Στο πλαίσιο του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 4 Μαρτίου, στην Αποθήκη Γ, η δεύτερη συνάντηση και συζήτηση του Climate Hub, της νέας δράσης του Φεστιβάλ στην προσπάθειά του να υλοποιήσει τον στόχο της βιωσιμότητας. Κεντρική ομιλήτρια στη συζήτηση με τίτλο «Διαδρομή για τη μετάβαση προς τη βιωσιμότητα στις δημιουργικές βιομηχανίες» ήταν η Μαρία Αντέλα Κονόμι, ιδρύτρια της OnMaterials, μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας και πρωτοβουλίας για τον διαμοιρασμό και τη δημιουργική επαναξιοποίηση των υλικών από τη βιομηχανία του πολιτισμού. Τη συζήτηση συντόνισε η sustainability coordinator του Φεστιβάλ, Έμμα Δοξιάδη.
Αρχικά η κ. Κονόμι συστήθηκε στο κοινό και είπε δυο λόγια για την πλατφόρμα της OnMaterials και το πώς αυτή δημιουργήθηκε και λειτουργεί. «Είμαι cultural manager και το υπόβαθρό μου είναι στο πεδίο της πολιτιστικής παραγωγής, ειδικότερα στο πεδίο της μοντέρνας τέχνης, στο οποίο έχω εργαστεί κιόλας. Από την εμπειρία μου στο πεδίο αυτό προέκυψε και η ιδέα της δημιουργίας της OnMaterials. Η OnMaterials είναι στην ουσία μια διαδικτυακή πλατφόρμα διαμοιρασμού που στοχεύει στη δημιουργική επαναξιοποίηση των υλικών από εκθέσεις, κινηματογραφικές παραγωγές, θεατρικές παραστάσεις και άλλες εκδηλώσεις πολιτισμού, μέσα από τη διάθεσή τους σε καλλιτέχνες ή άλλες πρωτοβουλίες και οργανισμούς από τη βιομηχανία του πολιτισμού».
«Είναι μια μη κερδοσκοπική και άτυπη πρωτοβουλία ως τώρα, την οποία φιλοδοξώ να εξελίξω περαιτέρω. Ξεκίνησε πιλοτικά, στο πλαίσιο της υποτροφίας του προγράμματος START – Create Cultural Change, το οποίο χρηματοδοτείται από το ίδρυμα Robert Bosch Stiftung και γίνεται με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Goethe. Μου δόθηκε η ευκαιρία να χρηματοδοτηθώ με ένα ποσό για να υλοποιήσω την ιδέα μου μέσα σε 6 μήνες. Οπότε, ξεκίνησα να χτίζω την ιδέα και την ομάδα μου και να διοργανώνω μια σειρά από workshops για να δω πώς θα μπορούσε το πρότζεκτ να λειτουργήσει. Τα τρία τελευταία χρόνια σχεδιάζουμε μια σειρά από workshops και πειραματιζόμαστε με διαφορετικές πρωτοβουλίες όσον αφορά την επαναχρησιμοποίηση των υλικών από τις πολιτιστικές παραγωγές», εξήγησε.
Η κ. Κονόμι τόνισε πως η πρωτοβουλία της OnMaterials στηρίζεται κυρίως στην ιδέα της δικτύωσης. «Η πρωτοβουλία αυτή λειτουργεί μέσα από ένα δίκτυο. Όλα αυτά τα χρόνια στην ουσία προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα δίκτυο που έχει δύο πλευρές. Από τη μία τους πολιτιστικούς οργανισμούς που διαθέτουν τα υλικά και από την άλλη τους καλλιτέχνες ή τους ανθρώπους που χρειάζονται τα υλικά αυτά. Εγώ προέρχομαι από το πεδίο της μοντέρνας τέχνης, αλλά αναρωτιέμαι αν θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε το δίκτυο και σε άλλους τομείς της πολιτιστικής βιομηχανίας. Προσπαθούμε γενικά να προσεγγίσουμε ανθρώπους από διαφορετικά πεδία του πολιτιστικού τομέα για να συμμετάσχουν και να δουλέψουμε μαζί πάνω σε νέες στρατηγικές», επισήμανε.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε η Έμμα Δοξιάδη, η οποία απηύθυνε ερωτήσεις σχετικά με τη πορεία και τη διαδικασία επαναξιοποίησης ενός υλικού στην OnMaterials από τη στιγμή της διάθεσης του υλικού προς επαναχρησιμοποίηση μέχρι την τελική παράδοσή του στον ενδιαφερόμενο. «Θα σας δώσω ένα παράδειγμα για να καταλάβετε πρακτικά πώς λειτουργούμε» είπε η κ. Κονόμι. «Το Ινστιτούτο Goethe επικοινώνησε μαζί μου πριν έναν μήνα. Είχαν μία έκθεση που ήθελαν να απεγκαταστήσουν μετά από δύο εβδομάδες και να διαθέσουν πέντε μεγάλα πάνελ κόντρα πλακέ της έκθεσης για επαναχρησιμοποίηση. Εμείς ενημερώσαμε το δίκτυό μας σχετικά με τη διαθεσιμότητα των υλικών και μέσα σε μία εβδομάδα 4 άτομα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για την απόκτηση των υλικών. Εμείς διευκολύναμε και επισπεύσαμε στην ουσία τη διαδικασία της διάθεσης των υλικών στους ενδιαφερόμενους. Η OnMaterials μπορεί ωστόσο να βοηθήσει και με άλλους τρόπους. Αν παραδείγματος χάριν, ένας ενδιαφερόμενος επιθυμεί να κάνει μια έκθεση σε έναν μήνα και ψάχνει να βρει κάποιο συγκεκριμένο υλικό μπορεί να αναρτήσει το αίτημά του στην πλατφόρμα μας και ίσως να βρει το αντικείμενο που ψάχνει», εξήγησε.
Απαντώντας σε ερώτηση του κοινού η κ. Κονόμι μίλησε και για τα διαφορετικά είδη υλικών που επαναδιαθέτει η OnMaterials. «Έχουμε δεχτεί και επαναδιαθέσει κόντρα πλακέ, μεγάλες ποσότητες υφασμάτων, μεταλλικά δοκάρια, πλεξιγκλάς, γυαλί. Μιλάμε κυρίως για παρθένα υλικά, αν μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε έτσι», εξήγησε.
Η κ. Κονόμι τόνισε, ωστόσο, ότι η OnMaterials δεν εστιάζει στη στείρα επαναχρησιμοποίηση των υλικών, αλλά στοχεύει στη δημιουργική επαναξιοποίησή τους. «Δεν είμαστε ένα κέντρο ανακύκλωσης υλικών. Είμαστε μια πλατφόρμα που προσπαθεί να προωθήσει τη δημιουργικότητα στη χρήση των υλικών με όρους βιωσιμότητας. Αυτή η κυκλική διακίνηση έχει στο επίκεντρό της τη δημιουργικότητα. Σε βάζει στη διαδικασία να σκεφτείς πώς μπορείς να αξιοποιήσεις δημιουργικά ένα υλικό, τι δυνατότητες έχει», επισήμανε.
Ακολούθως, η κ. Δοξιάδη ρώτησε την ομιλήτρια για την ιδέα της κυκλικής οικονομίας, την οποία ενστερνίζονται πρότζεκτ και πρωτοβουλίες όπως η OnMaterials. «Στην ουσία η κυκλική οικονομία αντιτίθεται σε ό,τι κάνουμε ως τώρα ως κοινωνία, στη φιλοσοφία του παίρνω, χρησιμοποιώ και πετάω. Αναρωτιόμαστε πώς μπορούμε να επαναξιοποιήσουμε ένα υλικό. Ιδανικά η διαδικασία αυτή θα έπρεπε να γίνεται από την αρχή. Αυτό θα πει κυκλική οικονομία για μένα. Το να δίνεις αξία στα υλικά και στην ιδέα της κυκλικής αξιοποίησης από την αρχή της παραγωγής και να αναρωτιέσαι πως αυτό το υλικό μπορεί να αποκτήσει μια νέα ζωή και μια νέα χρήση. Κι αυτό προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε μέσα από το πρότζεκτ», τόνισε η κ. Κονόμι.
Σε σχετική ερώτηση, η ιδρύτρια της OnMaterials μίλησε και για κάποιους κοινούς μύθους και παρανοήσεις που υφίστανται ακόμα στο πεδίο της επαναξιοποίησης των υλικών στη βιομηχανία του πολιτισμού, ενώ απάντησε και στις ανησυχίες των παραγωγών περί του πρακτικού κόστους των βιώσιμων πρακτικών. «Συχνά θεωρούμε ότι αν ασχοληθούμε με τέτοια ζητήματα βιωσιμότητας και επαναξιοποίησης, θα πέσει η ποιότητα μιας παραγωγής ή ότι θα πρέπει να κάνουμε συμβιβασμούς όσον αφορά τη δημιουργική ιδέα. Αυτή είναι μια λανθασμένη εντύπωση. Αντιλαμβάνομαι, ασφαλώς, το ζήτημα του κόστους σε μια παραγωγή και το πόσο απασχολεί έναν παραγωγό που πρέπει να πάρει γρήγορες αποφάσεις. Νομίζω, όμως, ότι αξίζει να προσπαθήσουμε στο ζήτημα της βιωσιμότητας στη βιομηχανία του πολιτισμού. Ίσως να μη δούμε εξαρχής το αποτέλεσμα, αλλά πρέπει να επιμείνουμε. Ας ξεκινήσουμε από τις πρακτικές που δεν είναι τόσο κοστοβόρες, όπως για παράδειγμα την κοινή χρήση των σκηνικών με άλλες εταιρείες παραγωγής και ας επεκταθούμε μετά. Εμείς στην OnMaterials προσφέρουμε δωρεάν τις υπηρεσίες μας, μιας και είναι μια άτυπη πρωτοβουλία ως τώρα. Οι ενδιαφερόμενοι καλύπτουν μόνο τα έξοδα μεταφοράς, τα οποία συχνά μοιράζονται κιόλας», επισήμανε.
Στη συνέχεια, η κ. Κονόμι μίλησε και για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η OnMaterials, αλλά και για τα μελλοντικά σχέδιά της. «Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν έχουμε κάποιον χώρο για την αποθήκευση των υλικών. Είναι ένα από τα όνειρά μου να αποκτήσουμε μία αποθήκη. Όλη τη διευκόλυνση και επίσπευση της διαδικασίας απόκτησης, μεταφοράς και επαναδιάθεσης την υλικών την αναλαμβάνω μόνη. Αντιλαμβάνεστε πως αν υπήρχε ένας χώρος αποθήκευσης θα ήταν πολύ πιο εύκολη η όλη διαδικασία. Το όνειρό μου θα ήταν ο χώρος αυτός να μην είναι απλώς μια αποθήκη, αλλά και ένας χώρος δημιουργίας, όπου θα μπορούμε να κάνουμε workshops και συζητήσεις για τη βιωσιμότητα. Θα θέλαμε, επίσης, να επεκτείνουμε το δίκτυό μας και να κάνουμε περισσότερες συνεργασίες. Θα θέλαμε και οι ενδιαφερόμενοι να μας δίνουν περισσότερα και καλύτερα υλικά προς επαναξιοποίηση», είπε.
Τέλος, δήλωσε αισιόδοξη για το μέλλον όσον αφορά το ζήτημα της βιωσιμότητας. «Γενικά παρατηρώ ότι υπάρχει θέληση του κόσμου να ακούσει και να μάθει για τα ζητήματα της βιωσιμότητας. Δεν είναι ότι δε θέλει να ακολουθήσει βιώσιμες πρακτικές, απλώς συνήθως δεν ξέρει τον τρόπο ή αισθάνεται ότι δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει τα πράγματα που θέλει να αλλάξει. Ειδικά στην Ελλάδα που δεν υπάρχει χρηματοδότηση για τέτοια πρότζεκτ και οι οικονομικές συνθήκες είναι γενικά δύσκολες. Το πρότζεκτ, ωστόσο, αυτή τη στιγμή ανατροφοδοτείται σχεδόν μόνο του. Οπότε αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει ενδιαφέρον και ανάγκη για τέτοιου είδους πρωτοβουλίες. Και αυτό με κάνει πολύ χαρούμενη και αισιόδοξη για το μέλλον. Το ίδιο αντιλαμβάνομαι και με την παρουσία μου σήμερα εδώ. Αυτό συζητούσαμε και με την Έμμα, στο πλαίσιο της εισαγωγής του θεσμού του Climate Hub στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, ότι είναι ευθύνη μας να επικοινωνήσουμε τέτοιου είδους πρωτοβουλίες και να χτίσουμε σιγά σιγά αυτή τη φιλοσοφία της βιωσιμότητας στο χώρο του πολιτισμού. Η διάθεσή του κοινού να ενημερωθεί για τέτοια ζητήματα με κάνει αισιόδοξη για το μέλλον και μου δίνει την ενέργεια και τη δύναμη για να συνεχίσω», είπε κλείνοντας.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Climate Hub τις προσεχείς ημέρες:
Κυριακή 5/3
«Κυκλική οικονομία από κάτω προς τα πάνω, επιτρέποντας τη δημιουργία με αντίκτυπο»
Οι SKG Makers αποτελούν μία πρωτοβουλία συνεργατικού πολυχώρου δημιουργίας και εκπαίδευσης του Δήμου Θεσσαλονίκης που αποσκοπεί στη συσπείρωση, την ενδυνάμωση και την ενίσχυση του κινήματος των δημιουργών. Με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και παρέχοντας πρόσβαση σε εξοπλισμό και τεχνογνωσία, έχει ως στόχο να αναδείξει δημιουργικές και επιχειρηματικές προσπάθειες που μπορούν να είναι βιώσιμες αλλά ταυτόχρονα να έχουν και αντίκτυπο. Ανοίγουμε τη συζήτηση για την κοινωνική περιβαλλοντική καινοτομία, επαναπροσδιορίζοντας τις αντιλήψεις για την επανάχρηση, τον σχεδιασμό, και την ανακύκλωση υλικών με εφαλτήριο τους δημιουργούς της πόλης.
Ομιλητής: Νίκος Τσονιώτης - SKG Makers
Δευτέρα 6/3
«Βήματα για μηδενικά απορρίμματα»
Μια συζήτηση και μια εις βάθος έρευνα αναφορικά με την κυκλική οικονομία και τις «λέξεις-κλειδιά» της βιωσιμότητας.
Ομιλήτριες: Αραβέλλα Σαλονικίδου, Λιζέττα Φώτογλου - Zero Waste Thessaloniki
Πέμπτη 9/3
«Οι ενεργειακές κοινότητες ως κινητήριες δυνάμεις για μια κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη κινηματογράφηση»
Μια συζήτηση για την κλιματική αλλαγή και τη δίκαιη μετάβαση σε ένα σύστημα καθαρής ενέργειας. Θα διερευνήσουμε την έννοια της κλιματικής αλλαγής, των ενεργειακών κοινοτήτων και το πώς θα μπορούσαμε να διασφαλίσουμε ότι η μετάβαση αυτή θα είναι δίκαιη, συμπεριληπτική και δημοκρατική. Ακόμη, θα διερευνήσουμε την έννοια της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της κινηματογράφησης, δηλαδή, την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές CO2 στην παραγωγή ταινιών και θα σκεφτούμε ιδέες για το πώς οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κινηματογραφικών παραγωγών. Τέλος, θα εξετάσουμε τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της κοινοτικής ενέργειας και κάποιες κοινοτικές ενεργειακές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη που μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης.
Ομιλητής: Δημήτρης Κιτσικόπουλος - ELECTRA ENERGY Cooperative
Παρασκευή 10/3
«Κλιματική αλλαγή: το ΝΤΟΚουμέντο των βιώσιμων επιλογών»
Πώς θα μπορούσαμε να συμβάλουμε στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της υιοθέτησης καλών πρακτικών και κυκλικών προσεγγίσεων στις διάφορες πτυχές της κινηματογραφικής πραγματικότητας; Μια συμμετοχική συνάντηση επανεξέτασης του θέματος και ανταλλαγής ιδεών και εφαρμογών.
Ομιλητής: Φίλιππος Ναχμίας - InCommOn
Σάββατο 11/3
«Αλλάζοντας τις ιστορίες της κλιματικής αλλαγής»
Η κλιματική κρίση αλλάζει τις ζωές όλων μας σε καθημερινή βάση. Οι συνέπειές της είναι πλέον ορατές και οι ιστορίες που την περιβάλλουν είναι ατελείωτες και διαδίδονται σε όλο τον κόσμο. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε μια διαφορετική, διεισδυτική αφήγηση. Πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από τα κλασικά αφηγηματικά μονοπάτια, να πούμε διαφορετικές ιστορίες για το λεγόμενο «στοίχημα της γενιάς μας» και να προσεγγίσουμε τον πυρήνα του θέματος;
Ομιλητής: Ιάσονας Κάντας - WWF
