MASTERCLASS ΤΑΚΕΣΙ ΚΙΤΑΝΟ
«Η τέχνη ως δημιουργική διαδικασία δεν έχει σχέση με την τέχνη ως καταναλωτικό προιόν. Σήμερα, ωστόσο, το περισσότερο βάρος πέφτει στις κριτικές, στις δημόσιες σχέσεις, στους dealers. Η κατάσταση έχει ξεφύγει από τα χέρια του καλλιτέχνη». Η διαπίστωση ανήκει στον Τακέσι Κιτάνο, έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους ιάπωνες σκηνοθέτες, ο οποίος στο masterclass που έδωσε την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, στο πλαίσιο του 49ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μίλησε για τις ταινίες του, για τη ζωγραφική, αλλά και για τους φοιτητές του.
Συντονιστής ήταν ο Tony Rayns, κριτικός κινηματογράφου, ειδικός στον ασιατικό κινηματογράφο. Κατά τη διάρκεια του masterclass προβλήθηκε η ταινία μικρού μήκους του Κιτάνο Οne fine day, ένα από τα φιλμάκια του επετειακού Chacun son cinema των Καννών.
«Έχουμε μαζί μας έναν πολυτάλαντο σκηνοθέτη, μια κορυφαία προσωπικότητα του σινεμά, που συνδέει με τη δική του ιδιαίτερη ματιά την ποίηση με τη βία, το χιούμορ με το δράμα. Ο Τακέσι Κιτάνο εφηύρε από την αρχή το σινεμά αλλά και την ίδια του την περσόνα και βρίσκεται σήμερα στην πιο ώριμη περίοδο της καριέρας του», ανέφερε στο χαιρετισμό της η διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δέσποινα Μουζάκη.
«Οι πιο δημοφιλείς ταινίες μου είναι ταινίες δράσης ή αρχετυπικά δράματα, όμως δεν μπορώ να επαναλαμβάνω τον εαυτό μου. Σε αυτό το φιλμ πέθανα ως καλλιτέχνης, με την επόμενη θα αναγεννηθώ», σχολίασε ο Τακέσι Κιτάνο για την τελευταία ταινία του Ο Αχιλλέας και η χελώνα. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός ζωγράφου που αποζητά την αναγνώριση, ενώ οι πίνακες του ήρωα είναι πρωτότυπα έργα του Κιτάνο, ο οποίος, όπως είπε, προσπαθεί συνειδητά να παραμείνει ερασιτέχνης ζωγράφος.
«Δε θέλω να ζωγραφίσω το πορτρέτο ενός αποτυχημένου καλλιτέχνη», εξήγησε όταν ρωτήθηκε γιατί ένιωσε την ανάγκη να ασχοληθεί με την καλλιτεχνική αποτυχία. «Θέλω να δείξω τον εσωτερικό διάλογο για την τέχνη και την καλλιτεχνική δημιουργία. Η τέχνη είναι κάτι τρομακτικό, “επιμολύνει” τον περίγυρο του καλλιτέχνη και μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα».
Ο ίδιος ο Κιτάνο βρέθηκε αντιμέτωπος με την αποτυχία: «Τελειώνοντας τη Sonatina είχα πλέον φανατικούς φίλους στη Δύση, αλλά στην Ιαπωνία είχα σημειώσει παταγώδη εισπρακτική αποτυχία. Σκεφτόμουν ότι ίσως να μην έχω ταλέντο. Ακολούθησαν προσκλήσεις σε φεστιβάλ του εξωτερικού και εκεί είδα ότι οι ταινίες μου άρεσαν. Στην Ιαπωνία το κοινό με είχε χαρακτηρίσει ως έναν κωμικό της τηλεόρασης που γυρίζει ταινίες για την πλάκα του. Μετά τα Πυροτεχνήματα έγινα ξαφνικά... δάσκαλος».
Τα τελευταία χρόνια ο Τακέσι Κιτάνο διδάσκει στη σχολή κινηματογράφου του Πανεπιστημίου Τεχνών του Τόκιο. «Δεν μπορείς να πεις αυτό που κάνω διδασκαλία γιατί δεν μπορεί να διδάξει κανείς το πως κάνει ταινίες. Βγαίνω με τους φοιτητές μου για φαγητό, για ποτό, συζητάμε, περνάμε καλά», σχολίασε σχετικά.
Ο Τακέσι Κιτάνο ρωτήθηκε και για τη σχέση του με τη γιαπωνέζικη μαφία, συχνό θέμα των ταινιών του. Μάλιστα, όπως σχολίασε ο Tony Rayns, κάποιοι θεωρούν και τον ίδιο μέλος της! «Δούλευα σε εργατική γειτονιά και πολλοί φίλοι μου από εκεί έγιναν μέλη της Γιάκουζα και βρήκαν τραγικό θάνατο. Είναι δύσκολο να αποτυπώσεις στον κινηματογράφο την πραγματική εικόνα του χώρου και δεν θα ήθελα να με εκτελέσουν παλιοί φίλοι επειδή έκανα την ιστορία τους ταινία», είπε αστειευόμενος ο σκηνοθέτης.
Σε ερώτηση σχετικά με τα αυτοβιογραφικά στοιχεία των ταινιών του, ο Κιτάνο ανέφερε: «Μετά από τόσα χρόνια στην τηλεόραση, έχω γνωρίσει πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους εκτός του κινηματογραφικού χώρου. Χωρίς να το καταλάβω αυτή η εμπειρία συσσωρεύεται ως γνώση και ενδεχομένως όταν αναζητώ κάποια στοιχεία να αντλώ από αυτήν».
Ανήσυχος δημιουργός, ο Τακέσι Κιτάνο δεν φαίνεται να βασίζεται στις δοκιμασμένες συνταγές. «Είχα βαρεθεί τα σταθερά μονοπλάνα, γι’ αυτό δοκίμασα τις πανοραμικές λήψεις, αλλά σιγά σιγά το βαριέμαι κι αυτό». «Είδαμε πίνακες σε στιλ Άντι Γουόρχολ, να περιμένουμε και ταινίες τέτοιου τύπου;» τον ρώτησε ο Tony Rayns, για να λάβει ως απάντηση το αινιγματικό χαμόγελο του ιάπωνα σκηνοθέτη.
