ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ STEFAN SCHWIETERT
Για τα στοιχεία που τον συνδέουν με τη μουσική, η οποία αποτελεί το κυρίαρχο θέμα σε όλες τις δημιουργίες του, μίλησε ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης και παραγωγός Στέφαν Σβίτερτ / Stefan Schwietert στην συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Πέμπτη 19 Μαρτίου στο βιβλιοπωλείο «Ιανός», με αφορμή το αφιέρωμα που πραγματοποιεί το 11ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα στο έργο του.
Τον ελβετό δημιουργό υποδέχθηκε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Εϊπίδης, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο Στέφαν Σβίτερτ είναι ένας παλιός φίλος και ένας πολύ σημαντικός σκηνοθέτης. Οι θεατές απολαμβάνουν πάντα τις ταινίες του, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Αυτό από μόνο του αποτελεί απόδειξη ταλέντου και σταθερότητας στο αντικείμενό του, στο οποίο είναι πολύ καλός».
Μιλώντας για το ξεκίνημα της καριέρας του και την να ασχοληθεί πιο συγκεκριμένα με το ντοκιμαντέρ, ο Στέφαν Σβίτερτ υπογράμμισε: «Όταν φοιτούσα στην σχολή κινηματογράφου, δεν σκεφτόμουν το ντοκιμαντέρ. Γύριζα ταινίες μικρού μήκους και θαύμαζα σκηνοθέτες όπως ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ο Τζον Κασσαβέτης. Η στροφή μου στο ντοκιμαντέρ αποτέλεσε έκπληξη και για εμένα τον ίδιο. Στο γερμανικό κινηματογράφο, εκείνη την εποχή, για να κάνεις ταινίες μυθοπλασίας έπρεπε να γράφεις μόνος σου τα σενάρια. Διαπίστωσα ότι δεν ήμουν καλός σεναριογράφος μυθοπλασίας, ούτε ήθελα να στραφώ στην τηλεόραση, όπως άλλοι πρώην συμφοιτητές μου. Έτυχε να ασχοληθώ με το ντοκιμαντέρ μετά από πρόταση ενός φίλου μου και ανακάλυψα έναν ολόκληρο καινούργιο κόσμο».
Στην συνέχεια, ο 48χρονος δημιουργός περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο πλησιάζει τα θέματά του: «Κάποιοι δημιουργοί δεν θέλουν να γνωρίζουν εκ των προτέρων τους πρωταγωνιστές τους, ώστε να μην χάσουν το στοιχείο της έκπληξης κατά την διάρκεια των γυρισμάτων. Για μένα, όμως, ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Επιλέγω να περάσω μαζί τους όσο περισσότερο χρόνο μπορώ, χωρίς κάμερα, προκειμένου να εξοικειωθώ μαζί τους. Έτσι, όταν αρχίζει το γύρισμα, υπάρχει διαφορετικό επίπεδο επικοινωνίας και αυτό αποτυπώνεται στην ίδια ταινία».
Μέσα από αυτή την διαδικασία, ο Στέφαν Σβίτερτ δημιούργησε δυνατές σχέσεις και φιλίες: «Όταν τα γυρίσματα διαρκούν 3 και 4 χρόνια, είναι λογικό να δένεσαι με τους ανθρώπους που κινηματογραφείς. Αυτές οι ανθρώπινες σχέσεις είναι το κέρδος σου στο πέρασμα του χρόνου, μαζί με τις αναμνήσεις που αφήνει κάθε ταινία στην καρδιά».
Ταυτόχρονα, ο κ. Σβίτερτ ξεκαθάρισε ότι η μουσική δεν αποτελεί αυτοσκοπό στα ντοκιμαντέρ του: «Η μουσική είναι στις ταινίες μου το όχημα, το μέσο που χρησιμοποιώ για να περάσω το μήνυμα που θέλω. Φυσικά, οι μουσικοί αποτελούν κοινό χαρακτηριστικό στις ταινίες μου, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Αυτό που αναζητώ και θέλω να αποτυπώσω είναι η ανθρώπινη κατάσταση: Δηλαδή τι συμβαίνει στους ανθρώπους όταν χάνουν την ταυτότητά τους, τον πολιτισμό, τη θρησκεία τους, είτε λόγω προσαρμογής σ’ ένα νέο περιβάλλον, είτε εξαιτίας της αλλαγής των συνθηκών ζωής».
Σε ερώτηση σχετικά με μη συνεισφορά του στη διάσωση της μουσικής παράδοσης που χάνεται, ο Στέφαν Σβίτερτ επεσήμανε: «Στις δύο πρώτες ταινίες μου, το Γαργάλημα στην καρδιά και το Ακορντεόν του διαβόλου, βρισκόμουν σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Ειδικά το Γαργάλημα στην καρδιά αποτελεί πλέον αρχειακό υλικό, κατά κάποιον τρόπο, αφού η παραδοσιακή εβραϊκή μουσική Klezmer έχει αρχίσει να χάνεται. Στις επόμενες ταινίες, όμως, ένιωθα κάπως άβολα να συνεχίσω να αντιμετωπίζω τις μουσικές παραδόσεις με νοσταλγικό τρόπο. Οι μουσικές χάνονται, αλλά δεν το βλέπω απαισιόδοξα, επειδή καινούργια πράγματα έρχονται στη θέση τους. Ό,τι υπάρχει εξελίσσεται, παίρνοντας νέο σχήμα και νέα μορφή».
Για την επιλογή των θεμάτων του, αποκάλυψε ότι στόχος του είναι η διαφορετικότητα: «Όταν πρόκειται να γυρίσω μια ταινία, αντιμετωπίζω τη μουσική με διαφορετικά κριτήρια από τα προσωπικά μου ως ακροατή. Υπάρχει μουσική που με συναρπάζει, αλλά προβάλλεται έτσι κι αλλιώς πάρα πολύ από τα ΜΜΕ. Για παράδειγμα, λατρεύω τον Λέοναρντ Κοέν ή τον Γιουσού Ντουρ, αλλά το βρίσκω πολύ προφανές να καταγράψω την ιστορία τους. Η πρόκληση για μένα είναι να ασχοληθώ με σπανιότερα είδη, όπως το yodeling των ελβετικών Άλπεων. Με ταινίες, που θα με κάνουν να αμφισβητήσω ακόμα και τον ίδιο τον εαυτό μου και για τις οποίες θα πρέπει να πείσω τους πάντες ότι αξίζει να γυριστούν. Στο τέλος, όταν δικαιώνεσαι για το ρίσκο, το συναίσθημα είναι υπέροχο και νιώθεις πολύ πιο δυνατός».
Κλείνοντας, ο Στέφαν Σβίτερτ αποκάλυψε ότι στο επόμενο ντοκιμαντέρ του και με οδηγούς ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελβετών, ακολουθεί τα ίχνη του Μπέλα Μπάρτοκ, ο οποίος εκτός από σπουδαίος συνθέτης υπήρξε πρωτοπόρος στην καταγραφή των μουσικών παραδόσεων των χωρικών της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.
