25ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ // 2-12/3/2023
Climate Hub: «Κυκλική οικονομία από κάτω προς τα πάνω, επιτρέποντας τη δημιουργία με αντίκτυπο»
Το 25o Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης εγκαινιάζει φέτος μια νέα παράλληλη δράση, το Climate Hub, στην προσπάθειά του να υλοποιήσει τον στόχο της βιωσιμότητας. Το Climate Hub αποτελείται από μια σειρά ομιλιών με τη συμμετοχή σημαντικών οργανισμών, oμάδων και εμπειρογνωμόνων με εμπειρία σε θέματα περιβαλλοντικής και κοινωνικής βιωσιμότητας, τα οποία θα συζητηθούν υπό το πρίσμα της εφαρμογής τους στον οπτικοακουστικό τομέα. Η ομιλία με τίτλο «Κυκλική οικονομία από κάτω προς τα πάνω, επιτρέποντας τη δημιουργία με αντίκτυπο» πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 5 Μαρτίου στην Αποθήκη Γ, με ομιλητή τον Νίκο Τσονιώτη από τους SKG Makers. Τον συντονισμό της συζήτησης ανέλαβε η sustainability coordinator του Φεστιβάλ, Έμμα Δοξιάδη.
Οι SKG Makers αποτελούν μία πρωτοβουλία συνεργατικού πολυχώρου δημιουργίας και εκπαίδευσης του Δήμου Θεσσαλονίκης που αποσκοπεί στη συσπείρωση, στην ενδυνάμωση και στην ενίσχυση των δημιουργών. Με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και παρέχοντας πρόσβαση σε εξοπλισμό και τεχνογνωσία έχει ως στόχο να αναδείξει δημιουργικές και επιχειρηματικές προσπάθειες που μπορούν να είναι βιώσιμες, αλλά ταυτόχρονα να έχουν και αντίκτυπο. Ανοίγουν τη συζήτηση για την κοινωνική περιβαλλοντική καινοτομία, επαναπροσδιορίζοντας τις αντιλήψεις για την επανάχρηση, τον σχεδιασμό, και την ανακύκλωση υλικών με εφαλτήριο τους δημιουργούς της πόλης.
Αρχικά, η Έμμα Δοξιάδη παρουσίασε τον Νίκο Τσονιώτη και του έδωσε τον λόγο. Ο κύριος Τσονιώτης ευχαρίστησε το Φεστιβάλ για την πρόσκληση και μίλησε γενικά για τους SKG Makers: «Πρόκειται για έναν χώρο δημιουργίας που έχει δυσεύρετο και ακριβό εξοπλισμό, ο οποίος είναι στη διάθεση των ενδιαφερόμενων δημιουργών. Το SKG Makers είναι το αποτέλεσμα μιας εκτεταμένης έρευνας που διεξάγεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε 7 διαφορετικές ευρωπαϊκές πόλεις. Κάθε πόλη έχει, φυσικά, διαφορετικές απαιτήσεις. Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, το SKG Makers είναι εδώ για να βοηθήσει δημιουργικούς ανθρώπους να εκκινήσουν τις δημιουργικές τους απόπειρες, να τις εξετάσουν, να τις δοκιμάσουν σε πραγματικό περιβάλλον και να εξελίξουν νέες τεχνικές. Ο ακρογωνιαίος λίθος της απόπειρας αυτής είναι η κυκλική οικονομία: βοηθάμε την παραγωγή προϊόντων, ενώ παράλληλα βοηθάμε και το περιβάλλον».
Το SKG Makers διοργανώνει τριών ειδών εργαστήρια, και παρέχει πρόσβαση σε:
- Ηλεκτρονικό εργαστήριο (3d printers, υπολογιστές)
- Εργαστήριο επεξεργασίας ξύλου & μετάλλων
- Εργαστήριο ανακύκλωσης πλαστικών.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει στόχους σχετικούς με την ανθρώπινη δραστηριότητα αναφορικά με τη βιωσιμότητα, και η κυκλική οικονομία δεν είναι παρά ένα μέρος αυτού», δήλωσε εμφατικά. «Τα ερωτήματα που τίθενται είναι σχετικά με το πώς μπορούμε να επωφεληθούμε από τα χρησιμοποιημένα αντικείμενα. Μπορούμε να τα ανακυκλώσουμε, να τα επαναχρησιμοποιήσουμε ή να τα αναβαθμίσουμε; Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί αυτή η διαδικασία, είναι με μια προσέγγιση από τα κάτω προς τα πάνω: Πώς μπορούμε να επωφεληθούμε από τις ροές απορριμμάτων και να τις χρησιμοποιήσουμε ως πρώτη ύλη για τη δουλειά μας; Πώς μπορούν οι αστικοί δημιουργοί να αντλήσουν από τις ροές απορριμμάτων και, τελικά, πώς μπορούμε να χτίσουμε πιο βιώσιμες πόλεις;», ανέφερε.
Σχετικά με την προσέγγιση από τα κάτω, ανέλυσε πως πρόκειται για κοινωνική καινοτομία και σχετίζεται με τους ίδιους τους ανθρώπους, οι οποίοι ενδιαφέρονται να αναζητήσουν τις καλύτερες πρακτικές, έτσι ώστε να μειώσουν τις ροές απορριμμάτων ή να μάθουν να επωφελούνται από αυτές. Ανέλυσε, επίσης, την θεωρία του “low hanging fruit”, δηλαδή τις απλές, καθημερινές πρακτικές, τις οποίες όλοι μπορούν να υιοθετήσουν και οι οποίες μειώνουν το οικολογικό μας αποτύπωμα (το περπάτημα αντί του αμαξιού, ένα επαναχρησιμοποιούμενο μπουκάλι νερού αντί για ένα πλαστικό).
Σε ερώτηση της κ. Δοξιάδη σχετική με την εφαρμογή των πρακτικών αυτών στον χώρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, απάντησε πως σε όλες τις διαδικασίες, σε όλους τους τομείς, ακολουθούνται τα ίδια βήματα: «Πρέπει να αναρωτηθούμε: πώς μπορώ να μειώσω το ενεργειακό μου αποτύπωμα; Με την απλή απόφαση να χρησιμοποιηθούν επαναχρησιμοποιούμενα μπουκάλια νερού στα γυρίσματα, η παραγωγή μακροπρόθεσμα γλιτώνει πολλά λεφτά σε πλαστικά μπουκάλια και ταυτόχρονα μειώνει το ενεργειακό της αποτύπωμα. Γενικότερα, η μείωση των εξόδων συνήθως συνεπάγεται και τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος. Κάποιοι άνθρωποι ενδεχομένως να σκεφτούν πως δεν αξίζει η προσπάθεια για τη βιωσιμότητα. Είναι απλά πράγματα, καθημερινές πρακτικές για τις οποίες πολλοί αδιαφορούν, αλλά τελικά μετατρέπονται σε συνήθειες που κρατάνε και βοηθούν πραγματικά το περιβάλλον. Με τη συνεχή επανάληψη του μηνύματος, μπορούμε να σφυρηλατήσουμε μια συνήθεια. Μια έρευνα που διάβασα πρόσφατα αναλύει πως χρειάζονται 66 ημέρες για να γίνει συνήθεια μια νέα πρακτική. Αν όλοι ακολουθούν τις απλές αυτές πρακτικές, θα υπάρξει πραγματικό αποτέλεσμα», τόνισε.
«Τα θετικά αποτελέσματα του SKG Makers μπορούν να μετρηθούν με δύο τρόπους. Ο πρώτος αφορά το πόσες δουλειές έχουν δημιουργηθεί και ο δεύτερος το πώς διαχειριστήκαμε τις ροές απορριμμάτων. Έχουμε επεξεργαστεί περίπου 2 τόνους απορριμμάτων, οι οποίοι σε αστικό επίπεδο είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Το πραγματικό ζήτημα είναι να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό ώστε να υιοθετήσει βιώσιμες πρακτικές και να επιστρέφει συστηματικά στις ροές απορριμάτων», σχολίασε σχετικά.
Σε απόπειρα να δώσει έναν ορισμό για τη βιωσιμότητα, μίλησε για την προσπάθεια των ρυθμιστικών φορέων να ελέγξουν το πώς διάφοροι τομείς παράγουν εκπομπές: «Βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο, αναζητούμε το πού έχουμε κάνει λάθος. Οι βιομηχανίες ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για το κέρδος. Η χρήση βιώσιμων πρακτικών παραμένει ένα άλλοθι για να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα πράγματα. Θα δούμε τεράστιες αλλαγές αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε τον πλανήτη σε καλή κατάσταση. Διαφορετικά, θα αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρά προβλήματα», τόνισε.
Τέλος, αναφέρθηκε στη σημασία του πολιτισμικού πλαισίου σε κάθε απόπειρα βιώσιμης πρακτικής, γιατί κάθε κοινωνία έχει διαφορετικές ανάγκες, και κατέληξε τονίζοντας τη σημασία των μικρών, καθημερινών πρακτικών που τελικά, μακροπρόθεσμα, θα κάνουν τη διαφορά: «το βασικό συμπέρασμα είναι το εξής: μοιραστείτε τις γνώσεις σας από τις δικές σας βιώσιμες πρακτικές με την κοινότητά σας!»
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Climate Hub τις προσεχείς ημέρες:
Δευτέρα 6/3
«Βήματα για μηδενικά απορρίμματα»
Μια συζήτηση και μια εις βάθος έρευνα αναφορικά με την κυκλική οικονομία και τις «λέξεις-κλειδιά» της βιωσιμότητας.
Ομιλήτριες: Αραβέλλα Σαλονικίδου, Λιζέττα Φώτογλου - Zero Waste Thessaloniki
Πέμπτη 9/3
«Οι ενεργειακές κοινότητες ως κινητήριες δυνάμεις για μια κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη κινηματογράφηση»
Μια συζήτηση για την κλιματική αλλαγή και τη δίκαιη μετάβαση σε ένα σύστημα καθαρής ενέργειας. Θα διερευνήσουμε την έννοια της κλιματικής αλλαγής, των ενεργειακών κοινοτήτων και το πώς θα μπορούσαμε να διασφαλίσουμε ότι η μετάβαση αυτή θα είναι δίκαιη, συμπεριληπτική και δημοκρατική. Ακόμη, θα διερευνήσουμε την έννοια της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της κινηματογράφησης, δηλαδή, την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές CO2 στην παραγωγή ταινιών και θα σκεφτούμε ιδέες για το πώς οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κινηματογραφικών παραγωγών. Τέλος, θα εξετάσουμε τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της κοινοτικής ενέργειας και κάποιες κοινοτικές ενεργειακές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη που μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης.
Ομιλητής: Δημήτρης Κιτσικόπουλος - ELECTRA ENERGY Cooperative
Παρασκευή 10/3
«Κλιματική αλλαγή: το ΝΤΟΚουμέντο των βιώσιμων επιλογών»
Πώς θα μπορούσαμε να συμβάλουμε στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της υιοθέτησης καλών πρακτικών και κυκλικών προσεγγίσεων στις διάφορες πτυχές της κινηματογραφικής πραγματικότητας; Μια συμμετοχική συνάντηση επανεξέτασης του θέματος και ανταλλαγής ιδεών και εφαρμογών.
Ομιλητής: Φίλιππος Ναχμίας - InCommOn
Σάββατο 11/3
«Αλλάζοντας τις ιστορίες της κλιματικής αλλαγής»
Η κλιματική κρίση αλλάζει τις ζωές όλων μας σε καθημερινή βάση. Οι συνέπειές της είναι πλέον ορατές και οι ιστορίες που την περιβάλλουν είναι ατελείωτες και διαδίδονται σε όλο τον κόσμο. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε μια διαφορετική, διεισδυτική αφήγηση. Πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από τα κλασικά αφηγηματικά μονοπάτια, να πούμε διαφορετικές ιστορίες για το λεγόμενο «στοίχημα της γενιάς μας» και να προσεγγίσουμε τον πυρήνα του θέματος;
Ομιλητής: Ιάσονας Κάντας - WWF
