19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
3-12 Μαρτίου 2017
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ
«ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ, MADE IN EUROPE.
ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ»
3-12 Μαρτίου 2017
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ
«ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ, MADE IN EUROPE.
ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ»
Σκίτσα που γέννησε η προσφυγική κρίση, η ξενοφοβική Ευρώπη, οι κοινωνίες των κλειστών συνόρων και των συρματοπλεγμάτων, παρουσιάζονται στην έκθεση του περιοδικού δρόμου «σχεδία» με τίτλο «Μιχάλης Κουντούρης, Made in Europe. Μιλώντας για το προσφυγικό χωρίς λόγια». Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 4 Μαρτίου 2017, στο MOB Cafe, όπου φιλοξενείται η έκθεση, στο πλαίσιο του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η έκθεση αποτελεί διοργάνωση της «σχεδίας» και του MOB Cafe, με την υποστήριξη του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Στα εγκαίνια μίλησαν ο δημοσιογράφος Απόστολος Λυκεσάς, ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού δρόμου «σχεδία» Χρήστος Αλεφάντης, και ο ίδιος ο Μιχάλης Κουντούρης.
Πρώτος πήρε το λόγο ο Απόστολος Λυκεσάς, παρατηρώντας χαρακτηριστικά ότι ο Μιχάλης Κουντούρης είναι «ένας άνθρωπος που έχει κάνει πράξη τη ρήση ότι η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης συνίσταται στο να αφήνεις να ρέει μελάνι αντί για αίμα». Και πρόσθεσε: «Η δουλειά του κοσμεί σελίδες εφημερίδων, αλλά κυρίως αρμολογεί το δημοσιογραφικό χάος των λέξεων. Ο ίδιος λειτουργεί ως κωδωνοκρούστης για την Ευρώπη. Γι’ αυτό που νομίζει η Ευρώπη ότι είναι, γι’ αυτό που νομίζουμε εμείς ότι είναι και γι’ αυτό που μπορεί η Ευρώπη να γίνει, δυστυχώς εκτρέφοντας για άλλη μια φορά το ναζιστικό εφιάλτη, τον εκφυλιστικό ρατσισμό, την παγερή αδιαφορία για την ανθρώπινη υπόσταση πίσω από τον μηδενιστικό εθνικισμό». Ο κ. Λυκεσάς τόνισε επίσης: «Η γελοιότητα της δήθεν σοβαρότητας παίρνει διαστάσεις αληθινής τραγωδίας στα σκίτσα του Μιχάλη, μια τραγωδία που ήδη συντελείται ή και αποκρύπτεται. Αυτό που βλέπουμε είναι συρματοπλέγματα made in Europe πάνω στα απομεινάρια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πάνω στα οποία στήνονται τώρα συρματοπλέγματα από τη Γευγελή μέχρι το Βερολίνο. Έχουμε ακόμα συρματόπλεγμα ως κορδέλα για φιογκάκι για τη Μάγκνα Κάρτα, ως τσαντόρ και μπούργκα, ως ετικέτα στο χαλί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σκοινί ρημαγμένου χαρταετού. Συρματοπλέγματα ως μυαλό, καρδιά και λέξεις του μαυροφορεμένου φασίστα, συρματοπλέγματα που ρίχνονται με μορφή σωσίβιου στους θαλασσοπνιγμένους. Ο Κουντούρης δε μασάει τα λόγια του, χωρίς να γράφει τίποτα. Ο κόσμος μας, χωρίς λούσα, είναι σωροί σωσιβίων, μπόγοι φτωχών ανθρώπων που δεν πήραν τους δρόμους από πλήξη ή ενδιαφέρον για την περιπέτεια, αλλά είναι σκέτοι μια περιπέτεια επιβίωσης».
Στη συνέχεια, πήρε το λόγο ο Χρήστος Αλεφάντης εκ μέρους της «σχεδίας», σημειώνοντας ότι το νέο τεύχος του περιοδικού έχει εξώφυλλο ένα σκίτσο του Μιχάλη Κουντούρη, το οποίο εμπνεύστηκε από τον ερχομό της άνοιξης, αλλά και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ο κ. Αλεφαντής μίλησε για τις συζητήσεις για το έργο του καλλιτέχνη με αφορμή παλιότερες δουλειές του στο περιοδικό «Γαλέρα», τονίζοντας επίσης ότι τα έργα του είναι φτιαγμένα για να παίρνουν βραβεία στο εξωτερικό. «Θα ήθελα να αναφερθώ στο πώς έχω ζήσει τον Μιχάλη. Γνωριστήκαμε πριν από 12 χρόνια από τη ‘Γαλέρα’ και η συνεργασία μας συνεχίζεται με τη ‘σχεδία’, αφού είναι από τους πιο τακτικούς συνεργάτες του περιοδικού και σε κάθε τεύχος φιλοξενείται κι ένα σκίτσο του» υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «σε όλα αυτά τα χρόνια ο Μιχάλης Κουντούρης προσφέρει αδιάκοπα και χωρίς αμοιβή». Ο κ. Αλεφαντής επισήμανε: «Κάθε μήνα, όταν λαμβάνουμε το σκίτσο του Μιχάλη για το νέο τεύχος, διαδραματίζεται περίπου το ίδιο σκηνικό: ένα ομαδικό επιφώνημα θαυμασμού και έπειτα μια παύση. Τη σιωπή σπάει το ερώτημα ‘φανταστικό, αλλά τι θέλει να πει;’ και ακολουθεί μια συζήτηση προσπαθώντας να τον ερμηνεύσουμε. Αυτό επαναλαμβάνεται και κάθε φορά που ξεφυλλίζουμε το νέο τεύχος και με τους πωλητές της Σχεδίας. Κάθε φορά εκείνοι ρωτάνε τι σημαίνει το έργο κι έτσι ανοίγει μια συζήτηση απ’ όπου προκύπτουν πολλά συμπεράσματα - αυτή είναι μια πτυχή της προσφοράς του καλλιτέχνη στον δημιουργικό αγώνα της Σχεδίας».
Τέλος, πήρε το λόγο ο ίδιος ο Μιχάλης Κουντούρης, που αναφέρθηκε στα έντυπα που φιλοξένησαν πρώτα τα σκίτσα του, την «Εφημερίδα των Συντακτών» και τη «Σχεδία», δύο έντυπα που είναι δημιουργήματα της κρίσης. Ο ίδιος μίλησε και για το ταξίδι της έκθεσης, η οποία φιλοξενήθηκε στο Ντίσελντορφ, όπου και θα επιστρέψει στα τέλη Μαρτίου, ενώ πριν τη Θεσσαλονίκη είχε παρουσιαστεί και στο Ηράκλειο. Ο καλλιτέχνης μίλησε για την ξεχωριστή εμπειρία της ξενάγησης στην έκθεση, παιδιών που έφτασαν ως ασυνόδευτοι πρόσφυγες. Έντονη ήταν η εμπειρία της επαφής με τα παιδιά και στην έκθεση που έλαβε χώρα στο Ηράκλειο, μια εμπειρία που σε κάνει να νιώθεις «περήφανος και χρήσιμος», αφού όπως είπε ο ίδιος «δεν έχει καμία σχέση ένα βραβείο σε διαγωνισμό, όσο μεγάλο και να είναι, με το σχόλιο ενός παιδιού για το σκίτσο με τα συρματοπλέγματα. Κάθε γελοιογραφία στήνεται και διαβάζεται όπως ένα κείμενο. Αν δώσεις στα παιδιά τον κώδικα, καταλαβαίνουν ακριβώς τι θέλει να πει». Ο Μιχάλης Κουντούρης θυμήθηκε και το ξεκίνημα της συνεργασίας του με τη Σχεδία, καθώς και την εμπειρία της ενημέρωσης των πωλητών για το περιεχόμενο του τεύχους, με έναν ηλικιωμένο πωλητή να του λέει: «Δεν καταλαβαίνω τα σκίτσα σας, αλλά ευχαριστώ που είστε μαζί μας». Ο κ. Κουντούρης κατέληξε λέγοντας ότι αισθάνεται ωραία που το ταξίδι αυτής της έκθεσης γίνεται με τη Σχεδία, γιατί όπως είπε «σε κάθε τοίχο που κρεμιούνται τα έργα, φεύγουμε με περισσότερους φίλους».
Πληροφορίες:
Χώρος: MOB Cafe (Ίωνος Δραγούμη & Παπαδοπούλου 2, Θεσσαλονίκη)
Διάρκεια: 4 -19 Μαρτίου 2017
Ωράριο λειτουργίας: 10:00 - 02:00 (Κυριακή 11:00-02:00)
Επιμέλεια: Περιοδικό δρόμου «σχεδία»
