Εικόνες του 21ου Αιώνα
14-23 Μαρτίου 2014
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
MIA ΕΠΙΣΦΑΛΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ / ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΑΣΟΣ /
Ο ΚΑΛΟΣ ΓΙΟΣ / ΑΦΗΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ / ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΗΣ ΠΛΑΖ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014, στο πλαίσιο του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Σαμάνθα Γκραντ Ουίσλερ (Μια επισφαλής εμπιστοσύνη: λογοκλοπή, εξουσία κι ο Τζέισον Μπλερ στους Νιου Γιορκ Τάιμς), Σίρλι Μπέρκοβιτς (Ο καλός γιος), Άννα Μπρας (Αφήνοντας την Ελλάδα), Μάικλ Όμπερτ (Τραγούδι από το δάσος) και Εμίλ Λάνγκμπαλε (To αγόρι της πλαζ).
Αρχικά το λόγο πήρε η Σίρλι Μπέρκοβιτς, το ντοκιμαντέρ της οποίας Ο καλός γιος ακολουθεί τον νεαρό Ορ στο ταξίδι του στην Ταϊλάνδη όπου κάνει αλλαγή φύλου, χωρίς να το έχει πει στην οικογένειά του. Η σκηνοθέτιδα αναφέρθηκε στη γνωριμία της μαζί του: «Ο Ορ είχε δει την προηγούμενη ταινία μου και ήρθε κυριολεκτικά στην πόρτα μου και με βρήκε, ζητώντας μου να τον ακολουθήσω στο ταξίδι του και να τον κινηματογραφήσω. Ήταν σαν να είχα κερδίσει το λαχείο. Ξεκίνησα άμεσα. Πούλησα το αυτοκίνητό μου, άφησα το σκύλο μου στο γείτονα, αγόρασα εισιτήριο και πήγα στην Ταϊλάνδη. Έμεινα μαζί του για ένα μήνα στον καναπέ του νοσοκομείου. Ήθελα να έχω όσο το δυνατόν περισσότερο ακατέργαστο υλικό». Αναφερόμενη στην απόφαση του ήρωά της, η κ. Μπέρκοβιτς σημείωσε: «Ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση. Για να κάνει την εγχείρηση, πήρε χρήματα από τους γονείς του, λέγοντάς τους ότι θα σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Αυτό είναι ενάντια στις αρχές μου, θεωρώ ότι το σωστό είναι να μιλάς ανοιχτά. Ωστόσο, όταν γνώρισα τον χαρακτήρα αυτό καλύτερα, κατάλαβα ότι δεν είχε άλλες επιλογές. Οι άνθρωποι δεν θα τον αποδέχονταν διαφορετικά. Είχε το θάρρος να κυνηγήσει το όνειρό του. Άρχισα να τον θαυμάζω που διαθέτει το θάρρος να κάνει αυτό που πιστεύει. Οι περισσότεροι απλώς το ονειρευόμαστε».
Αμέσως μετά, η Σαμάνθα Γκραντ Ουίσλερ αναφέρθηκε στo θέμα του ντοκιμαντέρ Μια επισφαλής εμπιστοσύνη: λογοκλοπή, εξουσία κι ο Τζέισον Μπλερ στους Νιου Γιορκ Τάιμς. Πρωταγωνιστής είναι ο Τζέισον Μπλερ, πρώην δημοσιογράφος των New York Times, ο οποίος προκάλεσε μεγάλο σκάνδαλο όταν αποκαλύφθηκε ότι έκλεβε και επινοούσε ψευδή στοιχεία στα ρεπορτάζ του. «Ο Τζέισον είναι ένα περίπλοκο και δύστροπο άτομο. Η σχέση μας δεν ήταν εύκολη. Η ιστορία του είχε καλυφθεί εκτεταμένα από τα μέσα ενημέρωσης, όμως δε θεωρούσα ότι είχε καλυφθεί σε βάθος. Υπήρχαν πολλές αντικρουόμενες γνώμες κι αυτό ήθελα να δείξω στην ταινία μου. Ήθελα να δώσω λόγο σε όλους τους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο, αλλά φυσικά όταν πρόκειται για σκάνδαλο κανείς δε θέλει να μιλήσει», είπε η σκηνοθέτιδα. Η ίδια πρόσθεσε σχετικά: «Λειτούργησα ως δημοσιογράφος, βρήκα τις σωστές πηγές και έστειλα μέιλ στον Τζέισον, ζητώντας του την άποψη του για το θέμα. Δεν έλαβα απάντηση και συνέχισα για πολλές εβδομάδες χωρίς αποτέλεσμα, μέχρι που βρήκα τη διεύθυνσή του και του έγραψα ότι θα τον επισκεφθώ. Αυτό του τράβηξε την προσοχή και τελικά ένα χρόνο μετά, συμφώνησε να μου μιλήσει». Η κ. Γκραντ Ουίσλερ σχολίασε και τη στάση των ΜΜΕ απέναντι στο γεγονός: «Δεν ξέρω εάν ο Τύπος έχει καταλάβει τι πήγε στραβά σε αυτή την ιστορία. Ο Τύπος είναι σαν ένα ακέφαλο σώμα. Βρίσκω κυρίως προβληματικό το πώς καταγράφηκε και εξελίχθηκε η ιστορία του Τζέισον, αφού τα ΜΜΕ επικεντρώθηκαν στο γεγονός ότι είναι Αφροαμερικανός, πράγμα άσχετο με την ουσία του θέματος. Μέσα από την ταινία, το κοινό μπορεί να αντλήσει διδάγματα και να προβληματιστεί για τον ρόλο των ΜΜΕ».
Το ντοκιμαντέρ Το αγόρι της πλαζ του Εμίλ Λάνγκμπαλε μας μεταφέρει στην Αφρική εστιάζοντας στην επί πληρωμή σχέση ενός νεαρού Κενυάτη με μία μεσήλικη Βρετανίδα παραθερίστρια. «Κάποιοι ίσως θα αποκαλούσαν ζιγκολό αυτό τον νεαρό Κενυάτη, εγώ όμως θα τον έλεγα τυχοδιώκτη. Είναι ένας φτωχός άνθρωπος που δεν έχει επιλογές», εξήγησε ο σκηνοθέτης και συνέχισε: «Πηγαίνοντας στην Κένυα νόμιζα ότι θα συναντήσω έναν άντρα - θύμα της αποικιοκρατίας. Όταν όμως γνώρισα περισσότερο τον κόσμο εκεί, συνειδητοποίησα ότι υπήρχε μία παράξενη ισορροπία μεταξύ των δύο πλευρών. Ο ένας εκμεταλλεύεται τον άλλο, τον ταΐζει όνειρα και ψέματα. Αυτή η τουρίστρια έχει την οικονομική δύναμη, ενώ ο νεαρός Κενυάτης τη βιολογική. Δεν ήθελα να δείξω μία σκοτεινή πλευρά του αγοραίου έρωτα στις χώρες αυτές, όπως κάνει η ταινία μυθοπλασίας Παράδεισος του Έρωτα του Ούλριχ Ζάιντλ, που πραγματεύεται το ίδιο θέμα». Ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε και στη γνωριμία του με το ζευγάρι: «Ήταν εύκολο να τους πείσω να κινηματογραφηθούν. Στην παραλία της Μουμπάσα συναντάς πολλά τέτοια ζευγάρια τα οποία συνήθως δε θέλουν να μιλήσουν. Τους συνάντησα σε ένα μπαρ μερικές φορές και νομίζω ότι κυρίως επειδή περνούσαμε καλά μαζί, συμφώνησαν να εμφανιστούν στην ταινία. Τα γυρίσματα είχαν πλάκα, παρά τη βαρύτητα του θέματος και νομίζω ότι υπάρχει και αρκετό χιούμορ στην ταινία».
Στη συνέχεια η σκηνοθέτιδα Άννα Μπρας μίλησε για το πώς καταπιάστηκε με το θέμα του ντοκιμαντέρ της Αφήνοντας την Ελλάδα, εστιάζοντας στους μετανάστες που φτάνουν στη χώρα μας με σκοπό να φύγουν για άλλες χώρες της Ευρώπης. «Με ενδιέφερε το πολιτικό πλαίσιο του θέματος. Δε γνώριζα πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα στην Ελλάδα για τους μετανάστες. Διαβάζοντας ένα άρθρο ενδιαφέρθηκα για το ζήτημα, καθώς έμαθα ότι πολλοί μετανάστες χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθεια διαφυγής τους στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αρχικά πήγα στη Λέσβο, όπου βρίσκεται το πιο γνωστό κέντρο υποδοχής μεταναστών, γνώρισα τους ανθρώπους που ζούσαν και εργάζονταν εκεί και εντόπισα τους χαρακτήρες της ταινίας μου», είπε η κ. Μπρας, δίνοντας στη συνέχεια άλλη μια διάσταση της ταινίας της: «Το ντοκιμαντέρ αφορά στο να είσαι πρόσφυγας, αλλά επίσης μιλά για τη φιλία και την αγάπη. Για παράδειγμα, ο ένας από τους ήρωες είναι ερωτευμένος με μία Γερμανίδα η οποία είναι έγκυος στο παιδί του, και προσπαθεί να πάει στη Γερμανία. Νομίζω ότι ένα σημαντικό πρόβλημα στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος είναι η ιδρυματοποίηση. Οι φορείς κάνουν τη δουλειά τους, αλλά με απρόσωπο τρόπο, παρόλο που κάθε μετανάστης έχει τη δική του, προσωπική ιστορία. Από την άλλη, είναι δύσκολο να λειτουργήσει κάποιος έτσι, γιατί θα εμπλακεί στην κατάσταση, όπως έγινε και με εμένα. Κρατώ ακόμα στενή επαφή με τους τρεις πρωταγωνιστές μου. Καταφέραμε να τους φέρουμε στη Γερμανία και τώρα νιώθω κάπως υπεύθυνη για αυτούς. Κατά κάποιο τρόπο, είναι σαν να μην έχει τελειώσει η ταινία».
Μια πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα πρωταγωνιστεί στο ντοκιμαντέρ Τραγούδι από το δάσος του Μάικλ Όμπερτ. Πρόκειται για τον αμερικανό Λούις Σάρνο, ο οποίος έχει επιλέξει να ζει εδώ και πολλά χρόνια με μια φυλή πυγμαίων στην Αφρική. Ο σκηνοθέτης υπογράμμισε σχετικά: «Ο Λούις στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 άκουσε ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο, το οποίο τον συνεπήρε. Ψάχνοντας τι είναι, ανακάλυψε ότι ήταν της φυλής πυγμαίων Μπαγιάκα, η οποία ζει στην Κεντρική Αφρική και την επισκέφτηκε. Από τότε έμεινε εκεί, παντρεύτηκε μια ιθαγενή και απέκτησε ένα γιο, τον Σαμντί. Όταν ο γιος του ήταν πολύ μικρός, αρρώστησε βαριά και ο πατέρας του υποσχέθηκε ότι εάν επιζήσει θα του δείξει από πού προέρχεται, δηλαδή τη Νέα Υόρκη. Δεκατρία χρόνια μετά, κάνουν αυτό το ταξίδι μαζί, από τη μία ‘’ζούγκλα’’ στην άλλη». Για τη ρομαντική διάσταση της ιστορίας του Λούις, ο σκηνοθέτης σχολίασε: «Αυτή η διάσταση σίγουρα υπάρχει στον πρωτόγονο τρόπο ζωής της φυλής, είναι κατά μία έννοια σαν τη ζωή πριν το διωγμό από τον παράδεισο. Από την άλλη, όμως, η ιστορία αγγίζει και άλλα θέματα πολύ γήινα, όπως ‘’πού είναι ο τόπος μου;’’, ‘’πώς θα βγω από το σύστημα;”. Ο Λούις είναι μία μοναδική περίπτωση, γιατί κατάφερε να ενσωματωθεί στη φυλή. Ξεκίνησε ως ο πιο άχρηστος, σαν βάρος σχεδόν, γιατί δεν ήξερε να κυνηγά και χανόταν στο δάσος, αλλά πλέον νομίζω είναι ο πιο χρήσιμος. Η φυλή βρίσκεται σε κίνδυνο, υπάρχουν πολλά προβλήματα στην περιοχή, όπως λαθροθηρία και μαφία στην Ακτή Ελεφαντοστού. Η ιστορία λοιπόν δεν είναι στ’ αλήθεια ρομαντική». Μιλώντας για τη σχέση του με τον Λούις, ο κ. Όμπερτ εξήγησε: «Είναι το alter ego μου, αγαπούμε και οι δύο τη φύση, τη μουσική και τα ταξίδια. Όμως εγώ έχω ανάγκη να επιστρέφω και να διηγούμαι τις εμπειρίες μου. Τον θαυμάζω πολύ που ζει εκεί και θεωρώ ότι αντιπροσώπευε πολλούς ρόλους για μένα – ήταν φίλος, αδερφός αλλά και πατρική φιγούρα».
Οι παράλληλες εκδηλώσεις του 16ου ΦΝΘ, χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.
