31 Οκτωβρίου-9 Νοεμβρίου 2014
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΡΑΜΙΝ ΜΠΑΧΡΑΝΙ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε την Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014, στο πλαίσιο του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο Ραμίν Μπαχράνι, από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους του σύγχρονου αμερικανικού ανεξάρτητου κινηματογράφου. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του δημιουργού, προβάλλοντας μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες του.
Τον σκηνοθέτη καλωσόρισε ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Εϊπίδης, χαρακτηρίζοντάς τον ως «μία από τις πλέον σημαντικές κινηματογραφικές φωνές, έναν δημιουργό με δυναμική και ενέργεια που καθορίζει το σύγχρονο αμερικανικό κινηματογράφο». Ο κ. Εϊπίδης πρόσθεσε: «Οι ιστορίες του Μπαχράνι χαρακτηρίζονται από ειλικρίνεια και τόλμη, ενώ οι ήρωές του είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, που θα μπορούσαν να προέρχονται από οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη. Κυρίως αναδεικνύει ένα σινεμά ρεαλιστικό και βαθιά ανθρώπινο».
Από την πλευρά του, ο Ραμίν Μπαχράνι ευχαρίστησε τον Δημήτρη Εϊπίδη, τονίζοντας: «Είναι μεγάλη τιμή να είμαι στο Φεστιβάλ, ειδικά όταν η πρόσκληση προέρχεται από κάποιον όπως ο Δημήτρης Εϊπίδης, με τον οποίο ήδη γνωριζόμασταν και επιπλέον είναι διεθνώς γνωστός ως ένας από τους πραγματικούς πρωταθλητές του κινηματογράφου εδώ και πολλά χρόνια».
Στη συνέχεια, ο συντονιστής της συνέντευξης Τύπου, Γιώργος Κρασσακόπουλος, ρώτησε τον σκηνοθέτη εάν έχει καλές αναμνήσεις από το Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, όπου απέσπασε το 2005 το βραβείο κοινού για την ταινία του Άντρας σπρώχνει καρότσι. Ο κ. Μπαχράνι είπε σχετικά: «Βοήθησε τόσο πολύ αυτή η βράβευση στην προώθηση της καριέρας μου. Ήμουν άφραγκος και άστεγος τότε. Το βραβείο κοινού που μου δόθηκε, μόνο ένα κοινό όπως αυτό της Θεσσαλονίκης μπορούσε να το δώσει σε μία ταινία όπως η δική μου. Πήρα 5.000 ευρώ μαζί με το βραβείο κι αυτό ήταν μεγάλη ευλογία για μένα. Έκανα τα γυρίσματα της επόμενης ταινίας μου, του Chop Shop, εκείνη την εποχή και είχα τρεις φοιτητές για βοηθούς. Έβλεπα για το κάστινγκ 2.000 παιδιά, τα οποία ζούσαν στο δρόμο όπως και ο κεντρικός χαρακτήρας, και δεν ήθελα να καταλάβουν οι φοιτητές μου ότι δεν είχα ούτε χρήματα ούτε σπίτι».
Αναφερόμενος στο εάν έχουν συμβεί μεγάλες αλλαγές στο αμερικανικό ανεξάρτητο σινεμά τα τελευταία χρόνια, ο σκηνοθέτης απάντησε: «Τα πράγματα είναι πάντα δύσκολα. Ο κύριος λόγος για τον οποίο είμαι σε θέση να κάνω ταινίες είναι η ψηφιακή κάμερα. Δεν είναι πλέον δύσκολο να γυρίσεις μία ταινία. Είναι πιο δύσκολο, όμως, να κάνεις μια ταινία που έχει ένα βαθύτερο νόημα, που έχει κάτι διαφορετικό».
Σε σχέση με την πολιτική πτυχή των ταινιών του, ο Ραμίν Μπαχράνι είπε: «Σίγουρα μπορούν να ‘’διαβαστούν’’ πολιτικά. Ως προς αυτό, βλέπω και ξαναβλέπω όλες τις ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς. Συχνά αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που εκείνος κάνει σωστά κι εγώ δεν μπορούσα να το κάνω. Πώς μπορεί να συνδυάσει αυτά τα όνειρα και τους εφιάλτες με την πολιτική; Προσωπικά, μου αρέσει η κοινωνία. Οι περισσότεροι από τους συγγραφείς τους οποίους διάβαζα μεγαλώνοντας –ο Ντοστογιέφσκι, ο Κάφκα, ο Στάινμπεκ, ακόμη κι ο Φόκνερ- φαίνεται επίσης να δείχνουν ενδιαφέρον για την κοινωνία».
Πώς θα περιέγραφε ο ίδιος τις ταινίες του; Απαντώντας σε αυτό το ερώτημα, ο Ραμίν Μπαχράνι σημείωσε ότι αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να κάνει εύκολα, προσθέτοντας: «Πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι δύο από τις μικρού μήκους ταινίες μου, το Πλαστική σακούλα και Ο πόλεμος της Λεμονάδας έχουν σχεδόν το ίδιο τέλος. Νομίζω ότι έκανα την ίδια ταινία. Και ότι διαρκώς γυρίζω την ίδια ταινία».
Στη συνέχεια, στην ερώτηση κατά πόσο είναι εύκολο να εξισορροπήσει σε μια ταινία την ανάγκη να αφηγηθεί μια ιστορία και να μεταφέρει στο θεατή κάτι διαφορετικό, ο κ. Μπαχράνι απάντησε: «Νομίζω ότι ο καθένας σε αυτή την αίθουσα θα μπορούσε να πάρει τον τηλεφωνικό κατάλογο και με ακρίβεια να περιγράψει τα στοιχεία του: ονόματα, διευθύνσεις, αριθμούς. Θα μπορούσε να είναι αντικειμενικά ορθή η αφήγηση και βαρετή ταυτόχρονα. Και να μη μου λέει τίποτα για τη ζωή. Ένας σκηνοθέτης λοιπόν πρέπει να κοιτάζει τη ζωή και να τη φαντάζεται εκ νέου».
Ερωτώμενος για το εάν πιστεύει ότι μπορεί να αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων με τις ταινίες του, ο Ραμίν Μπαχράνι επεσήμανε: «Νομίζω πως ναι. Νομίζω ότι η ελπίδα κάθε σκηνοθέτη είναι να κάνει μια ταινία που να έχει αντίκτυπο στο κοινό, για να δημιουργήσει μια αλλαγή, ακόμη κι αν ο ίδιος δεν ξέρει τι ακριβώς είναι. Η ίδια η ταινία συχνά σχετίζεται με την αναζήτηση για κάτι άγνωστο και όχι με την ανάγκη να δώσει κάποιες απαντήσεις. Έχω δει πολλές ταινίες που είχαν αντίκτυπο στη ζωή μου, στο πώς βλέπω τον κόσμο, και το ίδιο συμβαίνει και με τη λογοτεχνία. Σε κάθε περίπτωση νομίζω ότι η καλή τέχνη δημιουργεί αλλαγή». Μήπως μέσα από τις ταινίες του αλλάζει και ο ίδιος; Σε αυτό το ερώτημα, ο κ. Μπαχράνι διευκρίνισε: «Πάντα σκέφτομαι το αγόρι στην ταινία Chop Shop, που είναι τόσο δυνατό και αποφασισμένο. Μερικές φορές, λοιπόν, όταν πιάνω τον εαυτό μου να βρίσκεται σε κατάθλιψη ή να γκρινιάζει, του λέω απλά ‘’σκάσε και συνέχισε’’».
Ο σκηνοθέτης, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στις ΗΠΑ, αναφέρθηκε και στις ρίζες του, καθώς οι γονείς του είναι ιρανοί. Μιλώντας για την εμπειρία της επίσκεψής του στο Ιράν, σημείωσε: «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Βόρεια Καρολίνα, ενώ στη συνέχεια σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Στη συνέχεια, το 1998, αποφάσισα να πάω στο Ιράν για πρώτη φορά στη ζωή μου. Είχα προγραμματίσει να μείνω εκεί για έξι εβδομάδες, αλλά κατέληξα να μείνω για σχεδόν τρία χρόνια. Ήταν μια σπουδαία εμπειρία. Πολύ διαφορετική από το να μεγαλώνεις στη Καρολίνα. Στο Ιράν, σε κάθε περίσταση -στο σπίτι, στην εργασία, στα μέσα μεταφοράς- βλέπεις μια ένωση ανθρώπων με εντελώς διαφορετικές ιδέες, κοινωνικό, οικονομικό και ιδεολογικό υπόβαθρο, να συζητούν, να διαφωνούν και να συμβιώνουν. Αυτό συμβαίνει όλο και λιγότερο στην Αμερική. Εκεί συνήθως οι άνθρωποι που είναι ομοϊδεάτες βρίσκονται μαζί. Η εμπειρία μου στο Ιράν με βοήθησε πολύ, γιατί όταν επέστρεψα στην Αμερική είδα τα πράγματα με έναν νέο, διαφορετικό τρόπο».
Μιλώντας για τον κινηματογράφο του Ιράν, ο κ. Μπαχράνι παρατήρησε: «Δεν τον γνωρίζω. Δεν παρακολουθώ τις νέες ταινίες από το Ιράν. Οι ταινίες που συνήθως βλέπω είναι... ηλικίας 25 έως 75 ετών. Φυσικά, στα φεστιβάλ σου προτείνουν να δεις την πρώτη ή τη δεύτερη ταινία ενός δημιουργού, να δεις κάτι νέο. Δεν είναι ότι δεν μου αρέσουν ή ότι δεν εκτιμώ τους νέους κινηματογραφιστές, απλά εγώ προτιμώ να κοιτάζω προς τα πίσω».
Στο τέλος της συνέντευξης Τύπου, τέθηκε το ζήτημα της πνευματικότητας στις ταινίες του Ραμίν Μπαχράνι. Ο σκηνοθέτης σχολίασε σχετικά: «Είμαι σε σύγχυση όσον αφορά σε αυτό το θέμα. Η βασική ένταση μεταξύ της ελεύθερης βούλησης και του πεπρωμένου συνδέεται με τις ιδέες της πνευματικότητας και του μυστηρίου. Νομίζω ότι με παρόμοιο τρόπο βλέπω τα πράγματα και στη ζωή μου. Και μιλώντας για επιρροές από την ιρανική κουλτούρα, υπάρχει ένα ποίημα του Ρουμί που λέει: ‘’Είμαι το ραβδί και είσαι η μπάλα. Όπου κι αν σε χτυπήσω πρέπει να πας. Όπου κι αν πας πρέπει να σε ακολουθήσω’’. Από την άποψη αυτή με ενδιαφέρει πολύ το σινεμά του Κισλόφσκι, το μυστήριο στις ταινίες του. Πιστεύω ότι ο Δεκάλογος είναι ένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά επιτεύγματα όλων των εποχών».
