Η αυλαία του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έπεσε το Σάββατο 11 Δεκεμβρίου, με την τελετή λήξης της διοργάνωσης που πραγματοποιήθηκε στον κινηματογράφο Ολύμπιον. Στιγμιότυπα, πρόσωπα και καρέ της πόλης, από την δεκαήμερη κινηματογραφική γιορτή αποτυπώθηκαν στο ολιγόλεπτο φιλμ του Εμμανουήλ Παπαδόπουλου με τίτλο Stereosis, το οποίο υποδέχθηκε τους θεατές στο ξεκίνημα της βραδιάς.
Παίρνοντας το λόγο, ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Εϊπίδης τόνισε ότι παρά τις δυσκολίες, το κοινό στήριξε το 51ο Φεστιβάλ γεμίζοντας τις αίθουσες. «Ευχαριστώ τους συνεργάτες μου, τους εθελοντές μας, όλους αυτούς τους ανθρώπους που εργάστηκαν σκληρά για να πραγματοποιηθεί η φετινή διοργάνωση. Φτάσαμε στο τέλος μιας κινηματογραφικής γιορτής μέσα από πολλά εμπόδια. Το φεστιβάλ στηρίχτηκε από το κοινό με πολλούς θεατές να κάθονται στα σκαλάκια των αιθουσών. Αυτό ήταν η πρόκληση, μιας και οι καιροί δεν επιτρέπουν σπατάλες και πολυτέλεια. Εστιάσαμε στις ταινίες, κάνοντας το εισιτήριο πιο προσιτό, πλησιάζοντας τους ανέργους, τους νέους ανθρώπους που αποτελούν τη φωνή του μέλλοντος. Το κοινό αγκάλιασε τις πρωτοβουλίες και τις επιλογές μας. Οι αίθουσες πλημμύρισαν. Φέτος είχαμε διαθέσιμες 79.800 θέσεις για 157 ταινίες. Το ποσοστό πληρότητας αιθουσών ήταν 77% και εδώ να τονίσω ότι το διεθνές διαγωνιστικό πρόγραμμα και οι ειδικές προβολές είχαν πληρότητα της τάξεως του 91%». Στη συνέχεια, ο κ. Εϊπίδης ευχαρίστησε τους χορηγούς, αλλά και τους υποστηρικτές του Φεστιβάλ. Ολοκληρώνοντας, υπογράμμισε ότι το 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που θα πραγματοποιηθεί από τις 11 έως τις 21 Μαρτίου 2011, θα συμμετάσχει ενεργά στο πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, «Θεσσαλονίκη, σταυροδρόμι πολιτισμών».
Αμέσως μετά, στη σκηνή ανέβηκε ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος, ο οποίος συνεχάρη τους ανθρώπους που εργάστηκαν για το Φεστιβάλ, «οι οποίοι έδειξαν με τον καλύτερο τρόπο ότι η ποιότητα δουλειάς εξαρτάται από τους ανθρώπους». Ο κ. Γερουλάνος τόνισε ότι το Φεστιβάλ, έχοντας σημαντικά χρέη μετά τα 50α γενέθλιά του, κινδύνευε να μη γιορτάσει τα 51α. «Σε δύσκολες συνθήκες, οι άνθρωποι του Φεστιβάλ βρήκαν την όρεξη να δουλέψουν. Έκαναν πολλά περισσότερα με λιγότερα, κράτησαν το Φεστιβάλ σε ένα επίπεδο που είχαμε καιρό να δούμε». Στη συνέχεια, ο υπουργός εξήρε τον κ. Εϊπίδη, που πίστεψε στη σημασία του θεσμού για την πόλη, κινητοποίησε τις δυνάμεις της και κατάφερε να πείσει ότι το όραμα μπορεί να γίνει πράξη. Όπως είπε χαρακτηριστικά, η φετινή διοργάνωση απέδειξε ότι η χλιδή δεν προσδίδει την ποιότητα. Μιλώντας για την παρουσία των ελληνικών ταινιών στο φετινό φεστιβάλ, ο κ. Γερουλάνος εξήγησε ότι η επιστροφή των ελλήνων δημιουργών στο φυσικό τους χώρο, συνέβαλλε στην αλλαγή του κλίματος. «Τη Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου αρχίζει στη βουλή η συζήτηση για το νέο νομοσχέδιο. Θέλω να πιστεύω ότι θα ψηφιστεί από την πλειοψηφία των κομμάτων. Και θέλω ακόμη να σημειώσω ότι το νομοσχέδιο δεν σχεδιάστηκε για να αποκλείσει κανένα δημιουργό». Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού ανακοίνωσε την άμεση οικονομική ενίσχυση του Φεστιβάλ για να διασφαλιστεί το μέλλον του. «Οι συνθήκες δεν είναι εύκολες αλλά αν αφουγκραστεί κανείς, θα δει ότι κάτι αλλάζει. Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε την ποιότητα πρέπει να διασφαλίσουμε και το ζωτικό χώρο για την ανάπτυξή της» κατέληξε.
Λίγο πριν την ανακοίνωση των νικητών των βραβείων, στη σκηνή ανέβηκε το γυναικείο κουαρτέτο εγχόρδων από τη Θεσσαλονίκη, Electric String Quartet Fortissimo, ερμηνεύοντας γνωστά μουσικά θέματα από κινηματογραφικές ταινίες.
Η απονομή ξεκίνησε με τα βραβεία Κοινού FISCHER, τα οποία απένειμαν η Αμαλία Τριφύλλη, Brand P.R. Manager και ο Γιώργος Μακρυγιαννάκης Senior Brand Manager της Αθηναϊκής Ζυθοποίιας. Το βραβείο Κοινού FISCHER του Διεθνούς Διαγωνιστικού του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 3.000 ευρώ, απονεμήθηκε στην ταινία Άπνοια του Άρη Μπαφαλούκα. Ο σκηνοθέτης ευχαρίστησε το κοινό, αλλά και τους συνεργάτες του, καθώς όπως επεσήμανε το σινεμά είναι μια συλλογική προσπάθεια. Το βραβείο Κοινού FISCHER του Ελληνικού Προγράμματος που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 3.000 ευρώ, απονεμήθηκε στην ταινία Κανένας του Χρήστου Νικολέρη. Ο Χρήστος Νικολέρης ευχαρίστησε το κοινό και τους συντελεστές της ταινίας, την ΕΡΤ, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και την Village γιατί όπως εξήγησε αυτή η περίοδος είναι πολύ δύσκολη για τη διανομή ελληνικών ταινιών. Το βραβείο Κοινού FISCHER του τμήματος Ανοιχτοί Ορίζοντες, που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 2.000 ευρώ, απονεμήθηκε στην ταινία Ένας κάπως ευγενικός άνθρωπος του Χανς Πέτερ Μόλαντ, ενώ το βραβείο Κοινού FISCHER του τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια, που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 2.000 ευρώ, απονεμήθηκε στην ταινία Cirkus Columbia του Ντάνις Τάνοβιτς. Το βραβείο παρέλαβε εκ μέρους του σκηνοθέτη ο υπεύθυνος του βαλκανικού τμήματος, Δημήτρης Κερκινός.
Στη συνέχεια, δόθηκε το βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ). Στη σκηνή ανέβηκε ο πρόεδρος της ΠΕΚΚ, Ανδρέας Τύρος, ο οποίος εξήγησε ότι φέτος η ένωση αποφάσισε να μην απονείμει βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας, καθώς στη διοργάνωση δεν συμμετείχε το σύνολο των ελλήνων δημιουργών. «Είκοσι χρόνια πριν προτείναμε τη διεθνοποίηση του θεσμού και εισακουστήκαμε. Δέκα χρόνια πριν βρεθήκαμε απομονωμένοι από το παρασκήνιο και το συντεχνιακό πνεύμα. Τώρα που καθιερώθηκε ο διεθνής χαρακτήρας του Φεστιβάλ τα κρατικά βραβεία απλώς δεν απονέμονται. Η ΠΕΚΚ ζητά να διασφαλιστεί η ιστορική συνέχεια του ελληνικού τμήματος του Φεστιβάλ, στην πόλη που ανέδειξε και υποστήριξε το θεσμό», είπε ο κ. Τύρος. Και πρόσθεσε: «Φέτος, μετά από μια παρένθεση μετριότητας καταγράφεται, ποιοτική άνοδος του διεθνούς διαγωνιστικού με ταινίες του νέου, ανήσυχου, ανεξάρτητου σινεμά, αλλά και αφύπνιση των εθνικών κινηματογραφιών όπως της Τουρκίας με το Ζεφίρ και της Πολωνίας με το Παρόραμα. Παράδειγμα προς μίμηση όμως αποτελεί η Ρουμανία και έτσι, φέτος η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου απονέμει το βραβείο της στην ταινία Στις Παρυφές του Μπογκντάν Τζόρτζε Απέτρι».
Σειρά είχαν τα βραβεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). H πρόεδρος της κριτικής επιτροπής της FIPRESCI, Άννικα Γκούσταφσον, έκανε λόγο για «βελτίωση της καλλιτεχνικής ποιότητας των ταινιών σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια». Αμέσως μετά απένειμε το βραβείο της FIPRESCI για το διεθνές διαγωνιστικό στην ταινία Αύριο του Μαριάν Κρισάν. Το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας της FIPRESCI απένειμε ο Τάσος Ρέτζιος ο οποίος σημείωσε ότι αν και η επιτροπή δεν είδε το σύνολο της ελληνικής παραγωγής, ξεχώρισε για την πρωτοτυπία της αφήγησής της, την ταινία Άπνοια του Άρη Μπαφαλούκα.
Το βραβείο του Δήμου Θεσσαλονίκης «Το Σινεμά και η πόλη» για την ταινία που προβάλει τη σύνδεση της έβδομης τέχνης με το αστικό τοπίο των πόλεων και αναδεικνύει τη συμβολή του δεύτερου στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και το ρόλο του στον κινηματογράφο, απένειμε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Νεολαίας Θεσσαλονίκης Βασίλης Γάκης στην ταινία Ζο όπως Ζονατάν του Μαξίμ Ζιρού. Το βραβείο που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 10.000 ευρώ παρέλαβε ο επίτιμος πρόξενος του Καναδά στη Θεσσαλονίκη Παντελής Πετμεζάς, ο οποίος ευχήθηκε να ευοδωθούν στο μέλλον ελληνοκαναδικές συμπαραγωγές στο σινεμά.
Το βραβείο της Βουλής των Ελλήνων «Ανθρώπινες Αξίες» απένειμε η βουλευτής Θεσσαλονίκης Χρύσα Αράπογλου στην ταινία Τα χείλη των Ιβάν Φουντ και Σαντιάγο Λόσα. Σύμφωνα με το σκεπτικό της επιτροπής, η ταινία επιλέχθηκε καθώς «συνδυάζει με μαεστρία τη μυθοπλασία με το ντοκιμαντέρ, αναδεικνύει τις αξίες της ανθρωπιάς, της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης, προς όσους αναγκάζονται να ζουν σε συνθήκες δυστυχίας και φτώχιας». Το βραβείο, το οποίο απονεμήθηκε για έκτη συνεχή χρονιά σε μια ταινία του τμήματος Ημέρες Ανεξαρτησίας και φέτος συνοδευόταν από χρηματικό ποσό 7.500 ευρώ, παρέλαβε εκ μέρους των σκηνοθετών ο καλλιτεχνικός διευθυντής του τμήματος, Λευτέρης Αδαμίδης.
Η τελετή απονομής ολοκληρώθηκε με τα βραβεία της διεθνούς κριτικής επιτροπής. Στη σκηνή του Ολύμπιον ανέβηκαν τα 4 από τα 5 μέλη της κριτικής επιτροπής, καθώς ο Μοχάμετ Αλ- Νταράτζι είχε αναχωρήσει λίγες ώρες πριν από τη Θεσσαλονίκη. Το λόγο πήρε ο Μισέλ Δημόπουλος, ο οποίος ευχαρίστησε τον κ. Εϊπιδη για την τιμητική αποστολή να προεδρεύσει της κριτικής επιτροπής και τόνισε ότι το Φεστιβάλ παραμένει ακμαίο, δεν πτοείται από τα χτυπήματα της κρίσης και θα αντέξει χάρη στους ενθουσιώδεις θεατές. «Νιώθω μεγάλη χαρά που βρέθηκα εδώ, μετά από πέντε χρόνια απουσίας από το Φεστιβάλ. Αυτές τις μέρες είχα την ευκαιρία να πάρω μια γεύση από το θεσμό που τόσα χρόνια καταφέραμε να οικοδομήσουμε», είπε μεταξύ άλλων ο κ. Δημόπουλος.
Το βραβείο καλλιτεχνικής επίτευξης απέσπασε η ταινία Ζεφίρ της Μπέλμα Μπας. Το βραβείο απένειμε ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης και το παρέλαβε εκ μέρους της δημιουργού, ο υποπρόξενος της Τουρκίας Τζεβαχίρ Ακντεμίρ.
Το βραβείο γυναικείας ερμηνείας απένειμε στην Άννα Ουλάρου για την ερμηνεία της στην ταινία Στις παρυφές του Μπογκντάν Τζόρτζε Απέτρι, το μέλος της κριτικής επιτροπής, Μάρτιν Σβάιγκχοφερ. Το βραβείο παρέλαβε ο σκηνοθέτης της ταινίας, αποκαλύπτοντας ότι ήταν τυχερός αφού βρήκε την πρωταγωνίστριά του την τελευταία μέρα της ακρόασης.
Ακολούθησε το βραβείο ανδρικής ερμηνείας, το οποίο απονεμήθηκε εξ ημισείας στους Αντράς Χαθάζι και Γιλμάζ Γιαλτσίν για την ερμηνεία τους στην ταινία Αύριο του Μαριάν Κρισάν. Το βραβείο, το οποίο απένειμε το μέλος της κριτικής επιτροπής Μπεχρούζ Χασέιμιαν, παρέλαβε ο σκηνοθέτης της ταινίας.
Στη συνέχεια, το μέλος της κριτικής επιτροπής Σκαντάρ Κόπτι, απένειμε το βραβείο σεναρίου στον Μάρεκ Λέχκι για την ταινία Το παρόραμα. Παραλαμβάνοντας το βραβείο εκ μέρους του σκηνοθέτη και συμπατριώτη της, η πολωνή δημιουργός Ντορότα Κετζιεζάφσκα, επαίνεσε την ταινία του Μάρεκ Λέχκι και ευχαρίστησε το φεστιβάλ για την τιμή, αλλά και την ζεστή φιλοξενία.
Το βραβείο σκηνοθεσίας απένειμε στον Μαριάν Κρισάν για την ταινία του Αύριο ο γενικός διευθυντής εμπορικού δικτύου ΟΠΑΠ Α.Ε. Ευάγγελος Γιαννακάκης. Παίρνοντας το βραβείο, ο σκηνοθέτης εξέφρασε την χαρά, αλλά και την έκπληξή του, καθώς δεν περίμενε ένα τόσο σημαντικό βραβείο.
Αμέσως μετά απονεμήθηκε από τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΡΤ, Λάμπη Ταγματάρχη το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής για πρωτοτυπία και καινοτομία – Χάλκινος Αλέξανδρος (5.000 ευρώ) στην ταινία Ζαν Ζαντί, ένας καλός άνθρωπος των Ισραέλ Κάρδενας και Λάουρα Αμέλια Γκουσμάν, οι οποίοι δεν έκρυψαν τον ενθουσιασμό τους για τη βράβευση.
Στη σκηνή ανέβηκε η βουλευτής Επικρατείας Μάγια Τσόκλη για να απονείμει το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής – Αργυρός Αλέξανδρος (10.000 ευρώ). Η κ. Τσόκλη τόνισε ότι αξίζει «ένα μεγάλο μπράβο στο Δημήτρη Εϊπίδη και τους συνεργάτες του που έκαναν εξαιρετική δουλειά υπό δύσκολες συνθήκες. Ήταν μια ενδιαφέρουσα χρονιά σε ό,τι αφορά το σινεμά, το Φεστιβάλ αλλά και την ίδια τη Θεσσαλονίκη, καθώς υπάρχει ένα κλίμα αισιοδοξίας». Στη συνέχεια η κ. Τσόκλη απένειμε τον Αργυρό Αλέξανδρο στην ταινία Attenberg της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη. Η σκηνοθέτιδα ευχαρίστησε την κριτική επιτροπή και τον Δημήτρη Εϊπίδη για ένα Φεστιβάλ που «αν και καθόλου σπάταλο είναι πολύ γενναιόδωρο. Το βραβείο δεν είναι δικό μου, ανήκει σε όσους εργάστηκαν για την ταινία, στους ηθοποιούς μου, στους παραγωγούς μου και στο ελληνικό σινεμά».
Η απονομή ολοκληρώθηκε με το βραβείο καλύτερης ταινίας - Χρυσός Αλέξανδρος (20.000 ευρώ), το οποίο απένειμε ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Εϊπίδης, στην ταινία Στις παρυφές του Μπογκντάν Τζόρτζε Απέτρι.
Η τελετή λήξης ολοκληρώθηκε με την προβολή της ταινίας του Ντάρεν Αρονόφσκι Μαύρος Κύκνος ανανεώνοντας το ραντεβού του φεστιβάλ με το κοινό για την επόμενη χρονιά.
Την τελετή λήξης τίμησαν με την παρουσία τους μεταξύ άλλων οι:
Παύλος Γερουλάνος, Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Σπύρος Βούγιας Υφυπουργός Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, Γιάννης Μαγκριώτης Υφυπουργός Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, Αλέξης Τσίπρας, Πρόεδρος ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ, Τάσος Κουράκης, Αντιπρόεδρος της Βουλής, Λάμπης Ταγματάρχης, Διευθύνων Σύμβουλος ΕΡΤ, Ευάγγελος Γιαννακάκης, Γενικός Διευθυντής Εμπορικού Δικτύου ΟΠΑΠ, Μάγια Τσόκλη, Βουλευτής Επικρατείας, Χρύσα Αράπογλου, Βουλευτής Θεσσαλονίκης, Γιώργος Παπαλιός, Πρόεδρος ΕΚΚ, Μάρκος Χολέβας, Αντιπρόεδρος ΕΚΚ, Γεωργανδρέας Ζάννος, ΔΣ ΕΡΤ, Βασίλης Γάκης, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Νεολαίας Δήμου Θεσσαλονίκης, Τζεβαχίρ Ακντεμίρ, Υποπρόξενος Τουρκίας, Παντελής Πετμεζάς, Πρόξενος Καναδά, Μαρία Τσακάλη, Πρόξενος Μ. Βρετανίας, Νίκος Μαργαρόπουλος, Πρόξενος Φιλιππίνων, Ξανθίππη Χόιπελ, Πρόεδρος Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Μαρία Τσαντσάνογλου, Διευθύντρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Πολυξένη Βελένη, Διευθύντρια Αρχαιολογικού Μουσείου, Igor Sybiga, Πρόξενος Ουκρανίας, Πηνελόπη Σερδάρη, Πρόεδρος Όπερας Θεσσαλονίκης, Μαριάννα Βιλδιρίδη, Πρόεδρος Λαογραφικού Μουσείου, Julien Chiappone - Lucchesi, Διευθυντής Γαλλικού Ινστιτούτου, Βαγγέλης Ιωακειμίδης, Διευθυντής Μουσείου Φωτογράφίας, Κατερίνα Κοσκινά, Πρόεδρος Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Γιάννης Μπουτάρης, νεοεκλεγείς Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Τάσος Μπουλμέτης, πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Χάρης Παπαδόπουλος, πρόεδρος Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, Γιάννης Μάτσικας, γενικός διευθυντής του δημοσιογραφικού συγκροτήματος «Μακεδονία» κ.α.
