ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ 18/3
Την Τετάρτη 18 Μαρτίου καλεσμένοι του «Κουβεντιάζοντας», της καθημερινής παράλληλης εκδήλωσης του 11ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου δημιουργοί και επαγγελματίες του χώρου από όλον τον κόσμο έχουν την ευκαιρία να γνωριστούν και να ανταλλάξουν τις απόψεις και τις εμπειρίες τους, ήταν οι σκηνοθέτες James Chressanthis (No Subtitles Necessary: Laszlo and Vilmos), Emel Celebi (Sisters of Lilith), Adam Schmedes (Chameleon Beach) και Jean Henri Meunier (Nothing To Lose) .
Για τον James Chressanthis, που στην ταινία No Subtitles Necessary: Laszlo and Vilmos ακολουθεί τις παράλληλες διαδρομές των δύο σπουδαίων Ούγγρων διευθυντών φωτογραφίας Λάζλο Κόβατς και Βίλμος Ζίγκμοντ, από το 1956 μέχρι τις ημέρες μας, η όλη διαδικασία αποτέλεσε την εκπλήρωση ενός ονείρου. «Μέσα από τις συνεντεύξεις με σκηνοθέτες και ηθοποιούς που είχαν συνεργαστεί με τον Λάζλο και τον Βίλμος, είχα την χαρά να γνωρίσω από κοντά τα καλλιτεχνικά μου πρότυπα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευχαρίστηση από αυτό», ανέφερε ο σκηνοθέτης και συμπλήρωσε: «Σπούδασα δίπλα στο Λάζλο -που δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας- και μαθήτευσα δίπλα στον Βίλμος. Πρόκειται για δύο προσωπικότητες μεγαλύτερες από τη ζωή, για δύο ήρωες, που όμως ποτέ δεν έπαψαν να είναι προσιτοί άνθρωποι, ζεστοί και γενναιόδωροι».
Η διαδικασία των γυρισμάτων έκρυβε μεγάλες προκλήσεις, αλλά και ευχάριστες εκπλήξεις για τον ελληνικής καταγωγής κινηματογραφιστή. «Με δεδομένο ότι στο ντοκιμαντέρ θα είχαμε πολλά αποσπάσματα από ταινίες, έπρεπε και το πρωτότυπο υλικό να είναι ανάλογο. Χρειαζόμασταν, λοιπόν, εξοπλισμό κορυφαίας ποιότητας. Δεχθήκαμε δωρεές αξίας 2 εκατομμυρίων δολαρίων για τον εξοπλισμό και την τεχνική επεξεργασία. Επιπλέον, σταθήκαμε τυχεροί και στο θέμα της ανεύρεσης χρηματοδότη, αφού χρειαζόμασταν και μετρητά, για να πληρώσουμε τα πνευματικά δικαιώματα για τη χρήση των αποσπασμάτων», δήλωσε ο Τζέιμς Κρισάνθις, εκφράζοντας, ωστόσο, και ένα παράπονο: «Τα χρήματα που δίνει η αμερικανική τηλεόραση για να αγοράσει ένα ντοκιμαντέρ είναι σκανδαλωδώς λίγα. Την ίδια στιγμή από το δίκτυο ΗΒΟ με ρώτησαν γίνεται να βάλουμε στο ντοκιμαντέρ περισσότερα κουτσομπολιά για τους σταρ με τους οποίους συνεργάστηκε ο Βίλμος Ζίγκμοντ! Αν είναι δυνατόν...».
Ξεχωριστές είναι και οι πρωταγωνίστριες του ντοκιμαντέρ Sisters of Lilith: Τρεις γυναίκες, μία βοσκός, μία αγρότισσα και μία ψαράς, που έχουν το ψυχικό σθένος να δοκιμάζονται σε δουλειές που θεωρούνται κατεξοχήν «ανδρικές». «Η ομορφιά της ταινίας είναι για μένα ταυτόσημη με τη γνώση που μου χάρισε. Έμαθα πολλά και έγινα πιο δυνατή βλέποντας αυτές τις γυναίκες», υποστήριξε η σκηνοθέτρια Emel Celebi, ομολογώντας ότι τα προβλήματα δεν έλειψαν κατά την παραγωγή. «Έχοντας κακή προηγούμενη εμπειρία από τηλεοπτικά συνεργεία, που είχαν κυριολεκτικά εισβάλει στο σπίτι της, μια από τις πρωταγωνίστριές μου ζήτησε να πάρει αμοιβή, αρνούμενη να μας μιλήσει σε διαφορετική περίπτωση. Πάθαμε σοκ, επειδή δεν το περιμέναμε. Ευτυχώς, μπορέσαμε να την μεταπείσουμε», εξήγησε και συνέχισε: «Ο προϋπολογισμός μας ήταν μόλις 4.000 ευρώ, εκ των οποίων πήραμε ως προκαταβολή μόνο το 10%, αλλά παρόλα αυτά ξεκινήσαμε την παραγωγή κανονικά».
«Σ’ αυτό που κάνω, όλα πηγάζουν από την ομορφιά της φύσης, που είναι το θεμέλιο. Αν δεν μπορείς να κατανοήσεις, να σεβαστείς και να αγαπήσεις τη φυσική ομορφιά, δεν μπορείς να δημιουργήσεις μια ‘πράσινη’ ταινία», τόνισε από την πλευρά του ο Adam Schmedes, που στο δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ Chameleon Beach μελετά τη ζωή δύο χαμαιλεόντων σε μια λιμνοθάλασσα της Ελλάδας, όπου τα σπάνια αυτά ζώα καλούνται να αντιμετωπίσουν φυσικές απειλές, αλλά και τους κινδύνους που δημιουργεί ο ανθρώπινος παράγοντας. Όπως σημείωσε ο σκηνοθέτης, το Chameleon Beach στοίχισε 350.000 ευρώ. «Οι ταινίες σε φυσικό περιβάλλον είναι πανάκριβες, επειδή τα γυρίσματα διαρκούν τουλάχιστον 3 χρόνια. Για κάθε 150 λεπτά λήψης, αντιστοιχεί 1 λεπτό αξιοποιήσιμου υλικού», σχολίασε ο Δανός καλλιτέχνης και συμπλήρωσε: «Πάντοτε φροντίζω να συγκεντρώνω όλο το απαιτούμενο ποσό πριν ξεκινήσω γυρίσματα. Ταξιδεύω από χώρα σε χώρα, απευθυνόμενος στα δημόσια τηλεοπτικά δίκτυα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να κρατήσει ακόμα και 2 χρόνια. Και το χειρότερο είναι ότι σε αντιμετωπίζουν με αλαζονεία, σαν να είσαι ζητιάνος! Είμαι τυχερός, που υπάρχει το πρόγραμμα Media της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Μίλησε, τέλος, και για το νέο του σχέδιο: «Εδώ και ενάμιση χρόνο, έχω ξεκινήσει να μαζεύω χρήματα για ένα ντοκιμαντέρ για τη φάλαινα στο Βόρειο Πόλο. Το προβλεπόμενο κόστος είναι 1,2 εκατομμύρια ευρώ και δύσκολα θα καλυφθεί, τώρα μάλιστα που ξέσπασε η οικονομική κρίση, αλλά δεν το βάζω κάτω».
Ο Jean Henri Meunier στην ταινία Nothing To Lose μιλά για τους άστεγους της γαλλικής πόλης Τουλούζ, στη Γαλλία, οι οποίοι παλεύουν για καλύτερες συνθήκες ζωής. «Βρήκα ομορφιά στο βλέμμα αυτών των ανθρώπων. Το χαμόγελό τους ήταν συγκλονιστικό. Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα, αφορούσε στη δική μου ζωή, μετά το τέλος των γυρισμάτων. Ένιωσα περίεργα όταν ύστερα από ένα μεγάλο διάστημα που περνούσα 15-20 ώρες την ημέρα μαζί τους, επέστρεψα στο διαμέρισμά μου, στις ανέσεις που εκείνοι δεν είχαν. Οι άνθρωποι αυτοί είναι τα “ξυπνητήρια” μας», είπε χαρακτηριστικά. Μιλώντας στη συνέχεια για τη χρηματοδότηση της ταινίας του, επεσήμανε τα εξής: «Εδώ και 20 χρόνια που γυρίζω ταινίες, ζητώ πάντα προκαταβολή, για να έχω το χρόνο και την ελευθερία να δουλέψω όπως θέλω. Επιπλέον, αποφεύγω να παρουσιάσω εκ των προτέρων τη δουλειά μου στο κανάλι, για να μην υπάρχουν παρεμβάσεις. Αναφορικά με το κόστος, θεωρώ πως δεν υπάρχει μεγαλύτερη επανάσταση από την ψηφιακή κάμερα, που έκανε την παραγωγή πολύ φθηνότερη».
