ΕΞΩΤΙΚΑ, ΕΡΩΤΙΚΑ ΚΤΛ / ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΕΣ /
ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΧΕΙ ΟΝΟΜΑ / Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Πέμπτη 19 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Ευαγγελία Κρανιώτη (Εξωτικά, ερωτικά κτλ), Μαξιμίλιαν Χάσλμπεργκερ (Οι ανθρωπιστές), Μάγκνους Γκέρτεν (Κάθε πρόσωπο έχει όνομα) και Κάσπερ Φερκάικ (Ο άνθρωπος της πλατείας).
Το λόγο πήρε αρχικά ο Μάγκνους Γκέρτεν, ο οποίος στην ταινία του Κάθε πρόσωπο έχει όνομα αφηγείται τις ιστορίες επιζώντων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι οποίοι ανακαλύπτουν ξανά τους εαυτούς τους μέσα από αρχειακό υλικό της περιόδου, κατά την απελευθέρωσή τους από τα γερμανικά στρατόπεδα. Ο σκηνοθέτης τόνισε πως η ιδέα για το ντοκιμαντέρ προέκυψε κατά τη διάρκεια της προώθησης της προηγούμενης ταινίας του με τίτλο Harbour of Hope, η οποία αφηγείται τις ιστορίες τριών ανθρώπων που επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και έφτασαν στο λιμάνι του Μάλμε στη Σουηδία, όπου έκαναν μια νέα αρχή στη ζωή τους. «Ταξιδεύοντας πολύ για την προώθηση του εν λόγω ντοκιμαντέρ και συναντώντας διαφορετικές αντιδράσεις από το κοινό, ένα βράδυ μετά από μια προβολή μια ηλικιωμένη κυρία μου είπε πως αναγνώρισε τον εαυτό της ως παιδί σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία που εμφανίστηκε στην ταινία. Αυτό ήταν το έναυσμα», είπε ο δημιουργός. Και πρόσθεσε: «Από εκεί που μου φαινόταν αδύνατο να βρεθούν άνθρωποι από ένα αρχειακό υλικό σχεδόν 70 ετών, η τηλεοπτική προβολή του προηγούμενου ντοκιμαντέρ έφερε κοντά μας κι άλλα άτομα, τα οποία έγιναν πρωταγωνιστές του Κάθε πρόσωπο έχει όνομα». Σε ερώτηση για το εάν το ντοκιμαντέρ του διαθέτει προσωπικά στοιχεία, ο σκηνοθέτης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εφόσον καταπιάνομαι με τόσο σκληρές και συγκινητικές ιστορίες, ως άνθρωπος και ντοκιμαντερίστας, θεωρώ τιμή μου να μείνω, να δω την ταινία και να κλάψω μαζί με τους θεατές, πόσω μάλλον όταν οι ίδιοι είναι πρωταγωνιστές».
Μακριά από την Ευρώπη, με φόντο τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ντοκιμαντέρ Ο άνθρωπος της πλατείας του Κάσπερ Φερκάικ εστιάζει στον Ρόμπερτ Γκρόντεν, έναν άνθρωπο που υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας του Τζον Κένεντι. Ο Γκρόντεν έχει έκτοτε αφιερώσει την ζωή του στην αναζήτηση της αλήθειας που κρύβεται πίσω από τη δολοφονία, μέσα από θεωρίες συνωμοσίας και όχι μόνο. Με αφορμή αυτή την πληροφορία, ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε στο πόσο εμμονικό μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο: «Αναρωτιέται κανείς αν είναι όντως θέμα χαρακτήρα μια τέτοια εμμονή. Όταν ξεκίνησα να κάνω την ταινία, αναρωτήθηκα αν θα μπορούσα να αποτυπώσω αυτή την εμμονή του ήρωά μου. Η στιγμή της δολοφονίας ήταν μια στιγμή για την οποία ενδιαφέρθηκαν πολλοί, γιατί είχαν την αίσθηση ότι έχασαν κάτι πολύ προσωπικό τους εκείνη την ημέρα, ήταν κάτι που δεν ήθελαν να το αφήσουν να φύγει. Το ίδιο συνέβη και στον Γκρόντεν, ο οποίος έχει παραμείνει σε εκείνη την ημέρα του 1963». Ο κ. Φερκάικ πρόσθεσε αναφορικά με τον πρωταγωνιστή του ντοκιμαντέρ: «Δεν ήθελα να κάνω μια ταινία για τις θεωρίες συνωμοσίας, δεν είναι αυτό το ζητούμενο στην υπόθεση του Γκρόντεν. Η ζωή του καταστράφηκε από αυτό το συμβάν, αφού προσπάθησε να πιαστεί από κάτι που ήταν πολύ μεγαλύτερο από τον ίδιο». Απαντώντας σε ερώτηση για το πόσο εύκολο ήταν να προσεγγιστεί ένας τέτοιος χαρακτήρας, ο σκηνοθέτης υπογράμμισε: «Ο Γκρόντεν είναι κάτι σαν ζωντανός θρύλος. Την περίοδο της δολοφονίας του Κένεντι, όταν η κυβέρνηση στην Αμερική άλλαζε και ο κόσμος ένιωθε ότι τους έκρυβε κάτι, ο Γκρόντεν έδωσε στον λαό αυτό που ζητούσε: πληροφορίες για την δολοφονία και την υπόθεση Κένεντι, με αποτέλεσμα να αποσπάσει την προσοχή του κοινού. Εγώ τον πλησίασα τονίζοντας ότι θέλω να επικεντρωθώ σε εκείνον, κάτι που μέχρι τώρα κανείς δεν είχε νιώσει την ανάγκη να κάνει».
Στη συνέχεια, το λόγο πήρε η Ευαγγελία Κρανιώτη, η οποία μίλησε για το ντοκιμαντέρ της Εξωτικά, ερωτικά κτλ., το οποίο αναφέρεται στα εφήμερα πάθη γυναικών και ναυτικών. Η σκηνοθέτιδα, η οποία για τις ανάγκες των γυρισμάτων βρέθηκε ως μοναδική γυναίκα μέσα σε πλοία με ανδρικό πλήρωμα, μίλησε για την εμπειρία της: «Το να θέλω να μπω σε ένα πλοίο δεν ήταν κάτι που συνέβη αυτόματα. Όλο αυτό ξεκίνησε από μια έκθεση φωτογραφίας που είχα κάνει και αφορούσε σε φωτογραφίες ναυτών με πόρνες, ακόμη και παλιότερες που χρονολογούνταν το 1960. Έπειτα, μου γεννήθηκε η ανάγκη να αξιοποιηθεί ή να μεγαλώσει το ήδη υπάρχον αρχειακό υλικό. Κάπως έτσι βρέθηκα σε ένα πλοίο, μετά τα πλοία έγιναν πολλά, και ήμουν έτοιμη να ζήσω αυτήν την εμπειρία, με αρκετές εντάσεις αλλά και στιγμές μοναξιάς». Σε ερώτηση για το πότε αποφάσισε να κάνει ταινία ένα θέμα το οποίο συγκέντρωνε για καιρό σε φωτογραφίες, η κ. Κρανιώτη εξήγησε: «Μόνο όταν βρήκα τον πρωταγωνιστή μου σε ένα πλοίο, εμπνεύστηκα να κάνω μια ταινία που θα ακολουθούσε μια γραμμική αφήγηση, που θα ήταν ένας διάλογος του καλλιτέχνη με την δουλειά του σε ένα άλλο επίπεδο». Απαντώντας σε ερώτηση για το εάν οι ναυτικοί ζουν σε έναν ρομαντικό κόσμο, η σκηνοθέτιδα τόνισε: «Αν και δεν βρισκόμαστε στον κόσμο του Νίκου Καββαδία, οι ναυτικοί μπορούν ακόμη και σήμερα να βιώσουν αντικειμενικά τη συνθήκη του να ζουν παράλληλες ζωές με διαφορετικούς, κάθε φορά, έρωτες».
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη Τύπου, ο Μαξιμίλιαν Χάσλμπεργκερ μίλησε για το ντοκιμαντέρ του Οι ανθρωπιστές, το οποίο καταρρίπτει τα κοινωνικά ταμπού που αφορούν στη σεξουαλικότητα ανθρώπων με αναπηρία. Ο σκηνοθέτης επεσήμανε σχετικά: «Από την αρχή, επειδή η ταινία συνδυάζει το ντοκιμαντέρ με την μυθοπλασία κάτω από την θεματική της αναπηρίας και της σεξουαλικότητας, ήταν πρόθεσή μου να υπάρξει μια διαλεκτική σχέση με αυτή την κατηγορία ανθρώπων, που συχνά πέφτουν θύματα διακρίσεων». Αναφερόμενος στο κατά πόσο το ντοκιμαντέρ του ισορροπεί ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, ο δημιουργός σημείωσε: «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι βρισκόμαστε μέσα σε μια ‘’δίνη’’ που ισορροπεί μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Όσο καιρό εργάζομαι στο χώρο του ντοκιμαντέρ, παρατηρώ ότι υπάρχουν συζητήσεις για την αυθεντικότητα και την πραγματικότητα, καθώς και πεπαλαιωμένες απόψεις για το τι τελικά μπορεί να κάνει ένα ντοκιμαντέρ. Και δεν έχει σημασία τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα, καθώς οι καθημερινές συνθήκες μας αναγκάζουν να υποκρινόμαστε συνεχώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός πως όταν το κοινό δει μια κάμερα, στρέφεται κατευθείαν σε αυτή». Σε ερώτηση για το πώς αποφάσισε να μιλήσει για τη σχέση μεταξύ σεξουαλικότητας και αναπηρίας, ζήτημα που κάποτε θεωρούνταν ταμπού, ο κ. Χάσλμπεργκερ υπογράμμισε: «Ο κόσμος, ειδικά στις δυτικές κοινωνίες αλλάζει άποψη πάνω σε αυτό το ζήτημα. Σιγά σιγά, αλλά σταδιακά σημειώνεται πρόοδος, γι’ αυτό και κάθε κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση –ακόμη και αυτό το ντοκιμαντέρ- είναι ένα βήμα παραπάνω».
