MASTERCLASS ΣΤΕΦΑΝ ΚΛΟΟΣ
Την εμπειρία και τις γνώσεις του επάνω στην ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διανομή «πακέτων» μικρού μήκους ντοκιμαντέρ, καθώς και μια λεπτομερή εκ των έσω οπτική της διαδικασίας χρηματοδότησης των ταινιών, μοιράστηκε με το κοινό ο γερμανός παραγωγός Στέφαν Κλόος στο masterclass με τίτλο «Παραγωγή και προώθηση ντοκιμαντέρ μικρού μήκους», το οποίο παρέδωσε την Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010 στο ΙΕΚ ΑΚΜΗ, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα. Εστιάζοντας στο γερμανοτσεχικής συμπαραγωγής κινηματογραφικό project με τίτλο Breathless: Η κυριαρχία της στιγμής / Breathless: Dominance of the moment στο οποίο συμμετείχε ο ίδιος ως παραγωγός, ο Στέφαν Κλόος διερεύνησε στο πλαίσιο του masterclass καίρια ζητήματα που αφορούν στην υλοποίηση, την προώθηση και τις προοπτικές των ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.
Η συνεργασία Τσέχων και Γερμανών δημιουργών στο πλαίσιο του project Breathless: Η κυριαρχία της στιγμής ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, με πρωτοβουλία της Γερμανικής Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Οργανισμών, του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Leipzig και του Ινστιτούτου Ντοκιμαντέρ με έδρα την Πράγα. Κινηματογραφιστές από την Τσεχία και τη Γερμανία κλήθηκαν να καταθέσουν καινοτόμες καλλιτεχνικές ιδέες για την παραγωγή ντοκιμαντέρ, οι οποίες αφορούσαν στο χρόνο και τους ρυθμούς της καθημερινότητας. Σκοπός του προγράμματος ήταν να δώσει μια ώθηση σε προτάσεις ταινιών τεκμηρίωσης με διακριτό ύφος και ενδιαφέρουσα κινηματογραφική γραφή, οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν μικρή πιθανότητα να χρηματοδοτηθούν. Παράλληλα, το project στόχευε στο να ενθαρρύνει τον πολιτισμικό διάλογο μεταξύ Γερμανίας και Τσεχίας. Από τα 130 και πλέον σχέδια ντοκιμαντέρ που κατατέθηκαν, η επιτροπή κατέληξε σε πέντε – δύο από την Τσεχία και τρία από τη Γερμανία –, τα οποία πήραν το πράσινο φως για να περάσουν στο στάδιο της παραγωγής.
«Η επιτροπή δεν επιθυμούσε απλώς να χρηματοδοτήσει την παραγωγή των ντοκιμαντέρ αυτών, καθώς ούτως ή άλλως η χρηματοδότηση δεν θα ήταν επαρκής για την ολοκλήρωση των ταινιών. Το σκεπτικό μας ήταν να δώσουμε την ευκαιρία στους δημιουργούς να υλοποιήσουν την ιδέα τους χωρίς να συμβιβαστούν» σημείωσε ο Στέφαν Κλόος, ο οποίος έκανε την παραγωγή στις τρεις γερμανικές ταινίες του project. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν μια σειρά από workshops, όπου οι δημιουργοί «μπήκαν στη διαδικασία να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους, να ανταλλάξουν ιδέες και να δεχτούν παρατηρήσεις για τις αλλαγές που θα μπορούσαν να κάνουν», όπως επεσήμανε χαρακτηριστικά ο γερμανός παραγωγός. Το πρόγραμμα έθεσε ως όριο χρονικής διάρκειας των ταινιών τα 30 λεπτά, χωρίς αυτός ο περιορισμός να είναι απόλυτα αυστηρός. Παρόλο που οι ταινίες επρόκειτο να παρουσιαστούν ενιαία, κάτω από τον τίτλο Breathless: Η κυριαρχία της στιγμής, «κανείς από τους σκηνοθέτες δεν είχε στο μυαλό ότι πρέπει να έχει συνάφεια με τον άλλον, ούτε αν η διανομή των ντοκιμαντέρ θα γινόταν μέσω διαδικτύου. Οι συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των workshops του προγράμματος βοήθησαν πολύ προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς διευκόλυναν τη γνωριμία των σκηνοθετών τόσο μεταξύ τους όσο και με το έργο του καθενός» υπογράμμισε ο Στέφαν Κλόος. Στην υλοποίηση της παραγωγής των ταινιών, οι δημιουργοί είχαν την υποστήριξη κινηματογραφιστών και επαγγελματιών του χώρου από όλη την Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα των Miroslav Janek από την Τσεχία, Peter Badel και Stephan Krumbiegel από τη Γερμανία, Niels Pagh Andersen από τη Δανία, Susanna Helke από τη Φιλανδία, Clare Paterson από το Ηνωμένο Βασίλειο και Catherine Rascon από τη Γαλλία.
Κατά τη διάρκεια του masterclass παρουσιάστηκαν αποσπάσματα από τις πέντε ταινίες που χρηματοδοτήθηκαν μέσω του προγράμματος Breathless: Η κυριαρχία της στιγμής. Πρόκειται για τα ντοκιμαντέρ One day today will be once της Miruna Lazarescu, Milltown Μontana του Rainer Komers, I love my boring life του Jan Gogola, Time’s up των Marie Catherine Theiler και Jan Peters, Phantom of liberty ΙΙ του Karel Zalud. Δεδομένου ότι τα πέντε έργα απέχουν από το να θεωρούνται ως μια ενιαία παραγωγή, ο Στέφαν Κλόος ερωτήθηκε σχετικά με τα κριτήρια βάσει των οποίων επιλέχθηκαν τα συγκεκριμένα σχέδια ντοκιμαντέρ. Ο γερμανός παραγωγός επεσήμανε ότι το πρόγραμμα επέλεξε να δώσει την ευκαιρία σε πέντε προτάσεις οι οποίες κινούνταν πέρα από τα συμβατικά θεματικά όρια και οι οποίες διαφορετικά θα είχαν ελάχιστες ή και καμία πιθανότητα να γίνουν τελικά ταινίες. Και πρόσθεσε: «Οι κινηματογραφιστές κατέθεσαν την ιδέα για τις εν λόγω ταινίες με βάση το συγκεκριμένο project. Δεν γνωρίζουμε εάν σε αντίθετη περίπτωση θα είχαν βρει την ανάλογη χρηματοδότηση και την απαραίτητη αναγνωρισιμότητα, προκειμένου να προχωρήσουν». Οι πέντε ταινίες του project Breathless: Η κυριαρχία της στιγμής προβλήθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο ως σύνολο στο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ του Leipzig. «Υπάρχει η δυσκολία ότι η συνολική διάρκεια των ταινιών είναι δυόμισι ώρες και αυτό μπορεί να κουράσει. Γι’ αυτό το λόγο, στη συνέχεια, οι ταινίες παρουσιάστηκαν σε άλλα φεστιβάλ ανά δύο, τρεις ή και μεμονωμένα. Στη Γερμανία προβάλλονται ακόμη σε μια κινηματογραφική αίθουσα και πηγαίνουν καλά, ιδιαιτέρως όταν η προβολή συνδυάζεται με άλλα events ή με την παρουσία ενός εκ των σκηνοθετών», υπογράμμισε σχετικά ο Στέφαν Κλόος.
Όσον αφορά στην προοπτική να υπάρξουν και μελλοντικά παραγωγές που θέτουν κάτω από την ίδια «ομπρέλα» ταινίες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, ο γερμανός παραγωγός σημείωσε ότι το πρόγραμμα Breathless: Η κυριαρχία της στιγμής «δεν είναι πρότυπο, καθώς αποτέλεσε μια πειραματική προσπάθεια με την οποία εξετάστηκαν τα όρια του όλου εγχειρήματος. Ωστόσο μπορεί να ανοίξει τον ορίζοντα της συζήτησης για το τι μπορεί να γίνει στο μέλλον». Κατά την άποψη του Στέφαν Κλόος, οι μικρής διάρκειας φόρμες στο ντοκιμαντέρ έχουν προοπτικές, καθώς το διαδίκτυο αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο. «Ως παραγωγός και διανομέας διαπιστώνω ότι όλο και περισσότεροι αναζητούν μικρού μήκους ντοκιμαντέρ. Υπάρχει μια αναπτυσσόμενη αγορά μεταξύ του κοινού, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων. Γι’ αυτό, λοιπόν, οι δημιουργοί θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους το ζήτημα του χρόνου και της ψηφιακής διανομής. Εάν σήμερα αναλάμβανα την παραγωγή στο συγκεκριμένο project, θα τους ενθάρρυνα να περιορίσουν το χρόνο της ταινίας τους» σημείωσε. Ο Στέφαν Κλόος πρόσθεσε, επίσης, ότι σημαντική προοπτική για τους κινηματογραφιστές μπορεί να αποτελέσει και η συνεργασία τους με ιδρύματα και ΜΚΟ, οι οποίες είναι πρόθυμες να χρηματοδοτήσουν ταινίες που προβάλλουν τους σκοπούς και τις αξίες τους. «Θα πρέπει είμαστε ανοιχτοί, γιατί τέτοιου είδους συνεργασίες αποτελούν πύλη όχι μόνο για τη χρηματοδότηση, αλλά και για την πρόσβαση στο κοινό» ανέφερε, μεταξύ άλλων.
