60ό ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ || 31/10-10/11/2019
Ανοιχτή Συζήτηση: EU&Me
Πώς μπορεί ένας επαγγελματίας του κινηματογράφου να εκμεταλλευτεί τα εργαλεία που του παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να κάνει το όνειρό του και το έργο του πραγματικότητα; Τι μπορούν να προσφέρουν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης Creative Europe και το πρόγραμμα MEDIA σε ένα νέο καλλιτέχνη; Μια συζήτηση για τον κινηματογράφο, καθώς και τις προοπτικές δημιουργίας στον χώρο της τέχνης σε μια σύγχρονη Ευρώπη, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου στο Μουσείο Φωτογραφίας (Αποθήκη Α΄ Λιμάνι).
Ομιλητές ήταν οι Tίνα Ζουρνατζή, Υπεύθυνη Τμήματος, Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Helene Skikos, Διαχειρίστρια Προγράμματος, Creative Europe, Άννα Κασιμάτη, Αρμόδια στην Ελλάδα για το πρόγραμμα Creative Europe MEDIA, Βασιλική Διαγουμά, Υπεύθυνη Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων, ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας) και ο Βασίλης Κεκάτος, σκηνοθέτης.
Τη συζήτηση άνοιξε ο Βασίλης Κεκάτος, ο οποίος δήλωσε ότι παρότι δεν είναι επαγγελματικά καταρτισμένος για να μιλήσει για τα ειδικά αυτά θέματα, θα παραθέσει τις προσωπικές του εμπειρίες από το να ζεις και να δημιουργείς στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφού ευχαρίστησε το πάνελ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που τον επέλεξε ως EU Ambassador, υπογράμμισε ότι στα 18 του έφυγε από την Ελλάδα για να σπουδάσει στην Αγγλία, κάτι που συνέβη σχετικά εύκολα και με λίγα χρήματα. «Μια πολύ σημαντική εμπειρία που μετουσίωσα στη ζωή και την τέχνη μου. Επίσης, πολύ σημαντική είναι η δυνατότητα που μας δίνεται, ώστε να είμαστε μέλη της Ευρώπης να παίρνουμε μέρος ως κινηματογραφιστές στα εργαστήρια σεναρίου που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκεί μαθαίνω πραγματικά αν οι ιστορίες μου μπορεί να ενδιαφέρουν και άλλους, αν το χιούμορ των ταινιών μου μπορεί να μεταφερθεί σε μια άλλη γλώσσα», δήλωσε χαρακτηριστικά. Αφού τόνισε με θέρμη τη σημασία των διεθνών συμπαραγωγών και την ανάγκη η καλλιτεχνική δημιουργία να φέρνει κοντά τους λαούς, επεσήμανε ότι χάρη στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να μεταβεί σχετικά εύκολα σε μια άλλη χώρα για να κάνει γυρίσματα, αλλά και να χρησιμοποιήσει τα χρηματοδοτικά προγράμματα που προσφέρονται, όπως το Creative Media Program, το Eurimages και άλλα. «Το να ανήκεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει με το να ανήκεις σε μια οικογένεια. Δεν είναι πάντοτε όλα καλά. Αλλά πιστεύω ότι χωρίς αυτή τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα», συμπλήρωσε με νόημα.
Στη συνέχεια, ο λόγος δόθηκε στην κ. Ζουρνατζή, η οποία μίλησε συγκεκριμένα για την ευρωπαϊκή καμπάνια Eu&Me. Αρχικά αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η καμπάνια αυτή ξεκίνησε αναγνωρίζοντας ότι πολύς κόσμος (και ιδιαίτερα στην Ελλάδα) δεν γνωρίζει πραγματικά ποια είναι τα οφέλη του από να ανήκει ένας λαός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πέρα από κάποια πολύ βασικά, όπως η εύκολη κινητικότητα για παράδειγμα. Επειδή λοιπόν υπάρχει ένα πολύ χαμηλό ποσοστό αποδοχής της Ευρώπης (της τάξης του 50%), ξεκίνησε μια εκστρατεία, η οποία είχε αρχικά ως στόχο τις απερχόμενες ευρωεκλογές, με σκοπό να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό και κυρίως στους νέους που δεν κατανοούν τι σημαίνει να είναι κάποιος ευρωπαίος πολίτης. Χρησιμοποιήθηκε, λοιπόν, ο δίαυλος του σινεμά για να μπορέσει η καμπάνια να φτάσει και να αγγίξει αποδοτικά το κοινό της. «Τι καλύτερο από το σινεμά, για να μπορέσουμε να αφηγηθούμε ιστορίες, να αγγίξουμε θεματικές που έχουν να κάνουν με τη ζωή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την κινητικότητα, τα δικαιώματα, την εκπαίδευση και τη βιωσιμότητα. Ζητήσαμε λοιπόν από διακεκριμένους σκηνοθέτες να δημιουργήσουν ταινίες μικρού μήκους, έως 7 λεπτών, που θα πλαισιώσουν την καμπάνια μας», τόνισε. Αφού πρόσθεσε ότι η εκστρατεία είναι κυρίως ψηφιακή, παρέπεμψε το κοινό στο αντίστοιχο website όπου μπορεί κανείς να βρει trailers από τις προαναφερθείσες ταινίες, πραγματικές βίντεο-μαρτυρίες, με ιστορίες ανθρώπων των οποίων η ζωή έχει αλλάξει μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεργασίες με influencers για την προώθηση της εκάστοτε καμπάνιας, παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συνεργασίες με διάφορα νεανικά μέσα ενημέρωσης. «Ο στόχος μας είναι να έρθει όλο και περισσότερος νέος κόσμος προς εμάς και είναι αλήθεια ότι η καμπάνια έχει αγγίξει εκατομμύρια νέους. Όσον αφορά τις μικρού μήκους ταινίες που θα προβληθούν και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, είχαμε την τιμή να συνεργαστούμε και με τον έλληνα σκηνοθέτη Γιώργο Ζώη, που γύρισε την ταινία Party Animal, ένα εξαιρετικό φιλμ. Επίσης, έχουμε δώσει το «παρών» και σε άλλα Φεστιβάλ, όπως το Animasyros και το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας. Ο κινηματογράφος αποτελεί το βασικό μας κανάλι, μέσω του οποίου επιχειρούμε να προσεγγίσουμε τον κόσμο», ολοκλήρωσε.
Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια η Helene Skikos, αναφερόμενη στα οφέλη του προγράμματος Creative Europe, ενός προγράμματος που έχει ως σκοπό να υποστηρίξει τη δημιουργία και τον πολιτισμό στην Ευρώπη και να βοηθήσει στην ανάπτυξη μιας στέρεας ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας. Το επταετές πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2013 φτάνει τώρα στο τέλος του και το 2020 θα ανακοινωθεί η έναρξη του νέου προγράμματος με σημαντικές προσθήκες. Η κ. Skikos αναφέρθηκε στους δύο βασικούς τομείς του προγράμματος, με πρώτο εξ αυτών το πρόγραμμα MEDIA, το οποίο θα αναλυθεί στη συνέχεια. Ο δεύτερος τομέας αφορά οποιαδήποτε καλλιτεχνική έκφανση, η οποία δεν περιέχει οπτικοακουστικά media. «Ο στόχος μας είναι να εντείνουμε την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των χωρών-μελών του προγράμματος, αλλά και να υποστηρίζουμε ενεργά δίκτυα όπως κινηματογραφικά Φεστιβάλ. Να φέρνουμε ανθρώπους κοντά, μέσα και έξω από την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή, 41 χώρες είναι μέλη του προγράμματος, αλλά συνεργαζόμαστε και με άλλες χώρες, μη-μέλη. Αναλαμβάνουμε, επίσης, πρότζεκτ που έχουν να κάνουν με μεταφράσεις καλλιτεχνικών έργων και είμαστε πολύ περήφανοι γιατί έχουμε συνεργαστεί ενεργά με τη φετινή νικήτρια του βραβείου Νόμπελ λογοτεχνίας, την Olga Tokarczuk. Επίσης, μπορούμε να μπούμε εμείς ως εγγυητές ώστε οι καλλιτέχνες να μπορούν να λαμβάνουν ευκολότερα τραπεζικά δάνεια. Δίνουμε συν τοις άλλοις βραβεία μουσικής, ενώ βραβεύουμε και τις ευρωπαϊκές πολιτιστικές πρωτεύουσες κάθε χρόνο. Το 2020 είναι η σειρά του Νόβισαντ, αλλά και της Ελευσίνας στην Ελλάδα», υπογράμμισε.
Αναφερόμενη σε μια νέα δραστηριότητα του προγράμματος, η κ. Skikos μίλησε για το «Erasmus των καλλιτεχνών», όπως η ίδια το χαρακτήρισε. Αναφέρθηκε λοιπόν στο πρόγραμμα i-Portunus, ένα πρόγραμμα κινητικότητας που εφαρμόστηκε φέτος για πρώτη φορά και δίνει τη δυνατότητα σε δημιουργούς και καλλιτέχνες να επισκεφθούν μια άλλη χώρα της Ευρώπης και να συνεχίσουν εκεί το πρότζεκτ τους. Αυτό που πρέπει να κάνουν για αρχή είναι να επισκεφθούν το αντίστοιχο website του προγράμματος, να εγγραφούν και να συμπληρώσουν μια αίτηση όπου θα μιλούν για την επιλογή της χώρας, τους στόχους που έχουν θέσει, αλλά και το αποτέλεσμα που επιθυμούν να πετύχουν. «Αυτό που θέλουμε, είναι να δημιουργήσουμε μια κινητικότητα με συγκεκριμένο σκοπό. Η επίσκεψη μπορεί να διαρκεί από 15 έως 85 ημέρες και δεν ζητούμε κάποια απόδειξη για το πώς και πού ξοδεύτηκαν τα χρήματα που θα δίνουμε σε κάθε συμμετέχοντα. Πέρσι, 620.000 ευρώ δαπανήθηκαν σε 343 καλλιτέχνες που επιλέχθηκαν για το πρόγραμμα, στην πλειοψηφία τους γυναίκες. Είχαμε πάνω από 40.000 αιτήσεις, τόσο σε σχέση με εικαστικές όσο και με οπτικοακουστικές τέχνες. Δεκαπέντε από τους συμμετέχοντες ήταν Έλληνες και πολλοί από τους ευρωπαίους (κυρίως νέους) συμμετέχοντες επέλεξαν την Ελλάδα ως προορισμό. Από του χρόνου, το πρόγραμμα σκοπεύει να γίνει πιο ευέλικτο, με ταξίδια που μπορεί να είναι και πολύ μικρά, έως 7 ημέρες. Ο σκοπός μας είναι να εδραιώσουμε αυτό το πρόγραμμα περισσότερο, να γνωρίσει όλο και περισσότερη επιτυχία και να γίνει μια πύλη από την οποία ένας καλλιτέχνης θα ξεκινά τη διεθνή του καριέρα», τόνισε χαρακτηριστικά η Helene Skikos.
Η επόμενη ομιλήτρια ήταν η Άννα Κασιμάτη, η οποία μίλησε για το πρόγραμμα MEDIA, ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα πολιτισμού που στηρίζει τον οπτικοακουστικό τομέα και ενισχύει τον κινηματογράφο εδώ και 27 χρόνια. «Βρισκόμαστε αισίως στην 5η φάση του προγράμματος που τρέχει έως το 2020 και έχει ως στόχο την απορρόφηση 800 εκατομμυρίων ευρώ. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί με τρόπο που να στηρίζει το σύνολο της παραγωγικής αλυσίδας, ενώ το πρόγραμμα Eurimages είναι αυτό που ασχολείται κατά κύριο λόγο με την κινηματογραφική παραγωγή. Εμείς υποστηρίζουμε πρότζεκτ που έχουν μια ξεκάθαρα ευρωπαϊκή διάσταση, ενώ λαμβάνουν χρηματοδότηση από εμάς όχι μόνο διάφορα φεστιβάλ, αλλά και οτιδήποτε άλλο συμβάλλει στην προώθηση και εγκαθίδρυση ενός πιο αποτελεσματικού οπτικοακουστικού περιβάλλοντος», σημείωσε. Αναφερόμενη σε πιο τεχνικά ζητήματα, πρόσθεσε ότι οι επιδοτήσεις δίνονται όχι σε φυσικά πρόσωπα αλλά σε εταιρίες ή οργανισμούς και οι δικαιούχοι μπορεί να είναι τόσο δημόσιοι όσο και ιδιωτικοί φορείς. Το πρόγραμμα επίσης επιτρέπει συνεργασίες και με χώρες που δεν είναι μέλη του προγράμματος. Μέσω του αντίστοιχου website, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει όλα τα απαραίτητα έγγραφα και να σχηματίσει μια πλήρη εικόνα των χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Επίσης, μπορεί να λάβει συμβουλές και κατάρτιση από εξειδικευμένο προσωπικό, καθώς και βοήθεια στην παραγωγή αλλά και τη διανομή της ταινίας του. Δεν παρέλειψε επίσης να δώσει έμφαση στο γεγονός ότι το πρόγραμμα λειτουργεί συμπληρωματικά με την εθνική χρηματοδότηση, καθώς δεν καλύπτει το 100% των οικονομικών αναγκών. «Αυτό που ζητάμε εμείς είναι από τα πρότζεκτ να έχουν ένα διεθνή χαρακτήρα, να προωθούν τις συνεργασίες και να βασίζονται σε καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα. Γραφεία του προγράμματος βρίσκονται σε 39 χώρες, στελεχωμένα με ειδικούς που είναι έτοιμοι να βοηθήσουν τους ενδιαφερόμενους να καταλάβουν τη φιλοσοφία πίσω από το πρόγραμμα. Όσοι λοιπόν ενδιαφέρονται, μπορούν να εγγραφούν και εγώ προσωπικά σας παρακινώ να μην διστάσετε στιγμή», προέτρεψε το κοινό η κ. Κασιμάτη.
Φτάνοντας στο τέλος αυτής της πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης, ήταν η σειρά της Βασιλικής Διαγουμά να μιλήσει για τον νεοσύστατο φορέα ΕΚΟΜΕ που ξεκίνησε την πορεία του στις αρχές του 2018 και έχει ως βασικό στόχο να συνεισφέρει στο συνολικό τοπίο του πολιτισμού, καθώς και να βοηθήσει τους δημιουργούς ώστε οι ιδέες τους να γίνουν πράξη. Οι τρείς βασικοί πυλώνες της στήριξης της οπτικοακουστικής παραγωγής στην Ελλάδα, περιλαμβάνουν την προσέλκυση επενδύσεων (Cash Rebate), την ψηφιοποίηση οπτικοακουστικών έργων με σκοπό την προώθηση του εθνικού οπτικοακουστικού πλούτου και την εκπαίδευση, αποσκοπώντας στη δημιουργία «έξυπνων» θεατών.
Όσον αφορά την επενδυτική διάσταση του ΕΚΟΜΕ, η κ. Διαγουμά μίλησε για το cash rebate, το πρόγραμμα που επιστρέφει το 35% των δαπανών που έγιναν στην Ελλάδα για μια παραγωγή οποιουδήποτε είδους (κινηματογραφική, τηλεοπτική, παραγωγή ψηφιακού παιχνιδιού ή animation). «Αυτό που χρειάζεται να κάνει ο ενδιαφερόμενος είναι να παρουσιάσει ένα σταθερό χρηματοδοτικό πλάνο, να έχει ξοδέψει πάνω από 100.000 ευρώ στο πρότζεκτ και να έχει συμπληρώσει τον πίνακα με τα πολιτισμικά κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εμείς παρέχουμε μια πλήρως καταρτισμένη ομάδα υποστήριξης που παρέχει βοήθεια ήδη από το αρχικό στάδιο της σύλληψης της δημιουργικής ιδέας. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να αναφέρω τη συμπληρωματικότητα των χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Ένα έργο, για παράδειγμα, μπορεί να χρηματοδοτηθεί ταυτόχρονα από το ΕΚΟΜΕ και από το πρόγραμμα MEDIA, με τη χρηματοδότηση να αγγίζει το 100% της συνολικής αξίας», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Κλείνοντας, η Βασιλική Διαγουμά έκανε σαφές ότι τα χρήματα αυτά είναι χρήματα των ελλήνων πολιτών που το κράτος επέλεξε να διαθέσει στους δημιουργούς. «Θέλουμε να βλέπουμε έργα να παίρνουν σάρκα και οστά. Πάνω από 70 πρότζεκτ, το 50% των οποίων είναι διεθνείς παραγωγές, έχουν πάρει το πράσινο φως για την επιχορήγηση. Επίσης, χαιρόμαστε πάρα πολύ που βλέπουμε ότι πραγματοποιούνται γυρίσματα σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας μας, ανοίγοντας διαρκώς νέες θέσεις εργασίας. Εμείς από την πλευρά μας προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε συνεχώς κάνοντας τις αναγκαίες τροποποιήσεις και συμμετέχοντας σε όλα τα σημαντικά Φεστιβάλ της χώρας, τα οποία επιθυμούμε να βοηθάμε έμπρακτα», συμπλήρωσε, κλείνοντας τη σειρά των τοποθετήσεων.
