12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
12-21 Μαρτίου 2010
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Εικόνες που ντροπιάζουν την ανθρωπότητα κάνουν καθημερινά τον γύρο του κόσμου, υπενθυμίζοντάς μας πως τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι πολυτέλεια λίγων, αλλά υπόθεση όλων μας. Η ελευθερία, η ισότητα και η δικαιοσύνη, αγαθά στο βωμό των οποίων θυσίασαν τη ζωή τους εκατομμύρια άνθρωποι, απειλούνται. Σε πολλές περιπτώσεις, η νέα χιλιετία μοιάζει να επιστρέφει στον Μεσαίωνα. Σε αυτά ακριβώς τα οικουμενικά αγαθά αποτίνει φόρο τιμής, η καθιερωμένη πλέον ενότητα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Διεθνή Αμνηστία.
Η Διεθνής Αμνηστία θα απονείμει για τέταρτη χρονιά ένα ειδικό βραβείο στην καλύτερη ταινία του τμήματος. Η επιτροπή που αναλαμβάνει φέτος αυτό το έργο απαρτίζεται από τους: Ειρήνη Τσολάκη (μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας), Μαριάννα Λεονταρίδου (κριτικός κινηματογράφου, μέλος Διεθνούς Αμνηστίας), Μάρω Σαββοπούλου (Υπεύθυνη Τύπου και Προβολής ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας), Σωτήρη Δανέζη (δημοσιογράφος) και Παύλο Νεράντζη (δημοσιογράφος, υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος ΜΜΕ του ΑΠΘ).
Οι ταινίες που διεκδικούν το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας, ρίχνουν φως στην βάναυση καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγείρουν ερωτήματα που αφορούν σε μείζονα θέματα, όπως η ελευθερία του λόγου, o πόλεμος, η θέση της γυναίκας στο σύγχρονο κόσμο, το δικαίωμα σε διαφορετικές πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις κ.ά.
Το ιερό ανθρώπινο δικαίωμα για μια καλύτερη ζωή υπερασπίζονται δύο κοινωνικές λειτουργοί στην ταινία Οι αφίξεις / Les Arrivants (Γαλλία) των Κλοντίν Μπορίς και Πατρίς Σανιάρ. Οι δυο γυναίκες καθημερινά υποδέχονται και βοηθούν οικογένειες οι οποίες ζητούν άσυλο στη Γαλλία και καταφθάνουν από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη με κάθε δυνατό τρόπο προκειμένου να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα.
Η εξίσου συγκινητική ιστορία της Ρεμπίγια Καντίρ και του αγώνα της για την αυτοδιάθεση του λαού της ξετυλίγεται στην ταινία Κίνα, δημόσιος κίνδυνος Νο.1: Η μάχη της Ρεμπίγια Καντίρ για τους Ουιγούρους/ China’s Public Enemy no. 1: Rebiya Kadeer’s Battle for the Uyghurs (Γερμανία) της Σίλβια Νάγκελ. Η πλούσια επιχειρηματίας από τη φυλή των Ουιγούρων έγινε μέλος του Λαϊκού Εθνικού Κογκρέσου της Κίνας και δεν υπέκυψε ποτέ στη συνήθη εκμετάλλευση που αυτό ασκεί στα μέλη του με στόχο να δείξει ότι η Κίνα αντιμετωπίζει δίκαια όλες τις μειονότητές της.
Η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Κίνα απασχολεί και τον Ζάο Λιάνγκ στην ταινία Καταγγελία/ Petition (Γαλλία-Κίνα). Από το 1996 ο ντοκιμαντερίστας κινηματογραφεί ενάγοντες που έρχονται στο Πεκίνο από κάθε γωνιά της χώρας, προκειμένου να καταγγείλουν καταχρήσεις και αδικήματα που έχουν διαπράξει εις βάρος τους οι τοπικές αρχές. Οι άνθρωποι αυτοί περιμένουν για μήνες ή και για χρόνια ώσπου να δικαιωθούν, ζώντας κυρίως σε πρόχειρα καταλύματα κοντά στα γραφεία καταγγελιών, χάνοντας ωστόσο πολλές φορές την ελπίδα τους.
Όλη η αλήθεια για την αποτυχία του θιβετιανού κινήματος αποκαλύπτεται στο πρωτοποριακό ντοκιμαντέρ Όταν ο δράκος κατάπιε τον ήλιο / When the Dragon Swallowed the Sun (ΗΠΑ) του Ντερκ Σάιμον, το οποίο παρουσιάζει με αξιοθαύμαστη συναισθηματική δύναμη τις πολυσύνθετες πτυχές, τις εσωτερικές συγκρούσεις και αντιφάσεις αυτού του αγώνα. Την ίδια στιγμή, θέτει ένα αμείλικτο ερώτημα: Μήπως τελικά, η άβολη διαπίστωση ότι η κινεζική κυβέρνηση ευθύνεται μονάχα εν μέρει για το ότι το Θιβέτ δεν έχει ανακτήσει την ανεξαρτησία του, αποτελεί πραγματικότητα;
Στην άλλη άκρη της Γης, στο φτωχό μεξικάνικο χωριό Τρες Βάγες, οι κάτοικοι ακολουθώντας το κάλεσμα του αμερικανικού ονείρου, εγκαταλείπουν την πατρίδα τους με κατεύθυνση τις ΗΠΑ και αμφιταλαντεύονται ανάμεσα σε δυο χώρες και δυο πολιτισμούς, ως επί το πλείστον παράνομα. Η ταινία Τα πέντε σημεία του ορίζοντα / The Five Cardinal Points (Αυστρία) του Φρίντολιν Σένβιζε εστιάζει στο καυτό θέμα της μετανάστευσης και ρίχνει φως στην πολυπλοκότητα των γειτονικών σχέσεων.
Τις παράπλευρες απώλειες του εκσυγχρονισμού διερευνά ο Φρανσίσκο Ερβέ στη βραβευμένη ταινία Η δύναμη του λόγου / The Power of Speech (Χιλή). Ήρωάς του, ένας χιλιανός που επιβιώνει πουλώντας μικροαντικείμενα σε επιβάτες λεωφορείων του Σαντιάγκο, αλλά απειλείται από το νέο, σύγχρονο σύστημα μαζικής μεταφοράς που πρόκειται να υιοθετήσει η χώρα του. Μαζί με 2.000 συναδέλφους του μάχεται για να δικαιωθεί, μαθαίνοντας παράλληλα και πώς να συμβιβαστεί όσο το δυνατόν πιο ομαλά με τη νέα τάξη πραγμάτων.
Η συγκλονιστική προσωπική μαρτυρία των σκηνοθετών Αλμπέρτο Άρσε και Μοχάμαντ Ρουτζάιλα παρουσιάζεται στο βραβευμένο ντοκιμαντέρ Κυνηγώντας ελέφαντες / To Shoot an Elephant (Ισπανία) με φόντο τη βίαιη ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας τον Δεκέμβριο του 2008, μια επιχείρηση θανάτου ονόματι ‘’Συμπαγές μολύβι” που διήρκεσε 21 μέρες και άφησε πίσω της 1.412 νεκρούς παλαιστίνιους. Οι δυο ντοκιμαντερίστες ήταν ανάμεσα στους λιγοστούς ξένους που κατάφεραν να εισχωρήσουν στην εμπόλεμη ζώνη και να καταγράψουν θαρραλέα τα ρεαλιστικά στιγμιότυπα μιας εφιαλτικής πολιορκίας όπου η διαφυγή έμοιαζε με ουτοπία...
