ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΜΠΟΡΙΒΟΪ ΝΤΟΒΝΙΚΟΒΙΤΣ-ΜΠΟΡΝΤΟ
Για την πολυετή εμπειρία του στο χώρο των κινουμένων σχεδίων, για τη φημισμένη Σχολή Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ, καθώς και για την «επιβίωση» του animation σε περιόδους κρίσης, μίλησε ο πολυβραβευμένος καρτουνίστας Μπόριβοϊ «Μπόρντο» Ντοβνίκοβιτς, σε συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 5 Δεκεμβρίου στην Αποθήκη Γ’, στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Κορυφαία μορφή στο παγκόσμιο κινούμενο σχέδιο και όνομα – θρύλος της φημισμένης Σχολής Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ, ο Μπόρντο είναι επίσημος προσκεκλημένος της 51ης διοργάνωσης, με αφορμή το σχετικό αφιέρωμα που πραγματοποιεί το τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια. Το «παρών» στη συνέντευξη τύπου, την οποία ο δημιουργός χαρακτήρισε ως την καλύτερη που έχει παραχωρήσει σε φεστιβάλ, έδωσε ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κ. Δημήτρης Εϊπίδης, ο οποίος χαρακτήρισε τον Μπόρντο ως «θρύλο του χώρου των κινουμένων σχεδίων». «Είμαι περήφανος που βρίσκεστε μαζί μας και θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε το έργο σας συνολικά, στο πλαίσιο του αφιερώματος» ανέφερε ο κ. Εϊπίδης. Και πρόσθεσε: «Ο Μπόριβοϊ Ντοβνίκοβιτς είναι μεγάλος δάσκαλος. Έχει δημιουργήσει σχολή στον χώρο του animation και έχει κάνει ορισμένες από τις ωραιότερες ταινίες κινουμένων σχεδίων».
Ο σπουδαίος δημιουργός αναφέρθηκε στο ξεκίνημα του διαχρονικού του έργου, το οποίο τοποθετείται στη δεκαετία του 1950 και συμπίπτει με τις απαρχές της παραγωγής ταινιών κινημένων σχεδίων στο Ζάγκρεμπ. Τότε, μια ομάδα γελοιογράφων και σχεδιαστών, μεταξύ τους και ο Μπόρντο, δεν δίστασε να πειραματιστεί με τα εργαλεία του κινουμένου σχεδίου και ξεκίνησε μια προσπάθεια που έμελλε να γράψει ιστορία. «Ξεκινήσαμε τότε ακολουθώντας τα πρότυπα του Ντίσνεϊ και φτιάξαμε ασπρόμαυρες ταινίες για παιδιά. Στην αρχή, δεν διαθέταμε γνώσεις, όμως ο καλός σχεδιαστής δεν δυσκολεύεται να κατακτήσει τα βασικά» τόνισε ο κ. Ντοβνίκοβιτς. Και συμπλήρωσε: «Βέβαια, τότε θεωρούσαμε ότι θα μπορούσαμε να φτιάξουμε μια ταινία μέσα σε δυο μήνες. Χρειάστηκε να μείνουμε μέρες ολόκληρες μέσα στο σχεδιαστήριο, και τελικά να ολοκληρώσουμε την ταινία μέσα σε έναν χρόνο. Τον Μάιο του 1951 βγήκε το πρώτο μας φιλμ με τίτλο ’’Τhe Big Meeting’’».
Έναν χρόνο μετά, η μεγάλη κρίση που επικρατούσε στη χώρα δεν επέτρεψε στους φιλόδοξους καρτουνίστες να συνεχίσουν το έργο τους και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην γελοιογραφία. Χρειάστηκε να περάσουν πέντε χρόνια για να προσπαθήσουν να κάνουν μια νέα αρχή. «Ξεκινήσαμε εκ νέου, σε άλλες βάσεις. Κάναμε πλέον σοβαρά καλλιτεχνικά κινούμενα σχέδια, και όχι για παιδιά. Ασχοληθήκαμε με την τέχνη της εμψύχωσης και δημιουργήσαμε ταινίες για όλες τις ηλικίες» τόνισε ο δημιουργός. Κάπως έτσι, το 1956 δημιουργήθηκε η παγκοσμίως γνωστή, πλέον, εταιρεία Zagreb Film και δυο χρόνια μετά κυκλοφόρησαν και οι πρώτες της ταινίες. Το 1958, στο Φεστιβάλ των Κανών, ο κορυφαίος ιστορικός του σινεμά, Ζορζ Σαντούλ, παρατήρησε για πρώτη φορά ότι οι ταινίες της συγκεκριμένης εταιρείας διέθεταν μια πρωτόγνωρη δυναμική και μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Έδωσε, λοιπόν, όνομα στο φυτώριο των ταλέντων, αποκαλώντας το «Σχολή του Ζάγκρεμπ». Ποια η γνώμη του Μπόρντο γι' αυτή την ονομασία; «Εγώ δεν συμφωνώ με τον όρο. Δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για μια πανεπιστημιακή σχολή, στην οποία μπορεί κάποιος να διδαχθεί για το σχέδιο. Ο όρος ‘’Σχολή’’ αφορά κυρίως στο ύφος που υιοθετήσαμε. Εγώ προτιμώ τον όρο ‘’κύκλος, ομάδα Ζάγκρεμπ’’».
Έτος - σταθμός για την πορεία της Zagreb Film αποτέλεσε το 1961, οπότε και η ομάδα κατόρθωσε το ανέλπιστο: Κέρδισε το Όσκαρ για την ταινία «Υποκατάστατο», γεγονός που έδωσε μεγάλη ώθηση στο έργο των πρωτοπόρων δημιουργών. «Μέχρι τη δεκαετία του 1980 προστέθηκαν και άλλα μέλη στην παρέα μας, ωστόσο, η πολιτική αλλαγή στη Γιουγκοσλαβία το 1991, κατά την οποία η Κροατία έγινε ανεξάρτητο κράτος, προκάλεσε τεράστιες αλλαγές. Από τον σοσιαλισμό περάσαμε στον καπιταλισμό και η μετάβαση αυτή δεν έγινε ομαλά. Ωστόσο, η παραγωγή μας συνεχίστηκε, δημιουργήσαμε καλές ταινίες και εκείνη ήταν η εποχή κατά την οποία οι δημιουργοί animation άρχισαν να κερδίζουν περισσότερες διακρίσεις» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Μπόρντο. Με την πάροδο των ετών, νέες, οικονομικότερες τεχνικές άρχισαν να εφαρμόζονται στην δημιουργία κινουμένων σχεδίων γεγονός το οποίο, ωστόσο, δεν είχε μόνο την θετική του πλευρά. «Το ζητούμενο δεν είναι να φτιάχνεις μόνο μια άρτια τεχνικά ταινία με τη βοήθεια του υπολογιστή. Πρέπει να έχεις χέρια και μυαλό για να κάνεις τέχνη, κι αυτό έχει χαθεί λιγάκι τελευταία».
Ο πολυβραβευμένος δημιουργός, παρά τα 80 του χρόνια, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να κάνει και νέες ταινίες μικρού μήκους στο μέλλον, προσθέτοντας, ωστόσο, πως «ό,τι είχε να πει, το έχει πει». «Για μένα, έχω κάνει αρκετά. Ήρθε η ώρα να πει η νέα γενιά αυτά που θέλει να πει. Άλλωστε, εγώ έκανα όλες μου τις ταινίες μόνος μου, μόνο με έναν βοηθό. Όλα περνούσαν από τα χέρια μου, τώρα, όμως, το σώμα μου δε με βοηθάει για να συνεχίσω με αυτό τον τρόπο», επεσήμανε ο Μπόρντο.
Ο πρωτοπόρος καρτουνίστας θα παραδώσει masterclass τη Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου στις 11.00, στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
