Την Τετάρτη 6 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η τελευταία συζήτηση που φιλοξένησε η Αγορά του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στην κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων του Κέντρου Μουσικής του Δήμου Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη του Media Desk Greece. Η συζήτηση, με τίτλο «We Care a Lot!», επικεντρώθηκε γύρω από τις σκηνοθέτριες που πραγματεύονται δύσκολα ζητήματα και τραυματικά γεγονότα, καθώς και την προσέγγισή τους για την εξισορρόπηση ανάμεσα σε αυτά τα θέματα. Στη συζήτηση συμμετείχαν η σκηνοθέτις και παραγωγός, Νίνα Μαρία Πασχαλίδου, η σκηνοθέτις Ελίνα Ψύκου, η σκηνοθέτις και παραγωγός Laura Bari και η σκηνοθέτις και μοντέρ Annika Mayer.
Η ψυχοθεραπεύτρια, παραγωγός, επιμελήτρια κινηματογράφου Serra Ciliv ανέλαβε τον συντονισμό της συζήτησης. Η Serra Ciliv ξεκίνησε με ένα σχόλιο σχετικά με τον τίτλο της ομιλίας, αναφέροντας ότι «θεωρούμε ότι η βιομηχανία του ντοκιμαντέρ είναι μια βιομηχανία που νοιάζεται. Είναι γεμάτη με ανθρώπους που νοιάζονται για τις αδικίες και για το πώς μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα». Στη συνέχεια, ευχαρίστησε θερμά το Φεστιβάλ που έφερε στο προσκήνιο αυτό το θέμα, ξεκινώντας τη συζήτηση γύρω από την έννοια του τραύματος και τον τρόπο με τον οποίο αυτό ορίζεται, τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στη δημιουργική διαδικασία, το πώς «μπορεί να μας αναγκάσει να σιωπήσουμε και να μας αποσυνδέσει από τον εαυτό μας ή και κάποιες πτυχές του εαυτού μας», προσθέτοντας ότι «τείνουμε να θεωρούμε το τραύμα ως κάτι που ανήκει στο παρελθόν, ειδικά όταν πρόκειται για συλλογικό ή διαγενεακό τραύμα, αλλά στην πραγματικότητα, είναι πάντα εδώ. Επομένως, οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτή τη θεματική, την αντιμετωπίζουν με συμπόνια. Έχοντας αυτό κατά νου, καθώς κοιτάζω γύρω μου τους κινηματογραφιστές μας, δεν μπορώ παρά να βλέπω θεραπευτές της εποχής μας να περιηγούνται σε μια βιομηχανία που είναι επισφαλής και που επίσης συνεργάζονται με ευάλωτους συμμετέχοντες, οπότε χρειάζεται μεγάλη φροντίδα». Ακόμη, επισήμανε ότι «οι γυναίκες δημιουργοί ντοκιμαντέρ αντιμετωπίζουν το ψυχικό τραύμα με ένα σύνολο meta-δεξιοτήτων, πράγμα που θεωρώ απίστευτο».
Οι ομιλήτριες μοιράστηκαν, η καθεμία με τη σειρά της, τα κίνητρα και τις προσωπικές τους εμπειρίες από τον χειρισμό ευαίσθητων θεμάτων. Η σκηνοθέτις Νίνα Μαρία Πασχαλίδου αρχικά ξεκίνησε την συζήτηση με την εμπειρία της στο πρότζεκτ της, με τίτλο Femicidio (2022), και δείχνοντας ένα σύντομο απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ, μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο επιλέγει τα θέματα που πραγματεύεται, με γνώμονα την επικαιρότητα. «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου θεραπεύτρια, αλλά η δημιουργία αυτών των ταινιών είναι μια θεραπευτική διαδικασία τόσο για εμάς όσο και για τους ανθρώπους που πρωταγωνιστούν σε αυτές», και υπογράμμισε τη σημασία της «διατήρησης μιας απόστασης στις ταινίες (μου), προκειμένου να προστατέψω τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω αλλά και τον εαυτό μου, διότι μπαίνουμε μέσα και ύστερα φεύγουμε όταν γυρίζουμε μια ταινία».
Η σκηνοθέτις Ελίνα Ψύκου, της οποίας το ντοκιμαντέρ Αδεσποτα Κορμιά έκανε πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ, μίλησε για την προσωπική της σχέση με την ταινία: «Προσωπικά δεν έχω καμία εμπειρία με τα θέματα που θίγονται στην ταινία, αλλά για μένα αυτό που είχε σημασία ήταν να δώσω χώρο σε ανθρώπους με διαφορετικές απόψεις να μιλήσουν, να ακουστούν και να γίνουν κατανοητοί. Ήταν για μένα μεγάλη πρόκληση το να μιλήσω με ανθρώπους με τόσο διαφορετικές απόψεις από τις δικές μου, αλλά ήθελα να ακούσω και να τους σεβαστώ και να τους δώσω τον χώρο να ακουστούν και να έρθουν στο προσκήνιο. Αυτό ήταν το μονοπάτι μου», σημείωσε σχετικά. Συνέχισε με τη σύλληψη του ντοκιμαντέρ, αναφέροντας τον κρίσιμο ρόλο που διαδραμάτισε η θεραπεία όταν αποφάσισε να προσεγγίσει το θέμα της ταινίας. Στο φετινό Φεστιβάλ, κάνει πρεμιέρα και η ταινία Σπίτι, όχι σπιτικό της Annika Mayer, που αφορά την ενδοοικογενειακή βία. Η σκηνοθέτις μοιράστηκε την εμπειρία της για τη δημιουργία της ταινίας: «Με ενδιέφερε η ιστορία και ένιωσα ότι έπρεπε να κάνω περισσότερες ερωτήσεις σχετικά με τον γάμο της γιαγιάς και του παππού μου, και να τη ρωτήσω αν ήθελε να μιλήσει μπροστά στην κάμερα για αυτό. Προς έκπληξή μου, δέχθηκε», ανέφερε.
Συνέχισε λέγοντας: «Φυσικά είναι πολύ συναισθηματικό όταν εμπλέκεσαι με κάτι τέτοιο και ήταν μια δύσκολη διαδικασία για μένα. Αλλά η ιδέα του ντοκιμαντέρ είναι η μη ορατότητα της ενδοοικογενειακής βίας, επειδή συνήθως δεν μπορείς να τη δεις σε δημόσιους χώρους. Ήθελα επίσης, να ανοίξω έναν χώρο και να ξεκινήσω μια συζήτηση για το πώς μπορούμε να μιλήσουμε για κάτι που δεν είναι ορατό». Ύστερα, επεσήμανε ότι υπάρχει μεγάλη ντροπή γύρω από την ενδοοικογενειακή βία, κάτι που πρέπει να συζητήσουμε και να σταματήσουμε να κρυβόμαστε από αυτό, προσθέτοντας ότι «οι ταινίες μπορούν να βοηθήσουν στο να ξεκινήσουν τέτοιες συζητήσεις, αλλά οι δομές αλλάζουν πιο δύσκολα. Μπορώ μόνο να ενθαρρύνω τους κινηματογραφιστές να το κάνουν αυτό, αλλά με την επιφύλαξη ότι πρόκειται για μια δύσκολη διαδικασία».
Η συζήτηση συνεχίστηκε με επίκεντρο την εμπειρία της σκηνοθέτριας και παραγωγού Laura Bari, στη δημιουργία ταινιών για το ψυχικό τραύμα και τον τρόπο με τον οποίο αυτό διαμορφώνει το σύνολο της δουλειάς της: «Έχουμε ίχνη τόσο από τα τραύματα όσο και από τις καλές εμπειρίες και πρέπει να χρησιμοποιήσεις και τα δύο. Όταν διαχειρίζεσαι το τραύμα μέσω του κινηματογράφου, το μυαλό σου καταφεύγει στη φαντασία», επισήμανε και ανέφερε ότι τέτοιες ταινίες δημιουργούν μια σύνδεση με το κοινό που ενδεχομένως να έχει βιώσει τραύμα. «Οι άνθρωποι με πλησιάζουν μετά τις προβολές και μοιράζονται το τραύμα τους. Λένε μάλιστα συχνά πως είναι η πρώτη φορά που μιλάνε γι' αυτό», είπε. Το κοινό είχε, επίσης, την ευκαιρία να δει αποσπάσματα από τη μικρού μήκους ταινία του, Αντουάν (2008). Οι ομιλήτριες προχώρησαν στις διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν, για παράδειγμα την υποστήριξη των πρότζεκτ που πραγματεύονται δύσκολα και ευαίσθητα θέματα όπως το τραύμα.
Σε αυτό το σημείο, η Annika Mayer σχολίασε: «Το θέμα δεν είναι να υποστηρίζετε κάθε έργο που υπάρχει εκεί έξω. Αυτό που έχει σημασία είναι ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνετε την κριτική σας άποψη, ιδίως όσον αφορά θέματα τα οποία είναι δύσκολο να παρουσιαστούν». Η Ελίνα Ψύκου εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για την υποστήριξη που έλαβε τις τελευταίες ημέρες στο Φεστιβάλ: «Είχα μεγάλη υποστήριξη από όλο τον κόσμο εδώ στο Φεστιβάλ, κάτι που ήταν αναμενόμενο, αλλά τα πάντα ήταν πολύ συναισθηματικά φορτισμένα και εξισορρόπησαν όλες αυτές τις επιθέσεις και είμαι πολύ ευγνώμων γι' αυτό. Ήταν τελικά μια εμπειρία από την οποία εισέπραξα πολλή αγάπη και φροντίδα από τον κόσμο» πρόσθεσε.
Από την πλευρά της, η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου ανέφερε: «Με κάλεσαν σε μια σχολική προβολή, στην οποία μερικά από τα παιδιά είχαν αρχίσει να δείχνουν ενδείξεις βίαιης συμπεριφοράς, και αφού παρακολουθήσαμε την ταινία, καταλήξαμε να κάνουμε μια δίωρη συζήτηση με αρκετά παιδιά 15 ετών, τα οποία εξέφρασαν τις απόψεις τους και μίλησαν για όλα τα red flags και για το πώς να δείχνουν σεβασμό στις γυναίκες. Ελπίζουμε ότι αυτές οι ταινίες μπορούν να προκαλέσουν εμπειρίες σαν αυτές. Δεν είναι εύκολο, αλλά όσους περισσότερους ανθρώπους αγγίξει η ταινία τόσο το καλύτερο. Αυτό είναι το σημαντικό», είπε, κάνοντας και μια αναφορά στο επερχόμενο πρότζεκτ της, με τίτλο Επιζώντες, το οποίο συμμετείχε στο Thessaloniki Pitching Forum της Αγοράς του 26ου ΦΝΘ.
Οι ομιλήτριες ολοκλήρωσαν τη συζήτηση λαμβάνοντας θετικά σχόλια από το κοινό για το έργο που επιτελούν, ενώ η συντονίστρια Serra Ciliv τόνισε το πόσο σημαντικό είναι το να εκφράζουμε το ψυχικό τραύμα συνειδητά. «Τέτοιου είδους ταινίες είναι σημαντικές γιατί η δύναμη του κινηματογραφικού φακού βοηθάει στην απομάκρυνση της ντροπής από το ψυχικό τραύμα» είπε η σκηνοθέτις Laura Bari, ενώ η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου προσέθεσε: «Τελικά αυτές οι ταινίες δεν αποτελούν απλώς προσωπικές ιστορίες, αλλά ιστορίες για όλους, γιατί έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τους πάντες».
