Στην κατάμεστη αίθουσα Παύλος Ζάννας, το πρωί της Παρασκευής 8 Νοεμβρίου, το κοινό του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει ένα μοναδικό masterclass για την τέχνη του casting από την πολυβραβευμένη Αμερικανίδα casting director Έλεν Λιούις. Από τους πιο καταξιωμένους επαγγελματίες στον κλάδο της, η πολύπειρη Έλεν Λιούις έχει εντυπωσιακές συνεργασίες με ορισμένους από τους πιο εμβληματικούς σκηνοθέτες στο ενεργητικό της, όπως ο Μάρτιν Σκορσέζε, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ και ο Τζιμ Τζάρμους, έχοντας πάρει μέρος σε θρυλικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, μεταξύ των οποίων οι: Άρωμα γυναίκας, Ο λύκος της Wall Street, Τα καλά παιδιά, και το The Queen’s Gambit. Στο masterclass «Η τέχνη και η τεχνική του casting στον κινηματογράφο», η Λιούις μοιράστηκε με το κοινό τεχνικές και μυστικά του casting μέσα από στιγμές-κλειδιά στη σπουδαία σταδιοδρομία της.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, καλωσόρισε την Έλεν Λιούις στο Φεστιβάλ: «Σήμερα φιλοξενούμε έναν θρύλο, ίσως την πιο γνωστή casting director της βιομηχανίας. Αλλά τι είναι ένας casting director; Τις προηγούμενες ημέρες φιλοξενήσαμε τη Ζιλιέτ Μπινός, τον Ρέιφ Φάινς, τον Ματ Ντίλον. Ο casting director, λοιπόν, είναι ο άνθρωπος πίσω από τους σταρ, που που μετατρέπει έναν ηθοποιό σε σταρ», ανέφερε αρχικά και αμέσως μετά υποδέχτηκε την Έλεν Λιούις μέσα σε θερμό χειροκρότημα από το κοινό.
«Έχω άγχος, δεν έχω ξανακάνει ποτέ κάτι αντίστοιχο, αλλά είμαι πολύ χαρούμενη που είμαι εδώ και ευχαριστώ θερμά το Φεστιβάλ, την Αγγελική Πέτρου και τη Λήδα Γαλανού. Είναι υπέροχο να βρίσκομαι ανάμεσά σας και όχι στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή», δήλωσε η Έλεν Λιούις αρχικά. Πιάνοντας το νήμα της πολυετούς καριέρας της από την αρχή, και μέσα από την προβολή αποσπασμάτων από διάφορες θρυλικές ταινίες όπου ανέλαβε το casting, η Λιούις στάθηκε σε διάφορες κομβικές συνεργασίες στην καριέρα της, δίνοντας έτσι στο κοινό τα μυστικά μιας επιτυχημένης πορείας: «Νωρίς στην καριέρα μου δούλευα σε μικρές παραγωγές στο Σικάγο, απ’ όπου και κατάγομαι, χωρίς να έχω ιδέα τι είναι ένας casting director. Το 1982, είχα την τύχη να γνωρίσω τη μέντορά μου, Τζούλιετ Τέιλορ, και τη δική της μέντορα, τη Μάριον Ντόχερτι. Έμαθα τα πάντα από την Τζουλιέτ, που με τη σειρά της είχε μάθει τα πάντα από τη Μάριον, που ήταν από τους πρωτοπόρους στη διανομή ρόλων. Η Τέιλορ ξεκίνησε την πορεία της στη δεκαετία του ’50, μαζί με τη γέννηση της ζωντανής τηλεόρασης, οπότε υπήρχε επείγουσα ανάγκη για διευθυντές κάστινγκ», ανέφερε αρχικά, με φόντο μια φωτογραφία των τριών γυναικών.
Αμέσως μετά, η Έλεν Λιούις αναφέρθηκε σε βασικά χαρακτηριστικά που θεωρεί απαραίτητα για έναν υπεύθυνο διανομής ρόλων, μιλώντας αναλυτικά για τη δική της εμπειρία: «Νομίζω ότι απαραίτητες ιδιότητες για έναν διευθυντή κάστινγκ είναι η περιέργεια, η ευγένεια προς τους ηθοποιούς, το να κάνουμε τους ηθοποιούς να αισθάνονται άνετα. Έχω απίστευτο σεβασμό για τους ηθοποιούς, οι casting directors οφείλουμε να είμαστε πάντα στο πλευρό τους. Αντιλαμβάνομαι, όμως, ότι είναι δύσκολο. Κάθε φορά που ξεκινάω μια ταινία, ακόμη και τώρα, και πιστέψτε με κάνω αυτή τη δουλειά εδώ και πάρα πολύ καιρό, εξακολουθώ να έχω έχω άγχος. Συνεχώς αναρωτιέμαι αν μπορώ ακόμα να τα καταφέρω σε αυτή τη δουλειά, αλλά συγχρόνως είναι πάρα πολύ συναρπαστικό το κάθε νέο ξεκίνημα», είπε χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον πρώτο σταθμό στην πορεία της: «Το πρώτο πρότζεκτ στο οποίο εργάστηκα για την Τζούλιετ, η οποία πράγματι είναι η σημαντικότερη casting director όλων των εποχών, ήταν η ταινία Ο ατσίδας του Μπρόντγουεϊ του Γούντι Άλεν, όπου ήμουν υπεύθυνη για τους δευτερεύοντες ρόλους. Η δουλειά σε ταινίες του Γούντι Άλεν υπήρξε ουσιαστικό μέρος της εκπαίδευσής μου με την Τζούλιετ και καθεμία από αυτές τις εμπειρίες ήταν αληθινά εκπληκτική. Μέσα από την επαφή με τον τον παραγωγό των δικών του ταινιών ξεκίνησε και η συνεργασία μου με τον Μάρτιν Σκορσέζε».
Στη συνέχεια μίλησε για την καθοριστική γνωριμία της με τον Μάρτιν Σκορσέζε: «Όταν ο παραγωγός του Γούντι Άλεν δούλευε στη σπονδυλωτή ταινία Ιστορίες της Νέας Υόρκης, ο Μάρτιν Σκορσέζε, που σκηνοθετούσε ένα από τα τρία επεισόδια της ταινίας, δεν είχε ακόμη βρει casting director. Ο Μάρτιν τότε βρισκόταν σε σημείο καμπής στην καριέρα του. Ο τελευταίος πειρασμός μόλις είχε κυκλοφορήσει στις αίθουσες. Δουλέψαμε μαζί στο Life Lessons, το δικό του επεισόδιο από τις Ιστορίες της Νέας Υόρκης, και οκτώ μήνες αργότερα μου τηλεφώνησε για να συνεργαστούμε στην ταινία Τα καλά παιδιά. Εκείνη την εποχή, δεν είχα επίγνωση του αντίκτυπου που θα είχε αυτό στην καριέρα μου. Έκτοτε συνεργάζομαι με τον Μάρτιν, εδώ και 35 χρόνια», ανέφερε φανερά συγκινημένη.
Έπειτα, αναφέρθηκε στην εμπειρία της από την ταινία Άρωμα γυναίκας: «Μετά την συμμετοχή μου στην ταινία Τα καλά παιδιά, άρχισα να δέχομαι περισσότερα τηλεφωνήματα. Όταν μου ήρθε η πρόταση για το Άρωμα γυναίκας, σε σκηνοθεσία Μάρτιν Μπρεστ, ήμουν αρχικά διστακτική αλλά τελικά δέχτηκα χάρη σε έναν φίλο, που δούλευε ως βοηθός στη William Morris Agency, ο οποίος με ενθάρρυνε να μη διστάσω», ανέφερε σχετικά, προτού κάνει μνεία στους διάφορους ηθοποιούς της ταινίας και στις μετέπειτα επιτυχίες τους: «H Τζουν Σκουίμπ έγινε κινηματογραφική σταρ σε ηλικία περίπου 80 ετών στην ταινία Νεμπράσκα του Αλεξάντερ Πέιν. Η Φράνσις Κονρόι διέπρεψε στο τηλεοπτικό Six Feet Under, αλλά και σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Και φυσικά, ο Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν. Υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές στιγμές στις οποίες ένας ηθοποιός μπορεί να κάνει το μεγάλο βήμα στην καριέρα του, αλλά ποτέ δεν μπορείς να πεις αν και πότε θα συμβεί αυτό», συμπλήρωσε.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη συνεργασία της με τη διεθνούς φήμης δημιουργό Σάρα Ντράιβερ, η οποία συμμετέχει στην κριτική επιτροπή του φετινού Διεθνούς Διαγωνιστικού του Φεστιβάλ, αλλά και στον Τζιμ Τζάρμους: «Έκανα casting στην ταινία Όταν πετάξουν τα γουρούνια της Σάρα Ντράιβερ και εκείνη με σύστησε στον Τζιμ Τζάρμους, με τον οποίο κατέληξα να συνεργάζομαι από το 1996 μέχρι σήμερα. Αυτή είναι η δεύτερη μακροβιότερη επαγγελματική σχέση μου με σκηνοθέτη», δήλωσε αρχικά προτού προσθέσει: «Ο Τζιμ δουλεύει με διαφορετικό τρόπο από τους περισσότερους σκηνοθέτες με τους οποίους συνεργάζομαι. Είναι μια ήρεμη διαδικασία μαζί του, με εμπιστεύεται απόλυτα και πάντα καταλήγουμε σε μια από κοινού απόφαση», σχολίασε, ενώ αμέσως μετά προβλήθηκε ένα απόσπασμα από την ταινία Ghost Dog: Ο τρόπος των Σαμουράι του Τζιμ Τζάρμους.
Επιπλέον, δεν παρέλειψε να σταθεί στη συνεργασία της με τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, δείχνοντας ένα απόσπασμα από την ταινία The Post: Απαγορευμένα μυστικά: «Συμμετείχα σε τρεις ταινίες του Στίβεν: Η γέφυρα των κατασκόπων, Ready Player One και The Post: Απαγορευμένα μυστικά. Προσπαθώ να επιλέγω ηθοποιούς που έχουν κάτι ξεχωριστό, που δεν μοιάζουν με τους άλλους. Κάθε τόσο θα αποκτήσω εμμονή με κάποιον ηθοποιό, όπως ο Τζέσι Πλέμονς και χάρηκα τόσο πολύ που τον συνέστησα στον Στίβεν για τις ταινίες Η γέφυρα των κατασκόπων και The Post: Απαγορευμένα μυστικά, ενώ στη συνέχεια τον επέλεξα και στην ταινία Ο Ιρλανδός του Μάρτιν Σκορσέζε».
Έπειτα αναφέρθηκε στην εμπειρία της από τις τηλεοπτικές σειρές, μιλώντας για την επιτυχία της σειράς The Queen’s Gambit: «Τίποτα δεν με κάνει πιο ευτυχισμένη από το να πηγαίνω στο σινεμά. Οι σειρές δεν είναι ακριβώς αυτό που κάνω, αλλά τα πράγματα αλλάζουν. Το The Queen’s Gambit βγήκε στην αρχή της πανδημίας και φάνηκε να συνδέεται πραγματικά με τους ανθρώπους. Η Άνια Τέιλορ Τζόι πίστευα ότι θα ήταν υπέροχη στο Ready Player One, αλλά ο Στίβεν δεν είδε τον ρόλο με αυτόν τον τρόπο. Ξέρετε, είναι ενδιαφέρον το πώς εξελίσσονται τα πράγματα», ανέφερε, ενώ στη συνέχεια έδειξε στο κοινό ένα απόσπασμα από την ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού. «Ήταν ένα καταπληκτικό ταξίδι για να κάνουμε αυτή την ταινία. Είχα τη δυνατότητα να κάνω μια ανοιχτή πρόσκληση, δουλεύοντας με μια υπέροχη διευθύντρια διανομής ρόλων, τη Ρενέ Χέινς, η οποία ειδικεύεται στις διανομές ρόλων που ερμηνεύουν αυτόχθονες Αμερικανοί. Κάναμε ανοιχτό κάλεσμα στην Οκλαχόμα τον Νοέμβριο του 2019, στο οποίο ανταποκρίθηκαν 2.500 άτομα», προσέθεσε.
Σε ερώτηση του κοινού για τη διαδικασία της οντισιόν, η βραβευμένη casting director απάντησε: «Δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο αν κάποιος έχει προηγούμενη εμπειρία ή όχι. Προσπαθώ να περιορίζω τις σκηνές σε δύο ή τρεις σελίδες γιατί έχω την αίσθηση πως είναι πολύ δύσκολο για τους ηθοποιούς. Πάντα έχω κατά νου τι ψάχνει ο σκηνοθέτης. Είναι λίγο διαισθητικό, καθώς προσπαθώ να σκεφτώ ποιος ή ποια θα ανταποκριθεί στις σκηνοθετικές απαιτήσεις». Όσο για την αναγνώριση των casting directors από τα βραβεία της Ακαδημίας για πρώτη χρονιά φέτος, το 2024, σχολίασε: «Η αλλαγή στα βραβεία Όσκαρ είναι ένα τεράστιο επίτευγμα για την κοινότητα του κάστινγκ. Προσπαθούμε να πετύχουμε αυτή την αναγνώριση εδώ και χρόνια και τα καταφέραμε με μεγάλη καθυστέρηση. Δυστυχώς, ορισμένοι καταπληκτικοί casting directors δεν ζουν πια και δεν θα λάβουν την αναγνώριση που τους αξίζει. Η Τζούλια Τέιλορ θα λάβει τιμητικό Όσκαρ και δεν θα μπορούσα να είμαι πιο περήφανη. Είναι τόσο άξια που πιθανώς να είχε κερδίσει τουλάχιστον έξι ή επτά βραβεία στην καριέρα της», τόνισε. Σε ερώτηση σχετικά με προτάσεις για τους σκηνοθέτες και πώς να αποκτήσουν καλύτερη σχέση με τον casting director, ανέφερε: «Με τον ίδιο τρόπο που πιθανόν θέλετε να συνδεθείτε με οποιονδήποτε άλλον στο συνεργείο σας, τον διευθυντή φωτογραφίας ή τον σχεδιαστή παραγωγής, έτσι πρέπει να χτίσετε και τη σχέση με τον casting director προκειμένου να έχετε εμπιστοσύνη στις ιδέες που σας παρουσιάζει».
