Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε ο Άγγελος Αμπάζογλου τη Δευτέρα 12 Μαρτίου 2012, στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του ελληνογάλλου δημιουργού, προβάλλοντας χαρακτηριστικούς σταθμούς της φιλμογραφίας του.
Καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση, ο διευθυντής του ΦΚΘ Δημήτρης Εϊπίδης τόνισε στον χαιρετισμό του: «Μας τιμά η παρουσία του Άγγελου Αμπάζογλου στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Αποτελεί ιδιαίτερη χαρά για εμάς να προβάλλουμε σχεδόν το σύνολο του έργου του, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να προσεγγίσει τη δουλειά του σε βάθος. Η πορεία του στο χώρο του ντοκιμαντέρ είναι πολύ σημαντική και ελπίζω να τον έχουμε μαζί μας και στο μέλλον».
Τα περισσότερα ντοκιμαντέρ του Άγγελου Αμπάζογλου διαθέτουν έντονο ελληνικό στοιχείο. «Εάν ζούσα στην Ελλάδα πιθανόν να μην είχα επιλέξει τα ίδια θέματα ή να είχα διαφορετική ματιά επάνω σε αυτά» ανέφερε ο σκηνοθέτης, σημειώνοντας ωστόσο ότι η προσέγγιση της ιστορίας είναι μια διαδικασία αυτογνωσίας και για τον ίδιο τον δημιουργό, είτε ζει στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, ενώ επίσης πρόσθεσε: «Σε τελική ανάλυση, οι ταινίες γίνονται για να καταλάβει κανείς τον εαυτό του, τις ρίζες του». Οι ρίζες του Άγγελου Αμπάζογλου βρίσκονται στην Τουρκία και την Ελλάδα, ενώ ο ίδιος έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στη Γαλλία. «Η γαλλική παιδεία με έκανε ορθολογιστή και ‘’τετράγωνο’’ σε λογική. Όμως κάθε φορά που επιστρέφω στην Ελλάδα, ξαναγεννιέται το ένστικτο. Στο μυαλό μου συνυπάρχουν αυτά τα δύο, επικρατεί πότε το ένα και πότε το άλλο. Αυτός ο συνδυασμός μερικές φορές –όχι πάντα- γεννά ενδιαφέρουσες ταινίες». Κοινή μεθοδολογία στις ταινίες του δημιουργού δεν υπάρχει, αφού όπως επεσήμανε ο ίδιος: «Το καθένα ντοκιμαντέρ είναι πολύ διαφορετικό από το άλλο. Το μόνο κοινό συνδετικό μεταξύ τους είναι η τεράστια αγάπη που τρέφω για τους ανθρώπους. Ακόμα και η ταινία Βασίλης Ζαχάρωφ, ο Μυστηριώδης Έλληνας της Ευρώπης, που αφηγείται την ιστορία ενός εμπόρου όπλων ο οποίος είχε τόση επιρροή ώστε καθυστέρησε τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου επί ένα χρόνο, παρότι ήταν τρυφερή, εξηγεί πώς η οικονομία επηρεάζει τη ζωή και το θάνατο».
Το πρόσφατο ντοκιμαντέρ του Άγγελου Αμπάζογλου Τα γλυκά όνειρα του Μουσταφά, το οποίο προσεγγίζει περισσότερο τη μυθοπλασία, συνδέει τον σκηνοθέτη με την παιδική του ηλικία και την καταγωγή του πατέρα του. «Ο πατέρας μου ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος. Έφυγε νεαρός από Κωνσταντινούπολη, πήγε στις ΗΠΑ και σε ηλικία 22 ετών κατείχε διδακτορικό τίτλο. Πάντα ήμουν στη σκιά του, πάντα προσπαθούσε να μου ‘’περάσει’’ όλα όσα ήταν. Θυμάμαι ότι στην πρώτη δημοτικού με ξυπνούσε στις 5 το πρωί και μέχρι να φτάσει η ώρα να πάω στο σχολείο, μου έκανε μάθημα για να μου μάθει θέατρο, αστρονομία, φυσική κλπ. Τον έχασα σε ηλικία 14 ετών και όταν ήθελα να τον ρωτήσω τόσα πράγματα δεν τον είχα κοντά μου. Έτσι πήγα στην Τουρκία για να καταλάβω τι είχε μέσα του, πώς μεγάλωσε. Δεν είχα άλλο τρόπο να μιλήσω μαζί του. Και επειδή η παιδική ηλικία είναι η γλύκα, η καραμέλα, το γλύκισμα, βρήκα ένα εργαστήρια μπακλαβατζήδων όπου τα παιδιά από 10 χρονών μαθαίνουν την τέχνη του πατέρα τους. Συνάντησα καταπληκτικούς ηθοποιούς - στην πραγματικότητα δεν είναι ηθοποιοί, και άρα δεν γίνεται να τους πεις ‘’ξαναπές το’’, δεν είχαν κανέναν γραπτό διάλογο. Όμως ήταν σαν να ήταν συνδεδεμένοι με την κάμερα, ειδικά ο θείος του Μουσταφά», εξήγησε ο σκηνοθέτης. Το ντοκιμαντέρ Τα γλυκά όνειρα του Μουσταφά προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου. «Το συγκεκριμένο φεστιβάλ είναι πολύ λιγότερο φιλικό από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που έχει διαφορετική αύρα… Εδώ μπορεί να συναντήσεις 10.000 ανθρώπους. Στο Βερολίνο υπάρχει μια γιγάντια βιομηχανία, αλλά μπορεί να μην συναντήσεις παρά... τον εαυτό σου και μερικούς δημοσιογράφους. Οι αίθουσες τεράστιες, χωράνε 1200 άτομα και πρέπει να πω ότι το μεγαλύτερο δώρο για μένα ήταν όταν στο Q &A ο κόσμος δεν ήθελε να φύγει», παρατήρησε ο κ. Αμπάζογλου. Μαζί με τον σκηνοθέτη στο Βερολίνο βρέθηκε και ο πρωταγωνιστής του, ο Μουσταφά, ο οποίος ταξίδεψε για πρώτη φορά εκτός Τουρκίας και, όπως σχολίασε ο σκηνοθέτης, «ένιωθε σαν να ήταν σταρ, παντού φώναζαν το όνομά του».
Ο κ. Αμπαζόγλου ρωτήθηκε από το κοινό σχετικά με την οικονομική κρίση και το πώς τη βλέπει ο ίδιος, με την απόσταση του Έλληνα της διασποράς. «Αυτό που ζούμε εδώ και δυο χρόνια, με τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, συνέβη και αλλού, στη Γαλλία, στη Γερμανία… Μόνο που εκεί έγινε μέσα σε διάστημα 20 ετών, ενώ εδώ γίνεται μέσα σε μόλις ένα – δυο χρόνια, γι’ αυτό και το αισθανόμαστε πιο βίαια», σημείωσε ο σκηνοθέτης. Και συμπλήρωσε: «Το πιο σημαντικό που συμβαίνει είναι η διάλυση του μοντέλου κράτους-έθνους. Μέχρι τώρα είχαμε μια εθνική οικογένεια και νομίζαμε ότι μπορούσαμε να ελέγχουμε το μέλλον μας, εκλέγοντας τους πολιτικούς - καλούς ή κακούς δεν έχει σημασία. Η Ελλάδα σήμερα είναι στο δοκιμαστικό σωλήνα, προκειμένου να διαπιστωθεί πώς θα ‘’σπάσει’’ εντελώς αυτό το μοντέλο, για να μην μπορούμε να ελέγχουμε δημοκρατικά αυτούς που παίρνουν αποφάσεις. Οι αποφάσεις παίρνονται αλλού, από ανθρώπους χωρίς όνομα, από κέντρα εξουσίας αόρατα και οι πολιτικοί είναι απλώς μαριονέτες. Να πετάξουμε πέτρες… αλλά σε ποιον; Να κάψουμε τράπεζες; Και; Ξέρουμε ούτως ή άλλως ότι οι αποφάσεις θα παίρνονται από αλλού, όχι από αυτούς που ψηφίζουμε».
Στην ταινία του Καλημέρα κύριε Μάρσαλ ο σκηνοθέτης αποτύπωσε την προσπάθεια αναδόμησης της Ελλάδας, που είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως υπογράμμισε ο ίδιος: «Η Ελλάδα ήταν η χώρα που καταστράφηκε πιο πολύ από όλες τις χώρες της Ευρώπης και στη συνέχεια με τον εμφύλιο. Η χώρα μας ξαναφτιάχτηκε με ένα πολύ παράξενο τρόπο, ο καπιταλισμός χτίστηκε εδώ με βάση ένα πολύ ιδιαίτερο μοντέλο». Όσο για το σήμερα, ο κ. Αμπάζογλου τόνισε ότι η ανασύνταξη θα έλθει «μόνο όταν ξεχάσουμε την τρομοκρατία που αισθανόμαστε. Φανταστείτε έναν συνταξιούχο των 500 ευρώ: του λένε ‘’δώσε μας τα 100 ευρώ’’, αλλά δεν μπορεί να καταλάβει γιατί του τα παίρνουν. Γλιστράμε προς μια σκλαβιά της οικονομίας». Απαντώντας στο ερώτημα κατά πόσο φταίνε για αυτή την κατάσταση οι ίδιοι οι πολίτες, ο δημιουργός παρατήρησε: «Δεν θέλω να πω ότι φταίμε, δεν είμαι εγώ ο δικαστής να πω ποιος ο καλός ο κακός, να δικάσω και να τιμωρήσω, ωστόσο είχαμε κάπως ξεφύγει». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Κάποια στιγμή είχαμε χάσει το μέτρο, είχαμε γίνει φοβεροί και τρομεροί, κερδίσαμε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, κάναμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες… Είναι καλό να αισθάνεσαι περήφανος για τη χώρα σου, αλλά χάσαμε το μέτρο και αρχίσαμε να ζούμε πάνω από τις δυνατότητές μας, με πανάκριβα αυτοκίνητα, βίλες, πισίνες… Βέβαια, αυτό συνέβη μετά από 50 χρόνια μιζέριας και η ‘’τιμωρία’’ είναι για αυτά τα λίγα παραπάνω. Και επειδή κανείς δεν καταλαβαίνει την ‘’τιμωρία’’ μας, γι’ αυτό και αισθανόμαστε τρομοκρατημένοι, φοβόμαστε για το πώς θα επιβιώσουμε, πώς θα πληρώσουμε τα χρέη μας. Αν φύγει από το μυαλό μας αυτή η τρομοκρατία, τότε θα σταθούμε στα πόδια μας και θα βρούμε λύσεις».
Το αφιέρωμα στον Άγγελο Αμπάζογλου χρηματοδοτείται, μεταξύ άλλων δράσεων του 14ου ΦΝΘ, από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.
