«Το ντοκιμαντέρ είναι η σκηνοθεσία της πραγματικότητας»
Με την ευκαιρία του αφιερώματος στο έργο της, στο πλαίσιο του 6ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ – Εικόνες του 21ου Αιώνα, η Ολλανδή σκηνοθέτιδα Χέντι Χόνιγκμαν παραχώρησε την Τετάρτη 17 Μαρτίου συνέντευξη Τύπου, όπου μίλησε μεταξύ άλλων για την τέχνη του ντοκιμαντέρ, τη σημασία της μουσικής στις ταινίες της, τη σχέση με τους πρωταγωνιστές της, καθώς και για τα μελλοντικά της σχέδια.
Τη μεγάλη της χαρά που βρίσκεται στην Ελλάδα, απολαμβάνοντας τον ήλιο, τη θάλασσα αλλά και όλους αυτούς τους συμπαθητικούς ανθρώπους γύρω της, εξέφρασε η Ολλανδή σκηνοθέτιδα Χέντι Χόνιγκμαν στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε την Τετάρτη.
Η ξεχωριστή δημιουργός που έχει ασχοληθεί με ταινίες μυθοπλασίας αλλά και ντοκιμαντέρ, επικεντρώνοντας με συνέπεια και σπάνια ευαισθησία στον άνθρωπο και την περιπέτεια της ανθρώπινης ψυχής, δήλωσε πως απολαμβάνει περισσότερο το ντοκιμαντέρ και αναφέρθηκε στη σημερινή κατάσταση όσον αφορά τη δημιουργία ταινιών στη χώρα της: «Στην Ολλανδία, για να κάνεις μια ταινία μυθοπλασίας χρειάζεται πολύ χρόνο, καθώς οι επιτροπές χρηματοδότησης ψάχνουν για ταινίες με κάποιο κοινωνικό θέμα. Δεν ξέρω όμως τι εννοούν όταν λένε ‘κοινωνικό’. Δεν θεωρούν κοινωνικό θέμα την φιλία ή τον έρωτα, για παράδειγμα. Είναι μια παράξενη κατάσταση... και χειροτερεύει διαρκώς».
Σχετικά με τις διαφορές ανάμεσα στην μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ, η σκηνοθέτιδα αναφέρθηκε σε ένα άρθρο που διάβασε κάποτε στο οποίο ο δημοσιογράφος ρωτούσε τον Αντρέ Τεσινέ (έναν σκηνοθέτη που η Χόνιγκμαν εκτιμά ιδιαίτερα) για το ποια είναι η ουσία του ντοκιμαντέρ. «Ο Τεσινέ είπε πως το ντοκιμαντέρ είναι η σκηνοθεσία των συναισθημάτων. Εγώ θα πρόσθετα πως είναι επίσης η σκηνοθεσία της πραγματικότητας. Η πραγματικότητα είναι πολύπλοκη και πρέπει να κάνεις τόσες πολλές επιλογές για να την κατανοήσεις, καθώς την ερευνάς. Στο ντοκιμαντέρ έχεις να προετοιμάσεις την πραγματικότητα για να την κινηματογραφήσεις. Φυσικά, στο ντοκιμαντέρ έχεις να κάνεις με αληθινούς ανθρώπους και δεν μπορείς να τους ζητήσεις να κάνουν πράγματα πέρα από τα όρια των δυνατοτήτων τους. Όμως σήμερα δεν υπάρχει σήμερα ντοκιμαντερίστας που δεν προσπάθεια να κάνει τους χαρακτήρες τους να εκφραστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Παρά λοιπόν τις διαφορές τους, τα δύο είδη έχουν πολλά κοινά στοιχεία».
Ποια είναι όμως τα θέματα που την ενδιαφέρουν να εξερευνά στην κινηματογραφική της διαδρομή έως σήμερα; «Νομίζω πως οι ταινίες μου έχουν ένα θέμα και αυτό είναι η μνήμη και η επιβίωση κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες» σημείωσε η σκηνοθέτιδα. Για τον ιδιαίτερα προσωπικό χαρακτήρα των ταινιών της και το ταλέντο της να διεισδύει στους ανθρώπους εκμαιεύοντας από αυτούς συναισθήματα και ιστορίες, μας αποκάλυψε πως δεν έχει κάποιο μυστικό. «Απλά έχω περιέργεια. Όταν ερευνώ ένα θέμα και κυρίως όταν κινηματογραφώ, κάνω πραγματικές συζητήσεις με τους ανθρώπους που συναντάω. Δεν πρόκειται για συνεντεύξεις, Υπό μια έννοια, γνωρίζω την ουσία κάθε ανθρώπου μέσα από μια απλή κουβέντα που μπορεί να κάνει κάποιος σε ένα καφενείο, μια παραλία, σε ένα αεροπλάνο. Εκεί πιστεύω πως μπορούν να γίνουν οι καλύτερες ταινίες. Αρκεί να έχει κανείς περιέργεια για τον άλλον. Είναι η ισορροπία ανάμεσα στο να ξέρεις και να μην ξέρεις. Πιστεύω ότι οι πρωταγωνιστές των ταινιών νιώθουν μια ασφάλεια όταν διαισθάνονται πως ο σκηνοθέτης ενδιαφέρεται γι’ αυτούς».
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στον σημαντικό ρόλο που παίζει η μουσική στις ταινίες της, συνδέοντας την συνεχή χρήση της με την μνήμη και την επιβίωση, τα δύο βασικά θέματα του έργου της. «Η μουσική αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της προσωπικής μας ζωής. Γεννήθηκα στο Περού κι εδώ και 27 χρόνια ζω στην Ολλανδία. Όταν ταξιδεύω παίρνω μαζί μου μουσική: κομμάτια του Μπαχ, περουβιανή μουσική και άλλα. Η μουσική και οι μυρωδιές είναι για μένα οι σημαντικότερες μορφές μνήμης».
Η μουσική αποτέλεσε άλλωστε το κεντρικό μοτίβο τριών από τις πιο γνωστές ταινίες της. Όπως μας εξήγησε: «Στο ‘Crazy’, το σημείο εκκίνησης της ταινίας ήταν να ρωτήσω στρατιώτες, οι οποίοι βρέθηκαν στην χειρότερη κατάσταση που θα μπορούσε να βρεθεί άνθρωπος, τον πόλεμο, αν υπήρχε κάποιο προσωπικό μουσικό κομμάτι που να τους βοήθησε να επιβιώσουν στο πεδίο της μάχης. Στην ‘Υπόγεια Ορχήστρα’ το θέμα είναι οι μουσικοί που έρχονται από κάθε ήπειρο και προσπαθούν να επιβιώσουν. Πρόκειται για πολιτικούς ή οικονομικούς μετανάστες οι οποίοι αναγκάζονται να κάνουν μουσική σε πολύ χειρότερες συνθήκες από ότι είχαν συνηθίσει, αλλά επειδή δημιουργούν μουσική παραμένουν ζωντανοί. Είναι μια ταινία για την εξορία και τη μουσική. Στο ‘Dame La Mano’ η μουσική παίζει ένα ευχάριστο ρόλο. Το θέμα είναι οι Κουβανοί εξόριστοι στο Νιου Τζέρσι, οι οποίοι δημιουργούν ένα χώρο για να διατηρηθεί η παράδοση της ρούμπας. Και αυτή η ταινία πραγματεύεται την μουσική και το χορό ως μέσο επιβίωσης για τους Κουβανούς».
Κλείνοντας την συνάντηση της μαζί μας, η σκηνοθέτιδα μας μίλησε και τα μελλοντικά της σχέδια. «Σ’ αυτή τη φάση μοντάρω μια ταινία για τη μνήμη και το φαγητό. Σκοπεύω επίσης να γυρίσω μια ταινία για τη φωτογραφία και το γάμο. Επίσης ετοιμάζω ένα μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ για τη δύναμη της τέχνης στη ζωή μας. Πως μπορεί δηλαδή το θέατρο, η ζωγραφική, η γλυπτική, η μουσική να μας κάνει χαρούμενους και να μας παρηγορήσει. Η συγκεκριμένη ταινία θα γυριστεί στο Παρίσι σε ένα από τα πιο γνωστά νεκροταφεία της πόλης, όπου έχουν ταφεί πολλοί γνωστοί ή λιγότερο γνωστοί καλλιτέχνες, άνθρωποι που μας έχουν κάνει ευτυχισμένους».
