιμά άλλα μέσα. Πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρξει κάποιο χτύπημα στο Βατικανό, ή σε κάποιο στάδιο, ή στο αεροδρόμιο.
Ο κ. Παπακωνσταντής αναφερόμενος στο κατά πόσο η γραφειοκρατία διογκώνει το φόβο τρομοκρατικής επίθεσης είπε οτι αυτό πράγματι ισχύει και οτι το ζήτημα με την τρομακρατία ε΄χει δύο όψεις, από τη μια την απειλή και από την άλλη το φόβο. Η γραφειοκρατία επιτείνει τον κίνδυνο και με τον όρο γραφειοκρατία δήλωσε οτι αναφέρεται σε όλες τις υπηρεσίες, στρατιωτικές, αστυνομικές, διοικητικές.
Ο κ. Βότσης σε ερώτηση για το αν η Ελλάδα αποτελει στόχο λόγω της συμμετοχής του ΝΑΤΟ στην ασφάλεια των ολυμπιακών αγώνων και της βοήθειας στο Ιράκ που συζητείται οτι θα στείλει είπε οτι ο φόβος πράγματι υπάρχει. Συνέχισε λέγοντας οτι πια δεν μπορούμε να λέμε ότι ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη αλλά ότι τώρα πια υπάρχει ένα σάββανο τρόμου. Είπε επίσης οτι κανένας όρος της τρομοκρατίας δεν μπορεί να είναι απόλυτα δεκτός φέρνοντας παραδείγματα αποτυχημένων ορισμών. Συνέχισε λέγοντας ότι ειδικά σήμερα βιώνουμε δύο είδη τρομοκρατίας: από τη μια το φονταμενταλισμό και από την άλλη κλίκα του Λευκού Οίκου.
Ειδικά για τη δεύτερη τόνισε ότι εκτοξεύει τρομοκρατικές απειλές ανά τον κόσμο. Είπε πάντως ότι θεωρητικά οι Ολυμπιακοί αγώνες από μόνοι τους δε θα αποτελούσαν στόχο όσος φανατισμός κι αν υπάρχει. Συνέχισε όμως λέγοντας ότι κάνουμε επιπόλαια ό,τι μπορούμε έτσι ώστε οι Ολυμπιακοί αγώνες να αποτελεσουν στόχο, από τη στιγμή που αποθέτουμε την ασφάλεια στους Αμερικανούς και στο ΝΑΤΟ, μετατρέποντας μια ειρηνική εκδήλωση σε ντέρμπι ανάμεσα σε ΝΑΤΟ και Αλ Κάιντα.
Μετά από τις αρχικές τοπουθετήσεις ακολούθησαν ερωτήσεις από το κοινο που παρακολούθούσε τη συζήτηση. Σε ερώτηση αναφορικά με το τι πιστεύει οτι πρέπει να γίνει με τον αγώνα των Παλαιστινίων ο κ. Blair δήλωσε ότι είναι ο τελευταίος που θα μπορούσε να προτείνει λύση αλλά διατύπωσε την άποψή του, λέγοντας πως πιστεύει στη δημοκρατία, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στα ίσα δικαιώματα, στα δικαιώματα των γυναικών. Τόνισε ότι για να βρεθούν λύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τις δικές μας κοινωνίες, πιέζοντας τις δικές μας κυβερνήσεις να πιέσουν. Συμπλήρωσε λέγοντας ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και να πείσουμε τους κυβερνώντες να δουν την τρομοκρατία σαν πολιτική κίνηση αλλά και να διαχωριστούν σαφώς από το όλο θέμα οργανώσεις όπως η Αλ Κάιντα.
Σε ερώτηση σχετικά με το γιατί δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μια οργάνωση σαν την Αλ Κάιντα από ολόκληρο τον κόσμο η απάντηση της κ. Μπόση ήταν ότι κανείς δεν ασχολείται με την ουσία του προβλήματος, αλλά οι περισσότεροι το χρησιμοποιούν σαν πρόσχημα για να πετύχουν τους σκοπούς τους και άλλα συμφέροντα. Για το αν η Αθήνα αποτελει ή όχι στόχο απάντησε και ο κ. Blair. «Διαφωνώ με την άποψη ότι η Αθήνα δεν είναι στόχος. Όσοι το λενε αυτό δε σκέφτονται σαν τρομοκράτες. Η Αλ Κάιντα για παράδειγμα θεωρεί ότι ο αθλητισμός είναι κάτι κακό. Αλλά πάντα αυτό που είναι το πιο σημαντικό με την τρομοκρατία είναι ο φόβος που σου τρώει τα σωθικά. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι αμελητέος». Σ’αυτό ο κ. Παπακωνσταντής συμπλήρωσε ότι πολλες φορές οι προσπάθειες αποφυγής μιας κατάστασης στοχοποιούν.
