ΑΓΟΡΑ
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΩΝ EURIMAGES
Μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για καίρια θέματα που απασχολούν το σύγχρονο ευρωπαϊκό κινηματογραφικό τοπίο πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη συνάντηση εκπροσώπων του Eurimages, του Ευρωπαϊκού Ταμείου για την ενίσχυση των συμπαραγωγών. Η συζήτηση έλαβε χώρα την Τετάρτη 18 Νοεμβρίου στην Αποθήκη 13 στο Λιμάνι, στο πλαίσιο της Αγοράς του 50ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Το Eurimages ιδρύθηκε το 1988 και διαθέτει συνολικά 34 κράτη μέλη. Στόχος του, να προωθήσει την ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία, ενθαρρύνοντας την παραγωγή και διανομή ταινιών και παράλληλα δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για γόνιμη συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών του χώρου.
Ο Αλέξανδρος Κακαβάς, εθνικός εκπρόσωπος του Eurimages στην Ελλάδα, σημείωσε τα εξής: «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όλοι θέλουμε να δούμε τις καλύτερες ταινίες και τα ονόματά μας σε αυτές. Έχω να παρατηρήσω, πάντως, το εξής: Υπάρχουν πολλοί νέοι κινηματογραφιστές οι οποίοι πιστεύουν ότι έχουν το καλύτερο σενάριο και τους καλύτερους παραγωγούς και ότι ο κόσμος τους ‘’χρωστάει’’. Ο κόσμος δεν τους χρωστάει τίποτα. Πρέπει κάποιος να εξηγήσει σε αυτήν τη νέα γενιά σκηνοθετών ότι η μεγαλύτερη προϋπόθεση για να επιτύχουν είναι να έχουν ένα εξαιρετικό project, όχι μόνο αναφορικά με αυτό που έχουν το μυαλό τους και το οποίο επιθυμούν να δείξουν στο κοινό, αλλά και ως προς το να κατορθώσουν να το κάνουν με τον καλύτερο τρόπο».
Από την πλευρά της Κύπρου, ο Διομήδης Νικήτας, εθνικός εκπρόσωπος της χώρας στο Eurimages, υποστήριξε ότι το Eurimages τα τελευταία χρόνια αλλάζει ολοένα και προς το καλύτερο, με στόχο του να λειτουργεί όλο και πιο αποτελεσματικά. Και πρόσθεσε: «Στην επόμενη συνεδρία θα περάσουμε στη γερμανική προεδρία του Eurimages και ήδη συζητούμε σχετικά με έναν νέο τρόπο επιλογής των ταινιών που θα χρηματοδοτούνται, θέμα που θα τεθεί επί τάπητος ξανά το Δεκέμβριο. Το Eurimages αλλάζει, ωστόσο ο βασικός στόχος του παραμένει ο ίδιος, δηλαδή η επιλογή των καλύτερων projects. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε να συναγωνιστούμε πολύ καλές δουλειές από άλλες χώρες, τη στιγμή που, γενικότερα, το Eurimages προσπαθεί να ενισχύσει την πολυπολιτισμική ταυτότητά του». Ο κ. Νικήτας συμπλήρωσε: «Στην Κύπρο διαθέτουμε έναν μικρό προϋπολογισμό ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ, ωστόσο έχουμε καταφέρει να υλοποιούμε σημαντικές παραγωγές ταινιών μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ, καθώς και μία - δύο ταινίες μεγάλου μήκους κάθε ένα με δύο χρόνια». Όπως επισήμανε ο ίδιος, η Κύπρος συνεργάζεται με τη Γερμανία και τη Γαλλία, ενώ υπάρχουν 14 projects που βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης.
Η Irena Strzalkowska, εθνική εκπρόσωπος του Eurimages στην Πολωνία, μιλώντας για τη λειτουργία του Eurimages τόνισε ότι ο φορέας έχει αλλάξει εντελώς τον τρόπο επιλογής των projects, ενώ επίσης προέτρεψε όσους θα ήθελαν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα να βρίσκονται σε επαφή και να συμβουλεύονται για κάθε λεπτομέρεια τον εκπρόσωπο του Eurimages στη χώρα τους. Αναφερόμενη στο ζήτημα των συμπαραγωγών, η κ. Strzalkowska σημείωσε ότι στην Πολωνία υλοποιούνται μεγάλες συμπαραγωγές με άλλες χώρες, όπως π.χ. την Ουγγαρία, παρά τις γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές ανάμεσα στα δύο κράτη. Και συμπλήρωσε: «Τα δύο τελευταία χρόνια η κρατική τηλεόραση απέσυρε κάθε χρηματοδότηση. Δεδομένου ότι στην Πολωνία υπάρχουν τρεις εμπορικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, αυτοί εστιάζουν σε εμπορικές ταινίες και μπορούν να διασφαλίσουν τη διανομή αυτών τόσο στην Πολωνία όσο και στο εξωτερικό, πράγμα που δεν είναι απολύτως βέβαιο για τις καλλιτεχνικές ταινίες. Η αλήθεια είναι πως είναι δύσκολο να βρούμε συμπαραγωγούς στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων, και εξαιτίας της γλώσσας».
Ο Darko Baseski, εκπρόσωπος του Εurimages στην ΠΓΔΜ και πρόεδρος του Macedonian Film Fund, φορέα που έχει υλοποιήσει συμπαραγωγή και με την Ελλάδα, σημείωσε γενικότερα το γεγονός πως όταν μια ταινία έχει την υποστήριξη του Εurimages, αυτό εγγυάται και την επιτυχία της. Δίνοντας ένα παράδειγμα, τόνισε: «Η μία ταινία την οποία υλοποιήσαμε είχε λάβει χρηματοδότηση ύψους 100.000 ευρώ από το Macedonian Film Fund και 250.000 ευρώ από το Εurimages. Όταν ξεκινήσαμε το δικό μας ταμείο, ο σκοπός ήταν να στηρίξουμε τις συμπαραγωγές με 30.000 έως 50.000 ευρώ, αλλά τελικά είδαμε ότι αυτό το ποσό δεν επαρκούσε, γι΄αυτό και σκεφτήκαμε να το αυξήσουμε στο 10% (100.000 ευρώ), δηλαδή να φτάσουμε το επίσημο ποσό στην Ευρώπη, έτσι ώστε να θεωρείται συμπαραγωγή. Συνήθως για κάθε project μας χορηγούνται 200.000 έως 400.000 ευρώ από το Εurimages».
Ο ιρλανδός Brendan McCarthy υπήρξε για οκτώ χρόνια εθνικός εκπρόσωπος του Εurimages και σήμερα είναι ανεξάρτητος παραγωγός της Fantastic Films. Με τη σειρά του, τόνισε ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ κάθε δημιουργού και του εθνικού εκπροσώπου του στο Εurimages. Επίσης, επεσήμανε τα εξής: «Ένας τρόπος για να εξελιχθεί και να πετύχει η χρηματοδότηση είναι να την δούμε μαζί με εταίρους που έχουν τα ίδια κίνητρα - για παράδειγμα, αν δούμε τα περιφερειακά ταμεία της Γερμανίας βλέπουμε ότι εκεί είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν χρήματα στη δική τους περιοχή. Το ίδιο συμβαίνει και στη Σουηδία. Στην περίπτωση της Ιρλανδίας, η κατάσταση παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι αυτή τη στιγμή στη χώρα υπάρχει φορολογικό κίνητρο». Ο κ. McCarthy υπογράμμισε, επίσης, ότι το Κινηματογραφικό Συμβούλιο της Ιρλανδίας βλέπει με ενδιαφέρον τις συμπαραγωγές και χρηματοδοτεί projects με μικρά ποσά που κυμαίνονται από 100.000 έως 300.000 ευρώ για το καθένα.
Ο Tamas Joo, εθνικός εκπρόσωπος του Εurimages στην Ουγγαρία, σημείωσε ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την ενίσχυση των συμπαραγωγών μπορεί να χρηματοδοτήσει μειοψηφικές συμπαραγωγές με ποσά της τάξης των 100.000 εώς 250.000 ευρώ. Παράλληλα, ανέφερε ότι οι πιο συχνές συμπαραγωγές της Ουγγαρίας είναι με χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Πολωνία και η Τουρκία, προσθέτοντας ότι στο μέλλον προσδοκά να δει και περισσότερους έλληνες συμπαραγωγούς. Όσον αφορά στο φορολογικό καθεστώς, σημείωσε ότι στις μειοψηφικές συμπαραγωγές έγινε επιστροφή φόρου 20% - 25% στους φορολογούμενους, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν ευκαιρίες στα περιφερειακά ταμεία της Ουγγαρίας που άρχισαν να λειτουργούν τα τελευταία χρόνια.
Ο Xhevdet Feri, το νεότερο μέλος του Εurimages, εθνικός εκπρόσωπος του φορέα στην Αλβανία και πρόεδρος του Αλβανικού κέντρου Κινηματογράφου, σημείωσε ότι στη χώρα του έχει διαμορφωθεί ένα «ανοιχτό σύστημα λειτουργίας του Εurimages χωρίς πολλούς κανόνες και με απλές αιτήσεις». Και πρόσθεσε: «Είμαστε πολύ μικρή χώρα κι έτσι αναγκαζόμαστε εκ των πραγμάτων να κάνουμε συμπαραγωγές, μεταξύ των οποίων με τη Σερβία, την ΠΓΔΜ και την Ελλάδα. Επίσης, χρηματοδοτούμε μεν τους αλβανούς σκηνοθέτες, αλλά παράλληλα αφήνουμε ανοιχτές τις πόρτες μας και για ξένους δημιουργούς. Με την Ελλάδα, την ΠΓΔΜ και άλλες χώρες συνεργαζόμαστε καλύτερα γιατί έχουμε κοινές ιστορίες. Στην Ελλάδα ζουν ένα εκατομμύριο αλβανοί, οπότε πολλές αλβανικές ιστορίες γυρίζονται εκεί».
Η Gergana Dakovska, εθνική εκπρόσωπος του Εurimages στη Βουλγαρία, μίλησε για τις ομάδες των αναγνωστών, ένα εργαλείο που καθιερώθηκε πρόσφατα στο Εurimages: «Οι παραγωγοί των διάφορων χωρών πάντα μας προέτρεπαν να διαβάζουμε τα σενάριά τους. Ωστόσο, δεδομένου ότι πραγματοποιούνται πέντε συναντήσεις το χρόνο, κάθε δύο μήνες, με μεγάλο αριθμό projects - 50 ανά συνεδρία - ήταν σχεδόν αδύνατο οι εκπρόσωποι να διαβάσουν τα σενάρια. Υπήρχε, λοιπόν, κατά κάποιο τρόπο μια σύγκρουση, επομένως απαιτούνταν να βρεθεί μια λύση, η οποία ήρθε με την δημιουργία της ομάδας των αναγνωστών. Δεν πρόκειται για αυτούς οι οποίοι λαμβάνουν τις αποφάσεις σχετικά με το ποια projects θα επιλεγούν. Αυτή η απόφαση λαμβάνεται από όλο το συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται ετησίως από έναν εκπρόσωπο του Εurimages. Παρόλα αυτά, η δουλειά των αναγνωστών είναι πολύ αποτελεσματική και πιστεύουμε ότι γενικότερα η διαδικασία έχει βελτιωθεί, καθώς πρόκειται για επαγγελματίες στο χώρο της δραματουργίας, οι οποίοι έχουν επιλεχθεί από κάθε χώρα. Η ομάδα των αναγνωστών υπογράφει, μάλιστα, έγγραφο σχολιασμό προς το συμβούλιο των εκπροσώπων του Εurimages, και έτσι πραγματοποιείται επαγγελματική αξιολόγηση των σεναρίων». Η κ. Dakovska πρόσθεσε ότι στη Βουλγαρία οι περισσότερες συμπαραγωγές πραγματοποιήθηκαν με τη Γερμανία, ενώ ακολουθεί η Ελλάδα, ενώ σημείωσε ότι στη χώρα της υφίσταται ένα νέο, αποτελεσματικό σύστημα όσον αφορά στην κρατική χρηματοδότηση συμπαραγωγών. Όπως είπε, σε αναμονή βρίσκονται δύο projects με πλειοψηφική συμμετοχή της Ελλάδας, τα οποία θα ενισχυθούν οικονομικά από το βουλγαρικό ταμείο κινηματογράφου.
O Julien Ezanno, εθνικός εκπρόσωπος του Εurimages στη Γαλλία, τη χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή ταινιών, τόνισε, απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους στη συζήτηση: «Θα πρέπει να εκμεταλλεύεστε όσο το δυνατόν πιο πολύ τη συμπαραγωγή και τους συμπαραγωγούς σας, έτσι ώστε να δουλέψετε περισσότερο στην ανάπτυξη των projects. Και επίσης, να δίνετε σημασία στις πηγές χρηματοδότησης για την ανάπτυξη των projects, έτσι ώστε να εξασφαλίσετε και τα χρήματα». Επίσης, επεσήμανε: «Τα μεγαλύτερα λάθη που κάναμε ήταν ότι πιστέψαμε πως θα έχουμε μεγάλη εμπορική επιτυχία με μεγάλες παραγωγές. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η τάση στο μέλλον θα είναι να επιλέγουμε καλύτερα σενάρια και πιο πρωτότυπα projects. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για σεναριογράφους στα Βαλκάνια. Με εξέπληξε το πρόγραμμα Crossroads του 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου είδα πολλά projects πολύ υψηλής ποιότητας. Αυτά τα σχέδια έχουν πολλές ελπίδες για να λάβουν στήριξη από το Εurimages, αρκεί να έχει γίνει καλή δουλειά στην ανάπτυξη του σεναρίου».
Με τη σειρά του, ο Mehmet Dermirhan, εθνικός εκπρόσωπος του Εurimages στην Τουρκία, σημείωσε: «Ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος ανθεί, όπως και ο τουρκικός. Φέτος είχαμε 80 ταινίες που πήραν διανομή και βγήκαν στις αίθουσες. Διαθέτουμε ετήσιο προϋπολογισμό ύψους 7 εκατομμυρίων ευρώ ανά έτος για την παραγωγή ταινιών, ενώ τριάντα ταινίες χρηματοδοτούνται ετησίως από το υπουργείο». Ο κ. Dermirhan επεσήμανε, επίσης, ότι οι συμπαραγωγές είναι απόλυτα αναγκαίες, ενώ όσον αφορά στο ζήτημα της προσέγγισης του κοινού τόνισε ότι από τον συγκεκριμένο παράγοντα εξαρτάται άμεσα και η κερδοφορία. «Το Εurimages προσπαθεί να βελτιώνεται και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κινηματογραφικού χώρου, αλλά, τελικά, το Εurimages είμαστε εμείς, οι επαγγελματίες. Επομένως χρειάζεται μια διαφορετική προσέγγιση του ζητήματος των συμπαραγωγών», κατέληξε.
