ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Συνέντευξη τύπου παρέθεσαν το πρωί της Δευτέρας, 22 Νοεμβρίου 2004, στην Αποθήκη Γ’ του Λιμανιού Θεσσαλονίκης, τα μέλη της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής του 45ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο διευθυντής του Φεστιβάλ, Μιχάλης Δημόπουλος παρουσίασε τα μέλη της κριτικής επιτροπής, η οποία απαρτίζεται από τους: Miklos Jancso, Arsinee Khanjian, Alexander Payne, Valerio Adami, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, Donald K. Ranvaud και Kent Jones.
Μιλώντας για τον πρόεδρο της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής, ο κ. Δημόπουλος τόνισε ότι ο Miklos Jancso είναι ένας μεγάλος σκηνοθέτης παγκοσμίως, ο οποίος δεν σταμάτησε να κάνει ταινίες, αν και δυστυχώς πολλές από αυτές δεν φτάνουν στην Ελλάδα. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι στην δεκαετία του ’70 πολλές ταινίες του Miklos Jancso ήρθαν στην Ελλάδα, ενώ αποτέλεσαν και σημείο αναφοράς για άλλους σκηνοθέτες. Ο κ. Δημόπουλος μίλησε και για την ηθοποιό Arsinee Khanjian, η οποία ήρθε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1992. Αναφέρθηκε στην πλούσια σταδιαδρομίας της και ξεχώρισε την ταινία «Το ταξίδι της Φελίσια», όπου πρωταγωνίστησε.
Μιλώντας για τον σκηνοθέτη Alexander Payne, ο διευθυντής του Φεστιβάλ επισήμανε ότι έχει ελληνική καταγωγή και πρόσθεσε ότι είχε έρθει στο Φεστιβάλ πριν πέντε χρόνια. Μάλιστα, τότε, η ταινία του «Πολίτης Ρουθ» είχε ενθουσιάσει κοινό και κριτικούς, ενώ φέτος θα προβληθεί η ταινία του «Sideways». Φίλο χαρακτήρισε ο κ. Δημόπουλος και τον γνωστό Αμερικανό κριτικό κινηματογράφου, Kent Jones, ο οποίος είναι συντάκτης στο γνωστό περιοδικό «Film Comment», ενώ συνεργάστηκε με διάσημους σκηνοθέτες, όπως ο Μάρτιν Σκορτσέζε. Ο κ. Δημόπουλος μίλησε και για τον ζωγράφο Valerio Adami, «έναν από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες», όπως τον χαρακτήρισε, ενώ αναφέρθηκε και στον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο που μετρά τουλάχιστον 40 χρόνια ενεργούς παρουσίας στην κριτική κοινότητα. Επίσης, ο διευθυντής του Φεστιβάλ, παρουσίασε και τον γνωστό παραγωγό, Donald K. Ranvaud, ο οποίος διακρίνεται για την αγάπη του για την Βραζιλία, ενώ η ταινία «Cidade de Deus», της οποίας έκανε την παραγωγή, προτάθηκε για Όσκαρ το 2004.
Μαθαίνεις μια γλώσσα στο...κρεβάτι
Ο πρόεδρος της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής, Miklos Jancso, εξέφρασε τη χαρά του που βρίσκεται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και είπε ότι λυπάται που δεν μιλά όχι μόνο την ελληνική γλώσσα, αλλά και ούτε και την οικουμενική, που είναι η αγγλική.«Τότε πιστεύαμε ότι η γαλλική γλώσσα θα ήταν η οικουμενική, αλλά κάναμε τεράστιο λάθος», δήλωσε. Ο κ. Jancso θυμήθηκε ένα περιστατικό που είχε ζήσει, όταν τον είχαν καλέσει στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ για να διδάξει. Όπως τόνισε, οι φοιτητές τον ρωτούσαν πώς θα μπορούσαν να γυρίσουν μια καλή ταινία, αλλά εκείνος δεν ήξερε πώς να τους απαντήσει.
Το μάθημα το έκανε στην γαλλική γλώσσα και ο υπεύθυνος του τμήματος του έλεγε ότι καλύτερα που το κάνει στα γαλλικά, γιατί στο Χάρβαρντ πήγαιναν γόνοι πλούσιων οικογενειών, οι οποίοι οφείλουν να γνωρίζουν γαλλικά. «Αυτό που του απάντησα ήταν ότι τα γαλλικά τα διδάσκω, αλλά ο καλύτερος τρόπος για να μάθεις μια γλώσσα, είναι στο κρεβάτι», δήλωσε ο κ. Jancso. Και πρόσθεσε ότι μιλάει γαλλικά, ιταλικά και λίγα ρωσικά, αλλά όχι αγγλικά. Μάλιστα, θυμήθηκε ότι τότε τον είχαν πλησιάσει κάποιες νεαρές κοπέλες, πρόθυμες να του μάθουν...αγγλικά, αλλά εκείνος απάντησε: «είναι πολύ αργά, γιατί παντρεύτηκα».
Δύσκολη η κριτική ταινιών
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Jancso τόνισε ότι είναι δύσκολη αποστολή να κρίνεις ταινίες. «Οι νέοι σκηνοθέτες έχουν πολύ ταλέντο και γι’ αυτό η δουλειά μας θα είναι δύσκολη», είπε χαρακτηριστικά. Παράλληλα, πρόσθεσε ότι «επειδή στο Φεστιβάλ με κάλεσε ο φίλος μου, Θεόδωρος Αγγελόπουλος, τον οποίο εκτιμώ, είμαι σίγουρος ότι θα περάσουμε καλά και θα δούμε ωραίες ταινίες». Σχολιάζοντας την πορεία του κινηματογράφου σήμερα, ο πρόεδρος της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής υποστήριξε ότι είναι δύσκολο να την κρίνει, καθώς ο ίδιος πηγαίνει στο σινεμά μόνο ως θεατής. «Υπάρχουν αξιόλογες και μη ταινίες. Ωστόσο, δεν μ’ αρέσει το στυλ του κινηματογράφου σήμερα. Εμείς, ως κριτική επιτροπή, θα δούμε ταινίες και θα αποφασίσουμε», είπε ο κ. Jancso.
Διαφορές ευρωπαϊκού και αμερικανικού κινηματογράφου
Κληθείς να σχολιάσει την πορεία του ευρωπαϊκού και αμερικανικού κινηματογράφου, ο Kent Jones επισήμανε ότι είναι δύσκολο να μιλήσει για κάτι τέτοιο, γιατί πρόκειται για διαφορετικά είδη. Όπως ανέφερε, μπορεί να μιλήσει κάποιος για ένα είδος τάσης: το να γίνονται ταινίες στην αγγλική γλώσσα. «Είμαι ευγνώμων, πάντως, που γίνονται ταινίες με διαφορετικό τρόπο, χωρίς έμφαση στα οικονομικά μεγέθη και τη σύγχρονη τεχνολογία», είπε ο κ. Jones. Από την πλευρά του, ο Alexander Payne είπε ότι υπάρχουν καλές και κακές ταινίες και πρόσθεσε: «Aυτό που δεν συμπαθώ στον αμερικανικό κινηματογράφο είναι η κυριαρχία του. Και με λυπεί η παρακμή των λεγόμενων εθνικών ταινιών». Επίσης, τόνισε ότι οι Η.Π.Α. πάσχουν από ταινίες που εστιάζουν τον άνθρωπο, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, ο οποίος είναι κυρίως ανθρωποκεντρικός.
Ο Valerio Adami επισήμανε ότι η γενιά του βγήκε από έναν πόλεμο και διαμορφώθηκε από τον κινηματογράφο. Στην εποχή του, μάλιστα, ο κινηματογράφος θεωρείτο ένας χώρος αμρτωλός και το να πάει μια κοπέλα στο σινεμά ήταν ύποπτο. «Το ευρωπαϊκό σινεμά έχει πάντα μια σχέση με την εικόνα, με τη μεταφορά και την αλληγορία. Ο αμερικανικός κινηματογράφος, όμως, εξαρτάται από τις νέες τεχνολογίες», τόνισε ο κ. Adami.
Διαφορετική αίσθηση
Ο κριτικός κινηματογράφου, Γιάννης Μπακογιαννόπουλος επισήμανε ότι η θέση του ως μέλους της Δεθνούς Κριτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ, του δημιουργεί μία διαφορετική αίσθηση για τα πράγματα. «Είναι θέμα οπτικής γωνίας», δήλωσε και πρόσθεσε ότι είναι διαφορετικός ο τρόπος που αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα όταν ασκείς μάχιμη κριτική, διαφορετικός όταν είσαι διοικητικό στέλεχος και διαφορετικός όταν είσαι μέλος κριτικής επιτροπής, οπότε πρέπει να δεις τα νέα ρεύματα και να μπορέσεις να εντοπίσεις στις καινούργιες παραγωγές ποια είναι αυτή που θα ξεχωρίσει μελλοντικά.
Όπως τόνισε, εάν δει κάποιος τις ταινίες που έχουν προβληθεί για πρώτη φορά στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια, θα διαπιστώσει ότι πολλοί σκηνοθέτες αυτών των ταινιών έχουν πλέον καθιερωθεί παγκοσμίως. Από την πλευρά του, ο κ. Donald K. Ranvaud είπε ότι πολλοί γνωρίζουν τον ελληνικό κινηματογράφο, όχι μόνο μέσα από το Φεστιβάλ, αλλά και από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Επίσης, τόνισε ότι η θέση του ελληνικού κινηματογράφου είναι αρκετά ισχυρή και πρόσθεσε ότι η αντίληψη όλων έχει διαμορφωθεί σημαντικά και έχει επικεντρωθεί σε νέα ταλέντα. «Οι ταινίες που βραβεύονται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αναγνωρίζονται διεθνώς. Αδημονώ να δω ταινίες πρωτοεμφανιζόμενων σκηνοθετών και προσδοκώ να συνεχίσουν να κάνουν καλές ταινίες. Έρχομαι πρώτη φορά στο Φεστιβάλ και πιστεύω ότι θα είναι μια συναρπαστική εμεπιρία», επισήμανε ο κ. Ranvaud.
Ο ρόλος των γυναικών
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για την εξέλιξη του ρόλου των γυναικών στον κινηματογράφο, η Arsinee Khanjian τόνισε ότι οι γυναίκες υπήρχαν από την αρχή στο χώρο. Ωστόσο, το ζήτημα είναι κατά πόσο μπορούν να κάνουν περισσότερα. Όπως είπε, με δεδομένα τον πολιτισμό και τη νοοτροπία, στις Η.Π.Α. οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται, παρά το γεγονός ότι το θέμα του φύλου απασχολεί τους Αμερικανούς. Στην Ευρώπη, τα πράγματα είναι διαφορετικά, καθώς γίνεται λόγος για κινηματογράφο γυναικών. «Η θηλυκότητα του κινηματογράφου ήταν πάντα ένα κομμάτι του, αλλά δεν έχει εξαπλωθεί. Το σημαντικό είναι να δούμε πώς η τεχνολογία επηρεάζει το συγκεκριμένο θέμα και πώς βλέπουμε τα πράγματα. Το θέμα είναι πώς μπορούν οι γυναίκες να πάψουν να φοβούνται να κάνουν αυτό το ταξίδι και πώς να αντιληφθούν ότι η ιστόρια είναι ίδια, ακόμη κι αν την αφηγείται μία αντρική φωνή», είπε η κ. Khanjian.
Σε ερώτηση για το αν συμφωνεί με την ένταξη ή μη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κ. Khanjian είπε ότι αισθάνεται μια αμφιθυμία για το θέμα αυτό και αναρωτήθηκε για ποιο λόγο χρησιμοποιήθηκε τώρα το γεγονός της αρμενικής γενοκτονίας, ενώ επί 85 χρόνια στην ιστορία της Τουρκίας κανείς στην Ευρώπη δεν ασχολήθηκε με τα ηθικά θέματα που αφορούν τη χώρα αυτή. «Η Ευρώπη δεν δίνει καθαρή απάντηση. Θέλει να ταυτιστεί με την Τουρκία; Θέλει να μείνει ως έχει; Ή θέλει να μπει η Τουρκία στην Ε.Ε. και να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο βλέπει τον εαυτό της;», επισήμανε η κ. Khanjian.
