Τα Μυστικά της Αγοράς / Market Talks, μια νέα καινοτομία της Αγοράς Ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης εγκαινιάστηκε την Τρίτη 13 Μαρτίου 2012, στην αίθουσα Excelsior του Electra Palace, στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Τη δράση, η οποία αποτελεί έναν πολύτιμο πρακτικό οδηγό για ντοκιμαντερίστες και θα διαρκέσει ως την Παρασκευή 16/3, εγκαινίασε ο παραγωγός και σκηνοθέτης Πίτερ Γουιντόνικ / Peter Wintonick, με επίκεντρο το πεδίο της συμπαραγωγής (co-production) μιας ταινίας τεκμηρίωσης.
Κάνοντας μια σύντομη εισαγωγή, ο κ. Ουιντόνικ αναφέρθηκε στον όρο «συμπαραγωγή» και την ανάγκη ελάττωσης των επιπέδων της, τα οποία παρεμβάλλονται μεταξύ της αρχικής ιδέας και της υλοποίησής της, με στόχο να εξηγήσει τους διαφορετικούς τρόπους συνεργασιών και μοντέλων συμπαραγωγής. Αφού παρομοίασε τη συμπαραγωγή ενός ντοκιμαντέρ με τρενάκι λούνα παρκ, που σπανιότατα ακολουθεί ομαλή πορεία, έκανε λόγο για την ανάγκη δημιουργίας ενός κλίματος ομοφωνίας μεταξύ των συνεργαζομένων μερών. Επεσήμανε την ανάγκη ομαλής επικοινωνίας και υψηλό επίπεδο επικοινωνιακών δεξιοτήτων, προκειμένου να αποφευχθούν όσο το δυνατόν νωρίτερα πιθανές παρανοήσεις. Επίσης, ο κ. Ουιντόνικ τόνισε τη σημασία του προθέματος «συν», πριν τον όρο «παραγωγή», ο οποίος παραπέμπει στην προϋπόθεση εύρεσης κοινού τόπου και αμοιβαιότητας μεταξύ των συνεργατών. Ο ίδιος, με εμπειρία 35 ετών στην παραγωγή ντοκιμαντέρ και έχοντας μελετήσει όλο το φάσμα του πεδίου συνεργασιών της κινηματογραφικής αγοράς, υπογράμμισε και την ανάγκη συμβιβασμών.
Αναφερόμενος στο καναδικό μοντέλο χρηματοδότησης για την υλοποίηση ενός ντοκιμαντέρ, ο κ. Ουιντόνικ το παραλλήλισε με την πολυπλοκότητα των επιπέδων της Κόλασης του Δάντη, καθώς, όπως σημείωσε: «Από ολόκληρη τη φιλμική διαδικασία, είναι ελάχιστος ο χρόνος που μας προσφέρεται σε εμάς τους δημιουργούς εκείνη η ασύγκριτη απόλαυση, τα 8 λεπτά ευχαρίστησης που συμπεριλαμβάνουν την εύρεση της αρχικής ιδέας, μια τέλεια λήψη, ένα πραγματικά ουσιώδες μοντάζ ή το χειροκρότημα του κοινού. Η υπόλοιπη μακριά και επίπονη διαδικασία απαιτεί από μας να βρούμε τον τρόπο να πείσουμε εκείνους που έχουν λεφτά να μας τα εμπιστευτούν».
Αμέσως μετά, ο κ. Ουιντόνικ πέρασε σε αυτά που ορίζει ως πέντε επίπεδα της συμπαραγωγής. Το κυριότερο υποστήριξε ότι είναι «η ατέρμονη συζήτηση με τον ίδιο σου τον εαυτό ανάμεσα στην ρεαλιστική πλευρά και εκείνη του ονειροπόλου». Το επόμενο επίπεδο αφορά την επικοινωνιακή ικανότητα, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των κινηματογραφικών παραγωγών απαιτεί τη σύναψη λειτουργικών συνεργασιών στις οποίες εμπλέκονται πολλά άτομα. Το τρίτο επίπεδο, όπως είπε «απαιτεί την εύρεση ενός ικανού executive producer, ο οποίος καλείται να αναλάβει τη σύναψη συνεργασιών με άλλες, εγχώριες εταιρείες παραγωγής». Ως τέταρτο επίπεδο, όρισε τις συνεργασίες που οριοθετούνται μέσα από συγκεκριμένες συμφωνίες μεταξύ εταιρειών παραγωγής διαφορετικών χωρών (treaty co-productions), ενώ σε πέμπτο επίπεδο προσδιόρισε «την οριοθέτηση ζητημάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και δικαιωμάτων από ενδεχόμενα κέρδη της παραγωγής».
Πέρα από τα προαναφερθέντα επίπεδα, ο κ. Ουιντόνικ έκανε λόγο και για εναλλακτικές μορφές συμπαραγωγής, οι οποίες βασίζονται κυρίως «στην αλληλοϋποστήριξη μεταξύ δημιουργών, που μοιράζονται ιδέες, πόρους και υλικό για να ολοκληρώσουν τις ταινίες τους», όπως δήλωσε. Τέτοιου είδους projects τα χαρακτήρισε ως ένα είδος κοινής δημιουργικής περιπέτειας μεταξύ των συνεργαζομένων μερών. Ωστόσο, παρά τον διασκεδαστικό και απελευθερωμένο χαρακτήρα τέτοιων εγχειρημάτων, προειδοποίησε για τυχόν επιπλοκές σε πεδία που δεν έχουν ρητώς οριοθετηθεί, εξαιτίας της χαλαρότητας της φιλικής σχέσης που συνδέει συχνά τους συνεργάτες.
Στη συνέχεια, ο κ. Ουιντόνικ σημείωσε συνοπτικά τον διαφορετικό τρόπο συγχρηματοδότησης ντοκιμαντέρ στις ΗΠΑ, όπου συχνά προέρχονται από φιλανθρωπίες και εύπορους ιδιώτες, ενώ χαρακτήρισε «ξεπερασμένο» το μοντέλο χρηματοδότησης από το ευρύ κοινό για παραγωγές που είναι αρκετά φιλόδοξες και ξεπερνούν σε κόστος τα 20.000 ευρώ. Επίσης, επεσήμανε: «Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους αναζητούν χρηματοδότηση να απευθύνονται σε Pitching Forums των φεστιβάλ όπως αυτό του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ ή στο σχετικό εγχειρίδιο που εκδίδει κάθε χρόνο το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ (EDN)».
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Ουιντόνικ παρουσίασε τους πέντε νόμους που πρέπει να ορίζουν κάθε επιτυχημένη συμπαραγωγή: «Πρώτον, δούλευε μόνο σε projects που αγαπάς. Το ζητούμενο άλλωστε είναι πάντα η ταινία και όχι τα χρήματα. Δεύτερον, δούλεψε μόνο με ανθρώπους που αγαπάς ή που έχεις κοινές φιλοδοξίες ή κοινή θεώρηση των πραγμάτων, κοινώς άτομα με τα οποία επιθυμείς να μοιραστείς αυτή την εμπειρία. Τρίτον, είναι απαραίτητο να εντάσσεται ολόκληρο το πλαίσιο συνεργασίας σε ένα συμβόλαιο, ακόμα και αν συνεργάζεσαι με τον καλύτερό σου φίλο. Τέταρτον, όλες οι ταινίες ζουν και πεθαίνουν στις λεπτομέρειες. Πρέπει όλοι οι συνεργάτες σε μια παραγωγή να γνωρίζουν την ακριβή τους αρμοδιότητα και ασφαλώς προτού αρχίσουν τα γυρίσματα. Πέμπτον, θα πρέπει να είσαι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίσεις οποιοδήποτε εμπόδιο ή διαφωνία, πάντα με γνώμονα την επίτευξη αμοιβαίων παραχωρήσεων και συμβιβασμών προκειμένου να προχωρήσει η παραγωγή».
Τα Market Talks θα διεξάγονται καθημερινά 17:30-18:00, στην αίθουσα Excelsior του Electra Palace, μέχρι την Παρασκευή 16 Μαρτίου 2012.
