Το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα φιλοξένησε την Παγκόσμια Ημέρα DOX BOX, την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012, στο ΙΕΚ ΑΚΜΗ.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ DOX BOX της Συρίας, το οποίο δεν κατέστη δυνατό να πραγματοποιηθεί στη χώρα εξαιτίας της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης και διοργανώνεται σε διάφορες χώρες σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η Ντιάνα Ελ Τζεϊρούντι και ο Όργουα Νιράμπια, δύο από τους ιδρυτές του Φεστιβάλ DOX BOX, έδωσαν το παρών στην εκδήλωση του 14ου ΦΝΘ, παρουσιάζοντας δύο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ: το Step By Step του βετεράνου δημιουργού Ουσάμα Μοχάμαντ και το Tournesols ενός νέου σκηνοθέτη που αυτοαποκαλείται Προσωρινά Ανώνυμος. Η είσοδος στις προβολές ήταν ελεύθερη για το κοινό.
Πρώτος πήρε το λόγο ο διευθυντής προγράμματος του Φεστιβάλ DOX BOX, Όργουα Νιράμπια, επισημαίνοντας: «Σήμερα είναι η πρώτη επέτειος της επανάστασης στη Συρία. Σε αυτό τον ένα χρόνο, πάνω από 10.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν έχουμε ούτε το χρόνο ούτε την κατάλληλη διάθεση για να δείξουμε ταινίες στη χώρα μας. Έτσι, αναζητούσαμε έναν τρόπο για να το πετύχουμε και σήμερα, πλέον, πιστεύουμε ότι το να παρουσιάσουμε στον υπόλοιπο κόσμο ταινίες συμπατριωτών μας, αποτελεί την καλύτερη βοήθεια που μπορούμε να τους δώσουμε. Παράλληλα, επιδιώκουμε να γκρεμίσουμε τα στερεότυπα με βάση τα οποία ο υπόλοιπος κόσμος βλέπει τη Συρία». Ο κ. Νιράμπια συνέχισε κάνοντας μία εισαγωγή για το ντοκιμαντέρ Step by Step του Ουσάμα Μουχάμαντ, για το οποίο σημείωσε: «Αποτελεί μία πολύ προσεκτική ματιά για το πώς φτάσαμε ως εδώ, πώς χάσαμε την ανθρωπιά και τη συμπόνια μας, καθώς διαφθαρήκαμε από τη δύναμη και την στρατιωτική εξουσία. Η ταινία δεν έχει παιχτεί ποτέ στη Συρία, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα κινδύνευε η ζωή του σκηνοθέτη. Παρότι είναι γυρισμένη το 1978, πρόκειται για ένα δείγμα του πώς το στρατιωτικό καθεστώς καταδυναστεύει όλα αυτά τα χρόνια το λαό». Όσο για την ταινία Tournesols, ο κ. Νιράμπια επεσήμανε χαρακτηριστικά: «Γυρίστηκε τον περασμένο Αύγουστο και από τότε ο ανώνυμος σκηνοθέτης της κρύβεται από τις Αρχές. Παρότι πρόκειται για μια σκληρή ταινία, η πραγματικότητα στη χώρα παραμένει ασύγκριτα σκληρότερη».
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των προβολών, πραγματοποιήθηκε συζήτηση μεταξύ των καλεσμένων και του κοινού. Ο κ. Νιράμπια παρατήρησε την απέχθεια που τρέφουν τα δικτατορικά καθεστώτα για τη μνήμη: «Το καθεστώς Άσαντ ευθύνεται για το ότι δεν έχουμε οπτική μνήμη ως χώρα. Καλά-καλά, δε μπορούμε να ανακαλέσουμε ούτε τη δική του μορφή. Είναι προφανές ότι οι δικτατορίες έχουν μεγάλο πρόβλημα με τη μνήμη και κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να τη σβήνουν. Αντίστοιχα γεγονότα με τα φετινά είχαμε και το 1982, τότε όμως δεν υπήρχε το youtube. Οι πολίτες πλέον κάνουν ό,τι μπορούν και χειρίζονται τα νέα μέσα έτσι ώστε να επικοινωνούν καλύτερα τόσο μεταξύ τους όσο και με τον έξω κόσμο». Παράλληλα, ο διευθυντής του Φεστιβάλ DOX BOX επικεντρώθηκε στο τραγικό περιστατικό που έλαβε χώρα πριν από λίγες εβδομάδες, όταν ένα τανκ επιτέθηκε κατά μέτωπο στον κύριο όγκο των διαδηλωτών «Δεν νομίζω ότι υπάρχει ανάλογο προηγούμενο στα παγκόσμια χρονικά. Όταν η κατάσταση φτάνει σε τέτοιο σημείο, είναι αναγκαίο να βρεις μία λύση, όσο δύσκολη κι αν είναι, ακόμη και αν είναι προφανές ότι η Δύση δεν έχει καμία διάθεση να παρέμβει στο μακελειό που προκαλεί το καθεστώς Άσαντ», σημείωσε ο ίδιος. Ωστόσο, ο κ. Νιράμπια δεν παρέλειψε να επισημάνει την έκρηξη δημιουργικότητας που διακρίνει στο λαό της Συρίας, ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη η επανάσταση. «Τόσο στον τομέα της μουσικής όσο και της κωμωδίας, υπάρχει μία πρωτοφανής άνθιση. Βλέπεις να αναδύονται σε τέτοιους χώρους απλοί άνθρωποι, που δεν τους ήξερε κανείς πιο πριν, οι οποίοι ασχολούνται με κωμικά happenings, γράφουν μουσική και δημιουργούν εκπληκτικές επανεκτελέσεις παραδοσιακών τραγουδιών», διευκρίνισε.
Από την πλευρά της, η Νταιάνα Ελ Τζεϊρούντι, μίλησε μεταξύ άλλων για το ρόλο των γυναικών στην επανάσταση της Συρίας: «Γενικά είναι υποτιμημένη η συνεισφορά των γυναικών. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο συμμετοχικές, απλώς λειτουργούν υπό ορισμένους κανόνες και αναλαμβάνουν συγκεκριμένες αποστολές. Συχνά μεταφέρονται σε πιο ασφαλείς ζώνες, προκειμένου να προστατεύονται, αλλά και να προστατεύουν την επανάσταση. Για παράδειγμα, όταν οδηγώ εγώ ένα αυτοκίνητο που μεταφέρει ιατρικές προμήθειες, μπορώ να περάσω από ένα μπλόκο στο δρόμο χωρίς να με ελέγξουν, ακριβώς επειδή δε με υποψιάζονται».
Σε ερώτηση του κοινού για το εάν οι δυο συντελεστές του Φεστιβάλ DOX BOX ανησυχούν για ενδεχόμενες συνέπειες λόγω της δράσης τους, ο κ. Νιράμπια παρατήρησε: «Παραμένουμε σχετικά ασφαλείς όσο μας θεωρούν διανοούμενους. Κοινώς, πιστεύουν ότι κανείς δε δίνει σημασία σε ό,τι λέμε». Αντιθέτως, η κ. Τζεϊρούντι έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου: «Μέρα με τη μέρα το καθεστώς Άσαντ σκληραίνει τη στάση του. Η κατάσταση είναι πλέν πολύ ρευστή και πρέπει να δράσουμε άμεσα. Είναι ουτοπικό να πιστεύουμε ότι είμαστε ασφαλείς».
