Εικόνες του 21ου Αιώνα
14-23 Μαρτίου 2014
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΤΣΗΣ «ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ»
/ GENEVIEVE CLANCY, ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ / ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ
/ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Τρίτη 18 Μαρτίου 2014, στο πλαίσιο του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Ηρώ Σιαφλιάκη (Genevieve Clancy, Στιγμές της ζωής), Μύρνα Τσάπα (Στο φαρμακείο), Γιάννης Βαμβακάς (Παναγιώτης Τέτσης «Παίζοντας με τα χρώματα») και Μορτέζα Τζαφάρι (Τα όνειρα της δημοκρατίας).
Αρχικά το λόγο πήρε η Ηρώ Σιαφλιάκη, μιλώντας για το ντοκιμαντέρ της Genevieve Clancy, Στιγμές της ζωής. Η ταινία σκιαγραφεί το πορτρέτο της γαλλίδας ποιήτριας και φιλοσόφου Ζενεβιέβ Κλανσί, μέσα από υλικό αρχείου, αλλά και μαρτυρίες ανθρώπων που μοιράστηκαν μαζί της την ανάγκη να απαντήσουν με δράση στα ζητήματα που τίθενται από τη σύγχρονη Ιστορία μας. «Η Κλανσί διατηρούσε σε όλη της τη ζωή συνέπεια μεταξύ έργου και δράσης, ήταν σαν το έργο της να αποτελεί συνέχεια της δράσης της. Δεν ξεχώριζε το προσωπικό από το δημόσιο», σημείωσε η κ. Σιαφλιάκη. Αναφερόμενη στην Κλανσί, η οποία υπήρξε στο παρελθόν καθηγήτριά της και στη συνέχεια φίλη της μέχρι το θάνατό της το 2005, η σκηνοθέτιδα σημείωσε χαρακτηριστικά: «Αυτοί οι άνθρωποι δεν σε αφήνουν ανέγγιχτο. Δεν είσαι ο ίδιος μετά από τέτοιες συναντήσεις». Μιλώντας για τις συλλογικές δράσεις που εμπνέουν έργα όπως αυτό της Κλανσί, η δημιουργός επεσήμανε: «Είμαι πεπεισμένη ότι μόνο με συλλογική δράση μπορεί να γίνει κάτι σήμερα, δεν περιμένω κάτι από την πολιτική. Θα πρέπει να προτείνουμε εμείς μια άλλη ανάγνωση της Ιστορίας, να διαρρήξουμε το χαρακτήρα της κρίσης ως παντοδύναμης και αμετακίνητης, να κάνουμε μια διαφορετική πρόταση γι’ αυτά που τώρα αγνοούνται, να δείξουμε ότι μπορούμε να είμαστε συμμέτοχοι στην ίδια μας τη ζωή». Ως προς το ρόλο των διανοούμενων σήμερα, η σκηνοθέτιδα υπογράμμισε ότι σε αντίθεση με τη γενιά του Μάη του ’68, όταν η διανόηση έπαιρνε ενεργά θέση, σήμερα δεν είναι τόσο φανερή η θέση της. «Έχουμε την ανάγκη της διανόησης όχι για να δώσει λύσεις, αλλά για να εκφράσει την αλλαγή, τη ρήξη που πρέπει να γίνει», κατέληξε η δημιουργός.
Μια απεικόνιση της σύγχρονης Ελλάδας καταγράφει το ντοκιμαντέρ Στο φαρμακείο της Μύρνας Τσάπα. «Δεν ήταν στις προθέσεις μου να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για την κρίση. Ήθελα να αποτυπώσω την κατάσταση στην Ελλάδα αυτή την περίοδο, γιατί το φαρμακείο λειτουργεί ως καφενείο, όπου οι άνθρωποι συζητούν καθημερινά για την κατάσταση της χώρας. Ξεκίνησα να κινηματογραφώ πριν την υπογραφή του μνημονίου και στην πορεία η ταινία πήρε τη σημερινή της μορφή», ανέφερε η σκηνοθέτιδα. Στην ταινία απεικονίζονται οι τρόποι που βρίσκουν οι άνθρωποι για να αντεπεξέλθουν στην κρίση και τις καθημερινές τους δυσκολίες. «Ήθελα να δείξω το πώς η πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας επηρεάζει τις σχέσεις των ατόμων. Στην αρχή, οι ήρωες του ντοκιμαντέρ αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις με χιούμορ, στην πορεία όμως βλέπουμε ότι υπάρχει ένταση», υπογράμμισε η δημιουργός. Η ίδια διευκρίνισε και την επιλογή της να κάνει το ντοκιμαντέρ ασπρόμαυρο, λέγοντας ότι «στην Ελλάδα το ασπρόμαυρο είναι συνυφασμένο με την κωμωδία και δεν ήθελα το ντοκιμαντέρ να ‘’ρίχνει’’ ψυχολογικά τους θεατές».
Ο Παναγιώτης Τέτσης είναι ίσως ο μόνος έλληνας ζωγράφος της γενιάς του ’30 που αποτύπωσε τη ζωή με τόσο έντονα χρώματα. «Η σχέση του Τέτση με το χρώμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και αντανακλάται στην προσωπικότητά του», είπε ο σκηνοθέτης Γιάννης Βαμβακάς για το ντοκιμαντέρ του Παναγιώτης Τέτσης «Παίζοντας με τα χρώματα». Όπως εξήγησε ο δημιουργός, οι ζωγράφοι της γενιάς του Π. Τέτση, επηρεασμένοι από τη βαυαρική σχολή, δεν εκφράστηκαν με πολύ έντονα χρώματα. Ο Τέτσης όμως, επηρεάστηκε από την ελληνική πραγματικότητα και το έντονο ελληνικό φως». Ο κ. Βαμβακάς δήλωσε επίσης ότι η ζωγραφική είναι το απωθημένο του, γι’ αυτό και αποφάσισε να κινηματογραφήσει κορυφαίους έλληνες ζωγράφους, έτσι ώστε να μιλήσουν οι ίδιοι για τα έργα τους. Κάνοντας λόγο για το πώς προσέγγισε τον σπουδαίο έλληνα ζωγράφο, ο σκηνοθέτης σημείωσε ότι ήταν δύσκολο εγχείρημα, καθώς «ο Τέτσης έπρεπε να πειστεί, να καταλάβει ότι θα γινόταν κάτι που θα έμενε στην ιστορία του ντοκιμαντέρ. Είχα μεγάλο δέος, σκεφτόμουν ‘’τι να του πεις;’’, ‘’πώς μπορείς να τον κατευθύνεις;’’ Έχει τις απόψεις του, είναι αυστηρός. Έπρεπε να προσπαθήσω να τον καταλάβω. Άλλοτε πήγαινα πλαγίως κι άλλοτε, αν χρειαζόταν, έκανα λίγο πίσω. Διαφορετικά, εάν πήγαινα κάπως κόντρα, δεν θα τα έβγαζα πέρα. Ποτέ όμως εκείνος δεν μου έκανε υποδείξεις στη δουλειά μου».
Το ντοκιμαντέρ Τα όνειρα της δημοκρατίας του Μορτέζα Τζαφάρι παρακολουθεί επτά Ιρανούς μετανάστες που αναζητούν μια διαφορετική ζωή στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, συνειδητοποιώντας όμως ότι η δημοκρατία δεν είναι αυτό που φαντάζονταν. Ο κ. Τζαφάρι είχε ως αφετηρία τη δική του προσωπική εμπειρία, αφού και ο ίδιος μετανάστευσε από το Ιράν στην Ελλάδα. «Δεν ήρθα εδώ για να κάνω σινεμά, αλλά για να γλιτώσω τη ζωή μου. Είμαι πρόσφυγας στην Ελλάδα», εξομολογήθηκε ο κ. Τζαφάρι. Οι ήρωές του είχαν το ίδιο κίνητρο, δηλαδή να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή, αλλά φυλακίστηκαν και εγκλωβίστηκαν στη χώρα μας. Σήμερα, οι ίδιοι ζουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης και χάρη στο ντοκιμαντέρ έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες. «Έχω κάνει πολλές ταινίες και γνωρίζοντας την πολιτική της ΕΕ ήμουν σίγουρος ότι θα τους βοηθούσα με αυτό το ντοκιμαντέρ», σημείωσε σχετικά ο σκηνοθέτης. Αναφερόμενος στη χώρα του, ο ίδιος είπε ότι «το Ιράν είναι μια χώρα πιο προχωρημένη τεχνολογικά και οικονομικά από πολλές χώρες της Ευρώπης, ωστόσο δεν υπάρχει δημοκρατία».
Οι παράλληλες εκδηλώσεις του 16ου ΦΝΘ, χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.
