16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
14-23 Μαρτίου 2014
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
SHOULD I STAY OR SHOULD I GO (ΝΑ ΜΕΙΝΩ Ή ΝΑ ΦΥΓΩ) / ΗΘΟΠΟΙΟΙ: ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΣΠΟΥΔΗΣ / ΣΤΟΡΓΗ ΣΤΟ ΛΑΟ / KISMET
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014, στο πλαίσιο του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Μενέλαος Καραμαγγιώλης (Should I Stay or Should I Go-Να μείνω ή να φύγω), Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος (Ηθοποιοί: Ημερολόγιο σπουδής), Βασίλης Δούβλης (Στοργή στο λαό) και Νίνα Μαρία Πασχαλίδου (Kismet).
Η ταινία του Βασίλη Δούβλη έχει ως θέμα της τη λογοκρισία στον ελληνικό κινηματογράφο την περίοδο της δικτατορίας. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης «η ερευνά κράτησε χρόνια γιατί το υλικό ήταν αταξινόμητο και διάσπαρτο, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Υπουργείο Εξωτερικών και αλλού». Στο ντοκιμαντέρ μιλούν πολλοί έλληνες δημιουργοί, ανάμεσά τους, και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις. «Η ταινία αποτυπώνει τη γελοιότητα και τον παραλογισμό της μισαλλοδοξίας αλλά και την προσπάθεια των δημιουργών να υπερβούν τα προβλήματα και να αρθρώσουν λόγο. Ο Αγγελόπουλος λέει πώς αυτή η συνθήκη επηρέασε την αισθητική του, ειδικά στην ταινία Μέρες του ’36 που χρησιμοποιεί πολύ τον έμμεσο λόγο», εξήγησε ο Βασίλης Δούβλης. Αυτό που τον εξέπληξε ήταν η επιχειρηματολογία που ανέπτυσσαν οι λογοκριτές στις εκθέσεις τους. Για παράδειγμα μια ταινία του Λουίς Μπουνιουέλ κόπηκε γιατί ο λογοκριτής θεώρησε ότι στερείται καλλιτεχνικής αξίας, ενώ μια ταινία του Ζαν Λικ Γκοντάρ χαρακτηρίστηκε ως αποκορύφωμα ασυναρτησίας. Αναφορικά με τη λογοκρισία στις μέρες μας, ο σκηνοθέτης είπε: «Σήμερα λογοκρισία υπάρχει σε αρκετές χώρες στον κόσμο, όπου υπάρχουν ανελεύθερα καθεστώτα. Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες υπάρχει μια άλλης μορφής λογοκρισίας. Με την επανεμφάνιση του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας ομάδες φανατικών προσπαθούν να εμποδίσουν διάφορα έργα τέχνης που δεν ταιριάζουν στα πιστεύω τους να εκτίθενται, ενώ πολλές φορές δημιουργείται ένα κλίμα ζόφου που κάποιες φορές οδηγεί τον καλλιτέχνη σε αυτολογοκρισία».
Στην ταινία του Ηθοποιοί ημερολόγιο σπουδής ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος παρακολουθεί μια ομάδα νέων κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους σε μια δραματική σχολή. Ο ίδιος, διδάσκει υποκριτική κινηματογράφου και γνωρίζει από πρώτο χέρι τη σκληρή δοκιμασία που περνούν όσοι επιλέγουν να γίνουν ηθοποιοί. «Ένα κρίσιμο σημείο στο ντοκιμαντέρ είναι πως καταφέρνουμε να δημιουργήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τους ανθρώπους που κινηματογραφούμε. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν αφού νιώσαμε ότι είχαμε κερδίσει αυτή την εμπιστοσύνη. Ως σεναριακή προσέγγιση χρησιμοποιήσαμε ερωτήματα που επανέρχονται κατά τη διάρκεια των σπουδών των παιδιών. Με αυτό τον τρόπο παρατηρούσαμε πώς τα παιδιά αλλάζουν καθώς περνάει ο χρόνος και δίνουν διαφορετικές απαντήσεις στο αιώνιο ερώτημα πως γίνεται κανείς ηθοποιός. Η διαδικασία της σπουδής της υποκριτικής τέχνης είναι μια διαδικασία γνωριμίας με τον εαυτό τους, το σώμα τους», τόνισε ο σκηνοθέτης. Το ενδιαφέρον για τον ίδιο είναι πως «αν και οι νέοι γνωρίζουν ότι υπάρχει σχεδόν 90% ανεργία στο επάγγελμα, η απόφασή τους να γίνουν ηθοποιοί είναι συνειδητή. Ίσως ο τρόπος να αντιμετωπίσουμε αυτό που ζούμε σήμερα είναι να κυνηγάμε με πείσμα τα όνειρά μας», κατέληξε.
Το Should I Stay or Should I Go, μια παράσταση θεάτρου ντοκουμέντου, ενέπνευσε τον τίτλο του ντοκιμαντέρ του Μενέλαου Καραμαγγιώλη. «Βλέπουμε καθημερινούς ανθρώπους, στην Αθήνα και το Βερολίνο που παίρνουν κομμάτια της ζωής τους και τα κάνουν θέατρο, βλέπουμε το πως οι κανόνες του ντοκιμαντέρ μπορούν να μεταφερθούν και να γίνουν θέατρο. Το έργο στο θέατρο ντοκουμέντου γράφεται στις πρόβες», επισημαίνει ο σκηνοθέτης. Ένα στοιχείο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως εξηγεί είναι ότι, τόσο στην Αθήνα, όσο και στο Βερολίνο, οι παραστάσεις είναι soldout, κι αυτό ήταν κάτι απρόσμενο, καθώς σημαίνει ότι αφορά τον κόσμο. Το ντοκιμαντέρ ωστόσο δεν αναφέρεται μόνο στη θεατρική τέχνη αλλά και στη μετανάστευση. Το θέμα θίγεται μέσα από μετανάστες διαφορετικών γενεών: από τον 70χρονο γκασταρμπάιτερ, την γυναίκα που μετανάστευσε την περίοδο της δικτατορίας, μέχρι τους νέους μετανάστες που φεύγουν λόγω της κρίσης στην Ελλάδα. «Ουσιαστικά δεν πρόκειται για ταινία τέχνης αλλά για μια ταινία για την κρίση. Οι νέοι μετανάστες διαχειρίζονται το θέμα με άλλο τρόπο, δεν ντρέπονται να πουν 'δεν έχω δουλειά'. Προσπαθούν να βρουν λύση και η παράσταση έστω και προσωρινά είναι για εκείνους μια λύση. Οι νέοι μετανάστες δεν κυνηγούν τα χρήματα ως αυτοσκοπό, μπορεί να καθαρίζουν σκάλες ή να κουβαλούν κρέατα στην αγορά, αλλά συνεχίζουν με έναν τρόπο να κυνηγούν αυτό που θέλουν», υπογράμμισε ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης.
Το ντοκιμαντέρ της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου, παρουσιάζει την επιρροή που έχουν οι τούρκικες σαπουνόπερες σε θέματα χειραφέτησης γυναικών στον αραβικό κόσμο. «Οι γυναίκες στις αραβικές χώρες εμπνέονται από τις ηρωίδες των τουρκικών σίριαλ και διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Για παράδειγμα μια γυναίκα στο Άμπου Ντάμπι που είχε υποστεί βία από τον άντρα της και είχε μείνει κλεισμένη στο σπίτι επί 12 χρόνια, με μόνη παρέα της τη Φατμαγκιουλ, αποφάσισε να ζητήσει διαζύγιο και να απελευθερωθεί από τη φυλακή του σπιτιού της. Εξίσου χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και η Σαμίρα, γνωστή ακτιβίστρια στην Αίγυπτο που υπέστη σεξουαλική παρενόχληση από αξιωματούχους του στρατού, μήνυσε τον αιγυπτιακό στρατό και κατάφερε να σταματήσει τα τεστ παρθενίας στο Κάιρο», είπε η σκηνοθέτις. Στη συνέχεια εξήγησε ότι ειδικά στην Αίγυπτο, της έκανε εντύπωση ότι οι γυναίκες ψάχνουν για νέα πρότυπα και τα βρίσκουν στις ηρωίδες των τούρκικων σειρών.
Οι παράλληλες εκδηλώσεις του 16ου ΦΝΘ, χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.
