ΤΕΛΕΤΗ ΛΗΞΗΣ
Οι τίτλοι τέλους του επετειακού 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έπεσαν την Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2009, σε μια λαμπρή τελετή που πραγματοποιήθηκε στον κινηματογράφο Ολύμπιον. Το κοινό της διοργάνωσης με συγκίνηση και ενθουσιασμό γιόρτασε τα γενέθλια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου και ανανέωσε το ραντεβού του για την επόμενη χρονιά.
Ο παρουσιαστής της τελετής λήξης, ηθοποιός Χρήστος Λούλης, καλωσόρισε τους θεατές και τους επίσημους προσκεκλημένους και τους κάλεσε σε ένα τρισδιάστατο κινηματογραφικό ταξίδι προς αναζήτηση της απάντησης στο ερώτημα που έθεσε φέτος το Φεστιβάλ, «Why cinema now?». Φινάλε θρυλικών ταινιών, κινηματογραφικές στιγμές που έχουν γράψει ιστορία, πέρασαν από την οθόνη του Ολύμπιον, σβήνοντας τα 50 κεριά του θεσμού, σε μία τελετή που σκηνοθέτησε ο Άγγελος Φραντζής σε παραγωγή Sambo Events-Μιχάλης Αργυρού.
Αμέσως μετά το λόγο πήρε η διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Δέσποινα Μουζάκη, η οποία φανερά συγκινημένη, εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά και την ικανοποίηση που έχει εισπράξει όλα αυτά τα χρόνια, διευθύνοντας έναν από τους πιο ζωηρούς, αντισυμβατικούς θεσμούς. «Είμαι χαρούμενη που το στοίχημα έχει κερδηθεί. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι μια έγκυρη, ανοιχτή, ανήσυχη, εξωστρεφής καλλιτεχνική - και όχι μόνο - γιορτή. Ό, τι κατάφερε το Φεστιβάλ, το κατάφερε με ομαλές εξελίξεις και όχι με ρήξεις, η δημιουργική συνέχεια της διεθνούς περιόδου του αποδεικνύει ότι υπάρχουν περιθώρια εξέλιξης. Είμαι χαρούμενη που όλα αυτά τα χρόνια το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αποδείχτηκε ένας ζωντανός οργανισμός που έπιανε τα μηνύματα των τεχνολογικών και κοινωνικών εξελίξεων», τόνισε χαρακτηριστικά. «Πίστευα και πιστεύω ότι η δουλειά που όλοι οι επαγγελματίες του χώρου μας υπηρετούμε χρειάζεται ελευθερία και ελευθερία σημαίνει καινοτομία, τέχνη, ρίσκο. Καταλαβαίνω την αγωνία των φίλων που δεν βρίσκονται μαζί μας και απέχουν από το φετινό Φεστιβάλ, είναι η αγωνία που έχουμε όλοι. Η αγωνία για το παρόν και το μέλλον του κινηματογράφου, για την ύπαρξη του, τις εικόνες του, την επικοινωνία του με το κοινό, την επιβράβευση των καλύτερων. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου ενώνει τη φωνή του με τις φωνές των συναδέλφων που επέλεξαν από άλλη θέση να διεκδικήσουν τα ίδια πράγματα. Διεκδικούμε έναν νέο νόμο για τον κινηματογράφο και αναμένουμε από την πολιτεία να τηρήσει την υπόσχεση της», σημείωσε η κ. Μουζάκη και συμπλήρωσε: «Αισθάνομαι ικανοποιημένη που με τον Γιώργο Χωραφά πετύχαμε το Φεστιβάλ να είναι ένας θεσμός ανταγωνιστικός, πρωτοποριακός και διαρκώς αναπτυσσόμενος. Μια ήρεμη δύναμη που εξελίσσεται. Eπιλέξαμε την πολυσυλλεκτικότητα από την εσωστρέφεια». Η κ. Μουζάκη τόνισε ακόμη ότι η μακροημέρευση του Φεστιβάλ για τα επόμενα 50 χρόνια εξαρτάται από τους θεατές που δίνουν νόημα στις ταινίες του, στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης που αγαπά το Φεστιβάλ και χωρίς αυτή ο ελληνικός κινηματογράφος θα ήταν άχρωμος και ξεθυμασμένος, την πολιτεία και τους χορηγούς που στηρίζουν το Φεστιβάλ, τους δημοσιογράφους και τους κριτικούς, τους εργαζόμενους και τους εθελοντές του Φεστιβάλ που εργάζονται για να πετύχει αυτή η διοργάνωση, ενώ επεσήμανε ότι «το πιο μεγάλο ευχαριστώ το χρωστάμε στους δημιουργούς και τους κινηματογραφιστές, τους μοντέρ, τους παραγωγούς, σε όσους και όσες συνεισφέρουν στο υπέροχο παραμύθι του κινηματογράφου. Κλείσαμε τα 50, πάμε στο μέλλον με ορμή».
Η διαδικασία απονομής των βραβείων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου ξεκίνησε με πρώτο αυτό της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ). Ο πρόεδρος της ΠΕΚΚ, Ανδρέας Τύρος απένειμε το βραβείο συμβολικά στον εξώστη β’ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. «Η ΠΕΚΚ διαπιστώνει ότι, μετά από τρεις φορές, παλαιότερα, τέταρτη φέτος, δεν υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες για την απονομή βραβείου στην καλύτερη ελληνική ταινία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η γιορτή για τα 50 χρόνια του, δεν είναι, δυστυχώς, γιορτή και για το ελληνικό σινεμά. Μπορεί να νιώθουμε δικαιωμένοι για την πρότασή μας να διεθνοποιηθεί ο θεσμός, αυτή την ώρα όμως, δεν νιώθουμε ευχαριστημένοι, επειδή, αν και έγκαιρα εναντιωθήκαμε στον τρόπο απονομής των Κρατικών Βραβείων, δεν ακουστήκαμε –και να σήμερα τα αποτελέσματα. Λέμε ξανά «ναι» στη Θεσσαλονίκη και τη σχέση εμπιστοσύνης κι υποστήριξης ανάμεσα στην πόλη, στο θεσμό και στον ελληνικό κινηματογράφο γενικότερα. Γι’ αυτό, αποκαθιστώντας μια φετινή παράλειψη, τιμούμε ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του θεσμού, απονέμοντας συμβολικά το βραβείο μας στον εξώστη β’, όαση ελευθερίας και αναζήτησης αξιών σε καιρούς δύσκολους, πριν εκφυλιστεί και παρεκτραπεί».
Στη συνέχεια η σκηνογράφος και ενδυματολόγος Δήμητρα Λαμπρέτσα απένειμε το βραβείο τεχνικής αρτιότητας από την Ένωση Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου Τηλεόρασης – ΟΤ (ΕΤΕΚΤ) στην ταινία Μετάλλιο Τιμής του Κάλιν Πέτερ Νέτσερ, ο οποίος τόνισε ότι «το βραβείο δεν ανήκει μόνο σ’ εμένα, αλλά στους ηθοποιούς και τους συνεργάτες μου».
Ακολούθως ανέβηκε στη σκηνή ο διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων και Εταιρικής Επικοινωνίας της Αθηναϊκής Ζυθοποίιας Μηνάς Μαυρικάκης για να απονείμει τα βραβεία κοινού Fischer. Το βραβείο Βαλκανικής Ταινίας που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 3.000 ευρώ του τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια απονεμήθηκε στην ταινία Ταξίδια του Μέλιτος του σκηνοθέτη Γκόραν Πασκάλιεβιτς. Το βραβείο Κοινού FISCHER του τμήματος DigitalWave, που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 3.000 ευρώ, απονεμήθηκε στην ταινία, Το τελευταίο Τραγούδι του Έλβις, του Βασίλη Ραϊση. Το βραβείο του Ελληνικού Προγράμματος που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 4.000 ευρώ, δόθηκε στην ταινία Μπιλόμπα της Σοφίας Παπαχρήστου. Τέλος το βραβείο του Διεθνούς Διαγωνιστικού που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 4.000 ευρώ, απονεμήθηκε στην ταινία, Σταυροδρόμια Ζωής των Σκαντάρ Κόπτι και Γιαρόν Σάνι.
Αμέσως μετά η θεαματική «εισβολή» της χορευτικής ομάδας Lindy Hop Greece διέκοψε την απονομή των βραβείων και γέμισε την αίθουσα του Ολύμπιον με χρώμα, κέφι και πολύ χορό. Οι θεατές παρακολουθούσαν εκστασιασμένοι και συμμετείχαν στο ρυθμό των swing χορευτικών της ομάδας, η οποία αναπαριστούσε τη σκηνή της γνωστής ταινίας Swing Kids. Το ξαφνικό χορευτικό διάλειμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου τελείωσε με την εμφάνιση δύο «γερμανών» αστυνομικών του 1920, οδηγώντας τους «άτακτους» swingers έξω από την αίθουσα και εισπράττοντας το χειροκρότημα του κοινού.
Έπειτα ανέβηκε στο βήμα ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο οποίος απένειμε το βραβείο «Σινεμά και Πόλη» που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 15.000 ευρώ στην ταινία Αίμα και Βροχή του Χόρχε Νάβας. Ο κ. Παπαγεωργόπουλος τόνισε ότι το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πέρασε μέσα από μια κρίση και βγήκε διπλά κερδισμένο.
Η Ιφιγένεια Ταξοπούλου, σύμβουλος του Προέδρου της ελληνικής Βουλής σε θέματα Πολιτισμού, ανέβηκε στη σκηνή και απένειμε το βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 15.000 ευρώ στην ταινία Λίβανος του Σαμιουέλ Μαόζ. «Εκ μέρους του Προέδρου της Βουλής, κυρίου Φίλιππου Πετσάλνικου, θα θέλαμε να ευχηθούμε μακροημέρευση και επιτυχία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο τηλεοπτικός σταθμός της Βουλής των Ελλήνων απονέμει για πέμπτη συνεχή χρονιά το βραβείο «Ανθρώπινες αξίες», σε μια ταινία της παγκόσμιας, ανεξάρτητης κινηματογραφικής παραγωγής, από το πρόγραμμα του φεστιβάλ “Ημέρες Ανεξαρτησίας”. Φέτος, πρόκειται για μια ταινία που καταφέρνει, περιορίζοντας στο ελάχιστο τα εργαλεία της κινηματογραφικής αφήγησης – τον χώρο, τον χρόνο, τα πρόσωπα – να αποτυπώσει σε όλη της την έκταση τη φρίκη του πολέμου», σημείωσε η κ. Ταξοπούλου. Παραλαμβάνοντας το βραβείο του ο σκηνοθέτης είπε χαρακτηριστικά ότι το μόνο που περίμενε από την συμμετοχή του στο Φεστιβάλ ήταν η θερμή ανταπόκριση του κοινού – την οποία και είχε – και εξέφρασε την έκπληξη, αλλά και την χαρά του για την βράβευση αυτή.
Ακολούθως ανέβηκε στη σκηνή ο πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Κριτικών Kινηματογράφου (FIPRESCI), Ρόλαντ Μπέργαν, ο οποίος απένειμε το βραβείο του Επίσημου Διαγωνιστικού Τμήματος στην ταινία Μετάλλιο Τιμής του Κάλιν Πέτερ Νέτσερ και το βραβείο Ελληνικής ταινίας στην ταινία Ο διαχειριστής του Περικλή Χούρσογλου. «Δίνουμε το πιο σημαντικό βραβείο καθώς ως κριτικοί πληρωνόμαστε για να σας λέμε ποιο φιλμ είναι καλό και ποιο όχι», σημείωσε αστειευόμενος ο πρόεδρος της Επιτροπής και συμπλήρωσε: «Είδαμε 21 ταινίες, από τις οποίες 8 ήταν ελληνικές. Είναι κρίμα που δεν είχαμε την ευκαιρία να δούμε ένα πιο αντιπροσωπευτικό κομμάτι του ελληνικού κινηματογράφου». Ο κ. Νέτσερ ευχαρίστησε τους κριτές και τόνισε ότι πάντα ήθελε το βραβείο της Διεθνούς Επιτροπής FIPRESCI. Παίρνοντας το λόγο ο σκηνοθέτης Περικλής Χούρσογλου αφιέρωσε το βραβείο στην οικογένεια του και ειδικότερα στον πατέρα του και πρόσθεσε: «Πάλι καλά που υπάρχουν και οι ξένοι κριτές. Άκουσα έναν σκληρό λόγο από τους έλληνες κριτικούς, αλλά τα εμπόδια πιστεύω ότι μας κάνουν καλύτερους».
Στη συνέχεια προβλήθηκε το καθιερωμένο ολιγόλεπτο βίντεο από το making of του 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου, στο οποίο καλλιτέχνες και δημιουργοί που επισκέφθηκαν τη διοργάνωση έδωσαν τη δική τους απάντηση στο ερώτημα «Why cinema now?».
Ο Χρήστος Λούλης κάλεσε αμέσως μετά στη σκηνή τα μέλη της Κριτικής Επιτροπής για το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα προκειμένου να απονείμουν τα βραβεία του επίσημου διαγωνιστικού του 50ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ο σκηνοθέτης Λαβ Ντίαζ απένειμε ειδικές μνείες στην ηθοποιό Καταρίνα Σούτλερ για την ταινία Θα ‘ρθει η μέρα της Σουζάνε Σνάιντερ, καθώς και στην ταινία Τα αγόρια απ’ το Μπακάλ του Ράλστον Τζόβερ για το σενάριο και το θέμα της.
Ο σχεδιαστής παραγωγής Εουχένιο Καμπαγιέρο, απένειμε το βραβείο Καλλιτεχνικής Επίτευξης στην ταινία «Ο αγνοούμενος» του Λι Σέο. Η Λίσι Μπελές, διευθύντρια πωλήσεων στην Εταιρία Δανών Παραγωγών, απένειμε το βραβείο Σεναρίου εξ ημισείας στους Σκάνταρ Κόπτι και Γιάρον Σάνι για την ταινία Σταυροδρόμια της Ζωής των ιδίων, καθώς και στον Τούντορ Βόϊκαν για την ταινία Μετάλλιο Τιμής του Κάλιν Πέτερ Νέτσερ.
Αμέσως μετά η ηθοποιός Μιριάνα Καράνοβιτς απένειμε το βραβείο ανδρικής ερμηνεία στον Βίκτορ Ρέμπεντζιουκ για την ερμηνεία του στην ταινία Μετάλλιο Τιμής του Κάλιν Πέτερ Νέτσερ. Ο σκηνοθέτης Γκιόργκι Πάλφι απένειμε το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στη Ρουθ Νίρερε για την ερμηνεία της στην ταινία Η μέρα που ο Θεός έφυγε ταξίδι του Φιλίπ βαν Λέου. Ο σκηνοθέτης Έιμος Πόου απένειμε το βραβείο σκηνοθεσίας στον Ριγκομπέρτο Περεσκάνο για την ταινία του Προορισμός: Βορράς.
Στη συνέχεια ο παραγωγός Τζέρεμι Τόμας απένειμε το ειδικό βραβείο Κριτικής Επιτροπής – Αργυρός Αλέξανδρος, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 25.000 ευρώ, στην ταινία Μετάλλιο Τιμής του Κάλιν Πέτερ Νέτσερ.
Τέλος, ο σκηνοθέτης Βέρνερ Χέρτζογκ, τιμώμενο πρόσωπο της φετινής διοργάνωσης, απένειμε το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το βραβείο Καλύτερης ταινίας – Χρυσός Αλέξανδρος, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 40.000 ευρώ στην ταινία Σταυροδρόμια Ζωής των Σκαντάρ Κόπτι και Γιαρόν Σάνι.
Η ολοκλήρωση της απονομής των βραβείων του 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έφερε στη σκηνή όλους τους βραβευθέντες δημιουργούς, οι οποίοι μαζί με τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Γιώργο Χωραφά και τη διευθύντρια Δέσποινα Μουζάκη βγήκαν μια αναμνηστική φωτογραφία γιορτάζοντας μισό αιώνα Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Λίγο πριν πέσει η αυλαία του 50ου Φεστιβάλ, η ηθοποιός Αν Κοσινί, πρωταγωνίστρια της ταινίας Αγριόχορτα του Αλέν Ρενέ που προβλήθηκε αμέσως μετά, ανέβηκε στη σκηνή και αιφνιδίασε τους θεατές βγάζοντας και πετώντας το σακάκι της, δίνοντας μια υπόσχεση πως όσα ακολουθήσουν στην ταινία θα είναι ακόμη πιο ενδιαφέροντα. Η 50η διοργάνωση έκλεισε με την προβολή της ταινίας του Αλέν Ρενέ, ανανεώνοντας το ραντεβού με το κοινό για την επόμενη χρονιά.
Την τελετή λήξης τίμησαν με την παρουσία τους ο Αλέξης Τσίπρας Πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ και του Συνασπισμού της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας, η βουλευτής επικρατείας Διονυσία Αυγερινοπούλου, ο βουλευτής Σάββας Εμινίδης, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Νεολαίας Θεσσαλονίκης Βασίλης Γάκης, o έλληνας Πρόξενος στην Τεχεράνη Κωνσταντίνος Πασσάλης, ο Γενικός Πρόξενος της Γερμανίας Walter Leuchs, o Υποπρόξενος της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη Sezai Tolga Simsir, ο αντιπρόεδρος του Ε.Κ.Κ. Δημήτρης Σοφιανόπουλος, ο πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών Χάρης Παπαδόπουλος, ο διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης Julien Chiappone–Luchesi, ο Διευθυντής του Γερμανικού Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης Karl-Heinz Thalmann, ο Πρόεδρος του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Γιώργος Μυλωνάς και ο διευθυντής του Μουσείου Βασίλης Κεχαγιάς, η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Πολυξένη Βελένη, ο Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Βαγγέλης Ιωακειμίδης, η Πρόεδρος του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κατερίνα Κοσκινά, η Διευθύντρια του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Μαρία Τσαντσάνογλου, η Διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Συραγώ Τσιάρα, η Πρόεδρος του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Ξανθίππη Σκαρπιά-Χόϊπελ, η αντιπρύτανης του Α.Π.Θ. Αθανασία Τσατσάκου, ο Πρόεδρος της Σχολής Κινηματογράφου Νικόλαος Τσινίκας, η καθηγήτρια στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Αικατερίνη Δούκα Καμπίτογλου, οι Φιλίπ Τσιάρας, Σεραφείμ Φυντανίδης, Μπήλιω Τσουκαλά, Μάκης Τρικούκης, Γιώργος Καρυπίδης, Μαίρη Μουγιακάκου, ο σκηνοθέτης Νίκος Παναγιωτόπουλος, Άρης Προδρομίδης, Κατερίνα Καμάρα, Νίκος Μπιλιλής, Λάμπης Ταγματάρχης και πολλοί ακόμα εκπρόσωποι του πνεύματος και του καλλιτεχνικού χώρου.
