Πέντε σκηνοθέτες μιλούν για την ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ

 

Για το σύνθετο θέμα της τρομοκρατίας συζήτησαν πέντε σκηνοθέτες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Σύγχρονα Θέματα: Τρομοκρατία – Η Πολιτική της Βίας», στο πλαίσιο του 6ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ – Εικόνες του 21ου Αιώνα. Στο πάνελ της συνέντευξης Τύπου που δόθηκε την Τετάρτη 17 Μαρτίου, τις απόψεις τους για το θέμα κατέθεσαν ο Ντέηβιντ Όφεκ (Ισραήλ), ο Γιοάβ Σαμίρ (Ισραήλ), ο Τζον Μπλερ (Μ.Βρετανία), η Αμαλία Ζέππου (Ελλάδα) και ο Κώστας Βάκκας (Ελλάδα).

Μιλώντας για την ταινία του «Σημείο Ελέγχου», η οποία αναφέρεται στα ισραηλινά σημεία ελέγχου της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας, ο σκηνοθέτης Γιοάβ Σαμίρ τόνισε πως αν και δεν παρουσιάζει μια ιδιαίτερα θετική εικόνα για τον ισραηλινό στρατό, δεν είχε κανένα πρόβλημα να λάβει την άδεια για να κινηματογραφήσει στην αμφιλεγόμενη περιοχή. «Το γεγονός πως είμαι Ισραηλινός έπαιξε ένα ρόλο σε αυτό. Σε καμία περίπτωση, ένας Παλαιστίνιος δεν θα έπαιρνε μια τέτοια άδεια, αν και βάσει νόμου τα σημεία ελέγχου είναι δημόσιος χώρος κι επομένως δεν απαγορεύεται να βρίσκεται κανείς εκεί».

Στην ταινία «Το Νούμερο 17» ο σκηνοθέτης Ντέηβιντ Όφεκ ασχολείται με τον ανώνυμο νεκρό της βομβιστικής επίθεσης σε ένα λεωφορείο, τον Ιούνιο του 2002, και προσπαθεί να βρει την ταυτότητα αυτού του ανθρώπου που κανείς δεν αναζήτησε. Εξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο προσέγγισε το πολιτικό ζήτημα της διαμάχης Ισραηλινών και Παλαιστινίων, είπε τα εξής: «Η πρόθεσή μου ήταν να πάρω μια μικρή ιστορία μυστηρίου και να προσπαθήσω να την εξερευνήσω. Με αυτό τον τρόπο προσπάθησα να εξερευνήσω την ισραηλινή κοινωνία όπως εξελίσσεται τα τελευταία τρία χρόνια». Σε ότι αφορά τα προσωπικά συμπεράσματα στα οποία κατέληξε, σημείωσε: «Καταρχήν, πρέπει να πω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που συνάντησα στην πορεία δεν ήταν οργισμένοι, ανάμεσα σε αυτούς ήταν και άνθρωποι που είχαν τραυματιστεί. Αλλά πάλι δεν συνέδεαν την τρομοκρατική επίθεση με την κατοχή. Το πρώτο λοιπόν που διαπίστωσα ήταν η αδράνεια των ανθρώπων. Και το δεύτερο, το χάος, πολιτικό και κοινωνικό».

Στην εξέλιξη της τρομοκρατίας στο πέρασμα των χρόνων, στις διάφορες μορφές της καθώς και στον τρόπο προσέγγισης του φαινομένου αναφέρθηκαν ο Τζον Μπλερ, παραγωγός και σκηνοθέτης της τετραλογίας «Η Εποχή του Τρόμου» και ο Κώστας Βάκκας, σκηνοθέτης της ταινίας «Στους λαβύρινθους της τρομοκρατίας». Σύμφωνα με τον κο Βάκκα «Όταν μιλάμε για τρομοκρατία πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν ότι υπάρχουν πολλών ειδών τρομοκρατίες, δεν μπορεί σε μια λέξη να περικλείονται τα πάντα. Υπάρχει η τρομοκρατία που εγώ διαπραγματεύομαι που αφορά κοινωνικές αλλαγές, υπάρχει η τρομοκρατία των απελευθερωτικών κινημάτων (στην Παλαιστίνη και την Ιρλανδία), υπάρχει η φονταμενταλιστική τρομοκρατία των Ισλαμιστών. Υπάρχει δηλαδή διαφορά μεταξύ της αριστερής τρομοκρατίας όπως φαίνεται στην ταινία και της φασιστικής. Σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει, με την παγκοσμιοποίηση τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί, οι νέοι έχουν απολιτικοποιηθεί τελείως, περιθώρια για κοινωνικές αλλαγές δεν υπάρχουν. Βέβαια οι συνθήκες πάντα αλλάζουν αν δει κανείς την ιστορία και θα αλλάξουν και πάλι. Δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει στο μέλλον».

Για τον Τζον Μπλερ σημασία έχει «να μπει κανείς κάτω από την επιφάνεια αυτών των συμπεριφορών που προκαλούν τρομοκρατικές επιθέσεις. Όπως με ενδιαφέρει πολύ να εξετάζω και την πλευρά των ανθρώπων που μισούν την τρομοκρατία. Χρειάζεται απλά να κοιτάξουμε στην μυστηριώδη ιστορία των πολλών αυτοαποκαλούμενων τρομοκρατικών οργανώσεων που επικεντρώθηκαν στις εθνικές και τοπικιστικές διεκδικήσεις την περίοδο του 1960. Στόχος τους πάλι ήταν ο κόσμος όμως όχι με τον τρόπο που εκδηλώνεται σήμερα. Τα πράγματα όμως αλλάζουν. Για να καταλάβουμε το σημερινό φαινόμενο της τρομοκρατίας πρέπει να επικεντρωθούμε στις μεγάλες διαφορές που επικρατούν σήμερα στον κόσμο. Κάθε λαός διαφέρει ως προς τον τρόπο που βλέπει την τρομοκρατία, όπως και κάθε άνθρωπος, ανάλογα με το ήθος του και πρέπει ο κάθε ένας ξεχωριστά να βγάζει τα δικά του συμπεράσματα βλέποντας την ταινία για να διαπιστώσεις αν αυτό που πίστευες αρχικά είναι αλήθεια. Διαφορετικά δεν θα μπορέσουμε να μάθουμε πως να προστατέψουμε τον εαυτό μας και την δημοκρατία».

Με τους συγγενείς των θυμάτων της 17ης Νοέμβρη ασχολήθηκε στην ταινία «Το Στίγμα» η σκηνοθέτιδα Αμαλία Ζέππου. Αυτό που προσπάθησε να αντικατοπτρίσει στην ταινία ήταν, όπως σημείωσε, η αμφιθυμία της ελληνικής κοινωνίας, ένα είδος προκατάληψης κατά των θυμάτων και των οικογενειών τους. Συγκεκριμένα, τόνισε: «Είναι αξιοπαρατήρητο ότι οι συγγενείς των θυμάτων για 27 χρόνια δεν είχαν καν συναντηθεί μεταξύ τους, ντρεπόντουσαν να το ομολογήσουν. Η πολιτεία ποτέ δεν τους στήριξε. Κανείς δεν ήξερε το κοινωνικό φάσμα από το οποίο προερχόντουσαν, ξέρανε τα πέντε γνωστά ονόματα και τίποτε άλλο, ενώ στην πραγματικότητα κάποιοι από αυτούς αντιμετώπιζαν δυσκολίες, δεν είχαν καν σύνταξη. Σε άλλες χώρες δε συνέβη αυτό. Εδώ υπήρχε μια πολλή ιδιαίτερη σιωπή απέναντί τους».